Uwaga! Skup się!

Koncentracja uwagi potrzebna jest przy wszystkich świadomych działaniach.

Według Wincentego Okonia koncentracja uwagi -> uwagi koncentracja, skupienie uwagi na dowolnym przedmiocie, tak intensywne, że tylko względnie silne bodźce mogą ją odeń oderwać.

•   Koncentracja krótkotrwała, która występuje wówczas, gdy na krótko intensywnie musimy skupić się na jakiejś czynności. Bardzo ważne jest przy tym odcięcie się od innych bodźców i poświęcenie się wykonywanej czynności.
•  Koncentracja długotrwała to skupienie się na czynności przez długi  czas. Zwracamy uwagę na docierające z zewnątrz bodźce, ale nasza koncentracja krąży wokół zasadniczego zadania.

Dziecko nadmiernie „rozpraszające się”:

Rozmawia, zajmuje się zbędnymi, nieprzydatnymi czynnościami, nie wykonuje poleceń,  jest ospałe, znudzone, przeszkadza,  „kręci się”, przesadnie zwraca na siebie uwagę,   bywa aroganckie,  agresywne.

Przyczyny zaburzeń koncentracji uczniów:

Metody nauczania są mało efektywne- nauczyciel stosuje zbyt mało lub w ogóle nie stosuje metod aktywizujących, kiepskie relacje z nauczycielem,  zbyt duża do opanowania przez ucznia ilość materiału,  nieciekawy sposób prowadzenia lekcji,  niska motywacja uczniów , brak narzędzi wspomagających koncentrację, brak ruchu  i często, nieefektywne planowanie czasu.

Zaburzenia koncentracji mogą przybierać różnorodną formę, uczeń:

• pracuje szybko, nieuważne ,

• popełnia liczne błędy,

• pracuje bardzo powoli,

• nie potrafi poświęcić zadaniu należytej uwagi,

• bardzo szybko się męczy i zniechęca,

• jest zdekoncentrowane,

• osiąga słabe wyniki w nauce.

 

 

Podpowiedzi  na poprawę koncentracji w szkole:

 

5. Zadbać  o to, by uczniowie więcej działali niż słuchali (metody aktywizujące,  dużo praktycznych ćwiczeń).
5. Dzielić lekcje na krótsze odcinki, zaplanować 1-2 minutowe przerwy na ruch,
5. Ćwiczyć trening pamięci,
5. Ograniczyć do minimum  teorię,
5. Wypracować uważność na sygnały świadczące o spadku koncentracji uczniów               i natychmiastowo działać!
5. Stosować pedagogizację rodziców uczniów  poprzez-  rozmowy, konsultacje, zebrania, porady,  warsztaty z udziałem specjalistów itd.

 

Zdarza się, że dziecko nie potrafi się skoncentrować na żadnej czynności, ale bywa też tak, że wytrwale zajmuje się wybranym przez siebie zajęciem (na przykład budowaniem z klocków, rozmową z kolegą), nie potrafi skupić się na odrabianiu lekcji. A w szkole liczy się przede wszystkim zaangażowanie  i   gotowość do pracy.

Skąd się biorą kłopoty z koncentracją?

Coraz częściej  kieruje się dzieci na badania. Umiejętność koncentracji uwagi jest związana                     z osobowością, środowiskiem, mechanizmami sterującymi zachowaniem, a w chwili obecnej                w niektórych przypadkach także ze specyfiką pracy-  nauka na odległość.

Umiejętność koncentracji można ćwiczyć, trzeba mieć jednak świadomość, że w głównej mierze należy wyeliminować przyczyny zaburzeń.

Jak pomóc dziecku z kłopotami z koncentracją?

Najchętniej obdarowalibyśmy  dzieci wszystkim czego dusza zapragnie,  dla dobra dziecka jednak, nie powinniśmy tego robić. Młody człowiek powinien zrozumieć, że nie musi mieć wszystkiego.

Należy wykształcić, wyćwiczyć umiejętność taką jak cierpliwość, która jest cnotą przydatną w życiu w każdej dziedzinie.

Sprzymierzeńcem w zmaganiach z brakiem koncentracji może być:  unormowany tryb życia- stałe pory posiłków, snu, pracy i zabawy, jasno określone obowiązki.

Obserwacja to podstawa

Poobserwujmy swoje dziecko: na jakich zajęciach spędza czas? jakie czynności chętnie wykonuje?            jakie czynności zajmują mu więcej czasu? co powinno robić, a do czego się nie przykłada? Jeśli uważamy, że telewizja, komputer czy zabawa zajmują mu zbyt wiele czasu ustalmy ile czasu może na nie poświęcać.

Motywacja jako priorytet

 Dla rodziców najważniejsze jest jednak przemyślenie kilku spraw i pamiętanie o nich w codziennym wychowaniu:

• Sukces zachęca do podejmowania kolejnych działań,

•  Strach przed porażką zniechęca,

•  Wiara we własne siły „uskrzydla”,

• Samodzielność dziecka powinna być racjonalnie wspierana.

• Dziecko powinno mieć poczucie, że bierze odpowiedzialność  za własną  aktywność,

•  Nadmierne zakazy hamują naturalny rozwój dziecka.

 

Optymalna  sytuacja występuje  wtedy, gdy człowiek uczy się z potrzeby  wewnętrznej. Dlatego należy wspierać dziecko w jego dążeniu do samodzielności .  Nie można jednak dziecka zostawić całkowicie samego, musi mieć pewność, że zawsze może liczyć na pomoc  bliskich.

Głód nie sprzyja działaniu

Gdy w brzuchu burczy trudno być skoncentrowanym . Dlatego warto wprowadzić zasadę, że bez
pełnowartościowego  śniadania dziecko nie wychodzi z domu. Zbilansowany  posiłek jest niezbędnym elementem udanego startu w danym dniu w szkole.

Od dłuższego czasu toczy się dyskusja na temat wpływu cukru, fosforanów, barwników spożywczych itp. na niepokój ruchowy dzieci. Ograniczmy węglowodany. Wprowadźmy zdrowe menu- owoce            i warzywa.

Tylko spokój może nas uratować

Problemy  utrudniają  wywiązywanie się z obowiązków. Sfrustrowana osoba nie funkcjonuje w ten sam sposób, co jej spokojny kolega. Tak samo jest z dzieckiem:  do skupienia uwagi potrzebuje spokoju, stabilnej sytuacji w rodzinie, oparcia w rodzicach. Jeśli w domu wystąpiło jakieś nieporozumienie, dziecko jest  nadmiernie obciążone emocjonalnie i spada jego gotowość do podejmowania jakiegokolwiek wysiłku. Pozwólmy dziecku na posłuchanie ulubionej muzyki czy kontakt z rówieśnikami. Czasem zwykły spacer działa cuda.

Pokój dziecka „pod lupą”

Spójrzmy obiektywnie na pokój dziecka:  jest on zazwyczaj wypełniony zabawkami, klockami, pluszakami, książkami. Dzieci żyją w dostatku,  czasem w przepychu.

Dziecko ma wiele rzeczy, których nie potrzebuje, a kolejnymi szybko się nudzi. Jego zabawy są coraz mniej twórcze.

W takich warunkach  trudno przekazać dziecku życiową mądrość, że włożona w naukę praca                w przyszłości zaprocentuje. Dziecko, przyzwyczajone, że oglądanie telewizji gra na komputerze  nie wymagają  wysiłku, nie będzie potrafiło skupić się na jednym zadaniu (np. wykonaniu szlaczków,  literek czy treningu w zakresie tabliczki mnożenia).

 Jeśli jest problem, to i oczekiwane właściwe działanie…

Dziecko z jakiegoś powodu nie daje sobie rady w szkole.  Być może oczekiwania , wymagania i aspiracje  rodziców są wygórowane, może sprawność intelektualna jest niższa, może dziecko ma wadę wzroku czy słuchu, może ma wadę wymowy, a może jest zalęknione lub wystąpiły zaburzenia funkcji poznawczych... dziecko spotykają porażki i niepowodzenia szkolne.

 W takim przypadku absolutną koniecznością jest współpraca rodziców  ze szkołą, a w niektórych przypadkach ze specjalistami , na przykład z Powiatowej Poradni  Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Właściwa diagnoza- rozpoznanie:  dysleksji, dysgrafii, dyskalkulii czy ADHD daje szansę podjęcia terapii i pracowania nad umiejętnością koncentracji w stopniu umożliwiającym dziecku właściwe funkcjonowanie w szkole.

 

Monika Scheller- Wojtasik

---

FAS- przez matki, które piły

Alkoholowy zespół płodowy (ang. fetal alcohol syndrome, FAS) to zespół objawów występujących u dzieci matek, które piły alkohol w czasie ciąży. W Polsce FAS stwierdza się u około 4 dzieci na 1000 urodzeń. Picie alkoholu w ciąży grozi wystąpieniem płodowego zespołu alkoholowego oraz licznych wad wrodzonych u dziecka.

Spożywanie alkoholu w pierwszym trymestrze ciąży może doprowadzić do wystąpienia dysfunkcji układu nerwowego, licznych wad rozwojowych (np. deformacje twarzoczaszki, wady serca, uszkodzenie wątroby), a nawet samoistnego poronienia. W drugim trymestrze sięganie po alkohol może spowodować uszkodzenia układu nerwowego, nadal istnieje wysokie ryzyko poronienia. Picie alkoholu w trzecim trymestrze będzie nasilać wcześniejsze zmiany, a także powodować zaburzenia w rozwoju narządów wzroku, słuchu oraz mózgu.

Tym, co w znaczący sposób utrudnia diagnozę dzieci obarczonych skutkami działami alkoholu w życiu płodowym jest fakt, iż cechy zewnętrzne mogą być niewidoczne zaraz po urodzeniu oraz u osób dorosłych. Ich największa widoczność przypada między drugim a dziesiątym rokiem życia. Pełnoobjawowy zespół FAS występuje jedynie u około 10% spośród wszystkich osób.

Pełnoobjawowy FAS obejmuje 4 kryteria diagnostyczne:

• wyróżniające się rysy twarzy w postaci płaskiej twarzoczaszki, małych oczodołów i opadających powiek, szeroko osadzone oczy, krótki, zadarty nos, szeroka jego nasada, wąska górna warga, słabo widoczna lub nieobecna rynienka nosowa, większa niż zwykle odległość między nozdrzami, a górną wargą, mała szczęka, nisko osadzone i zniekształcone uszy, krótka szyja, gęstsze niż zwykle brwi i rzęsy (zmiany dysmorficzne twarzy),

• uszkodzenia mózgu, które skutkują opóźnieniem rozwoju, zaburzeniami neurologicznymi, zaburzeniami zachowania, trudnościami w koncentracji i uczeniu się. Nadpobudliwość, lękliwość.

• spowolniony rozwój fizyczny,

• potwierdzenie w wywiadzie medycznym spożywania przez matkę alkoholu w trakcie ciąży.

Nasilenie cech związanych z FAS zależne jest od ilości wypijanego alkoholu. Im częściej kobieta sięgała po alkohol, tym większe prawdopodobieństwo poważnych zaburzeń. Dzieci, które zostały narażone na działanie alkoholu w okresie płodowym:

• myślenie przyczynowo-skutkowe i abstrakcyjne nastręcza im trudności,

• mogą cierpieć na zaburzenia mowy oraz mieć trudności z koordynacją ruchową,

• napotykają trudności w dostosowaniu się do społecznych norm,

• radzą sobie gorzej z nauką niż ich zdrowi rówieśnicy;

• nie potrafią się skoncentrować na powierzonych zadaniach,

• nie panują nad impulsami,

Do cech wyglądu dziecka cierpiącego na FAS należą:

Wady układu kostno-mięśniowego.

• niski wzrost,

• małogłowie.

Pomimo faktu, że zespół FAS jest nieuleczalny, istnieje możliwość złagodzenia jego symptomów. W tym celu należy zapewnić troskliwą opiekę dziecku w pierwszych latach jego życia.

Bibliografia:

• LekarzeBezKolejki.pl, Platforma OSOZ,

• FAS, Komlogo,

• www.medonet.pl

---

Co z tym- „Trzymaniem formy”?

Z uwagi na uczestnictwo w programie pt. Trzymaj formę oddaję w Wasze ręce dzisiaj kolejną rzecz- coś dla ciała. Było już o zdrowym stylu życia- odżywianiu i aktywności  fizycznej, dzisiaj konkretnie. Trochę wysiłku.  Dzięki uprzejmości Pani  Kariny Budzynowskiej, właścicielki firmy Fitmania w naszym mieście  oraz instruktorki fitness, Pani Marleny Marciniec przesyłam Wam i z myślą o Was zestaw króciutkich ćwiczeń.

Pierwsze ćwiczenie angażuje mięśnie nóg i pośladki, przede wszystkim pracuje mięsień czworogłowy uda. Drugie ćwiczenie angażuje do pracy: ramiona, barki, wzmacnia mięśnie proste i skośne brzucha, pracują również nogi. Trzecie ćwiczenie na mięśnie brzucha. Wzmacnia mięśnie proste brzucha, poprzez uniesione nogi i wykonywany nimi naprzemienny ruch, zaangażowane są w pracę górne i dolne partie brzucha.

Wiemy co jeść, wiemy w jaki sposób odpoczywać, relaksować  się, do kompletu dzisiaj odrobina ruchu. Do dzieła

cw1.mp4

cw.2.mp4

cw3.mp4

Monika Scheller- Wojtasik

---

„Stres- to brzmi groźnie”

Czasem w poukładanym życiu bywa tak, że spotyka nas coś nieoczekiwanego, zaskakującego. To, jak reagujemy na te nagłe sytuacje zależy od wielu czynników- od naszej osobowości, postawy, od środowiska, w którym przyszło nam żyć i wsparcia psychicznego, jakie od innych otrzymujemy, od systemu wartości jaki wyznajemy.

 

Stres może być wywołany przez różne sytuacje i wydarzenia na przykład; dla małego dziecka stresem jest opuszczenie bezpiecznego domu i pójście do przedszkola, szkoły, dla jednych matura, dla innych zawarcie małżeństwa, samotność też może wywołać stres, dla niektórych stresem może stać się rodzaj wykonywanej pracy, dla wielu ludzi  stresem może być poważna choroba, dla innych śmierć bliskich.

 

Czym tak naprawdę jest stres?

Reakcja psychologiczna i fizjologiczna organizmu na przeciążenia, zagrożenie, nowe sytuacje oraz silne bodźce, która powoduje wzmożone zdenerwowanie oraz przyspieszone bicie serca, potliwość, bóle głowy, suchość w ustach itp. Optymalny poziom stresu jest potrzebny do efektywnego funkcjonowania człowieka- mobilizuje, zwiększa energię, natomiast zbyt niski powoduje apatię, spadek motywacji, a nadmierny lub długotrwały może wywołać skutki niepożądane- niepokój, niezdolność do skutecznego działania, drażliwość oraz płaczliwość (Kupisiewicz Cz., Kupisiewicz M., 168) .

Stres może być krótki lub długotrwały.

Stres to stan organizmu wywołany przez pobudzenie go nieobojętnymi bodźcami stresorami; bodźcem takim może być zarówno zaatakowanie organizmu przez bakterie, jak i silne przeżycie psychiczne. W pierwszej fazie stresu zwykle występuje reakcja obronna, polegająca na mobilizacji sił organizmu, w dalszej fazie lub przy silnym stresie w organizmie pojawiają się zaburzenia (Okoń, str.194).

 

Stres dziecięcy

Wszyscy cierpią z powodu stresu. Maluch cierpi z powodu stresu nie mniej dotkliwie niż człowiek dorosły.

Organizm dziecka reaguje inaczej. Jednak zarówno psychika, jak i ciało malucha, obciążone silnym stresem, wołają o pomoc.

Z powodu przedłużającego się stresu dziecko mogą trapić pozornie banalne dolegliwości: częste przeziębienia, bóle brzucha, biegunka, swędzenie skóry, koszmary senne, moczenie nocne, tiki nerwowe itd.. Silny lub długotrwały stres odbija się także na jego zachowaniu: staje się ono małomówne, przygaszone, niemal „niewidoczne” albo wręcz przeciwnie- bardziej niż dotychczas kapryśne, stawiające ciągle nowe żądania, płaczliwe i agresywne. Niepokojące zmiany w zachowaniu lub pogorszenie się samopoczucia dziecka może nastąpić nagle albo stopniowo narastać.

Rady dla rodziców:

17. Nie wypytuj dziecka uparcie, dlaczego jest takie smutne. Raczej słuchaj tego, co samo ma ci do powiedzenia.
17. Staraj się spędzać ze swym dzieckiem więcej czasu. Zróbcie coś razem- wyjdźcie na spacer, zagrajcie w jakąś grę.
17. Porozmawiaj z dzieckiem, poczytaj mu książkę. Bądź z nim.

Rady dla dzieci:

• Postaraj się nie brać sobie wszystkiego do serca, zachowaj dystans. Doświadczony pedagog powie, że nie można się przejmować rzeczami, na które nie mamy wpływu.
• Ucz się odpoczywać, relaksować. Słuchaj odgłosów natury, spokojnej muzyki relaksacyjnej, ucz się prawidłowo oddychać, przyjrzyj się emocjom.
• Jeśli potrafisz, módl się. Modlitwie towarzyszy skupienie, wyciszenie, lepsze samopoczucie i wzmocnienie układu odpornościowego. Z badań naukowych wynika, że jednym z elementów chroniących nas, na przykład przed uzależnieniami są właśnie właściwe praktyki religijne i …nasza wiara.
• Aktywność fizyczna i zdrowe odżywianie, pełne witamin i tych wszystkich cennych rzeczy J często są źródłem naszego dobrego samopoczucia.

 

Czasem stres może nie być zły

Nie każdy stres jest szkodliwy. Niektóre jego rodzaje są nieodłączną, a nawet niezbędną częścią życia- utrzymują umysł w stanie aktywności, mobilizują ciało do wysiłku, sprawiają, że człowiek nie traci motywacji do działania.

Kilkuletnie dziecko chętnie słucha baśni, które wywołują w nim strach, wesołość lub smutek, z ochotą podejmuje rywalizację z kolegami, ścigając się na rowerach, występuje przed dużą publicznością, pisze klasówki. Tym wszystkim przeżyciom towarzyszy stres. Stres można powiedzieć- „kontrolowany”.

To przyprawa nadająca smak życiu. Pod jednym wszakże warunkiem: że nie przekracza pewnego poziomu.

 

BIBLIOGRAFIA:

17. Okoń W., Słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
17. Kupisiewicz Cz., Kupisiewicz M., Słownik pedagogiczny, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2009.
17. Pedaogika i psychologia, zagadnienia, pojęcia, terminy, Buchmann, Warszawa 2006.
17. Encyklopedia rodzice i dzieci, Park, Bielsko- Biała 2002,
17. Strelau J., Jurkowski A., Putkiewicz Z., Podstawy psychologii dla nauczycieli, Warszawa 1975, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
17. Przybylak Z., Samouzdrawianie relaksem i autosugestią, Jak poprawić zdrowie fizyczne i psychiczne, Agencja Wydawnicza Comes, Lidia i Andrzej Skarżyńscy.
17. Źródła internetowe.

Monika Scheller- Wojtasik

---

Myśl pedagogiczna Janusza Korczaka

 Korczak obserwując życie dzieci i w nim uczestnicząc, skonstruował własny katalog należnych im praw . Najważniejsze z nich to:

 Prawo do szacunku– Korczak domagał się szacunku dla dziecka –człowieka i indywidualnego podejścia do każdego z nich, tak, by mogło stworzyć swój godny wizerunek, jako osoby.

 Prawo do niewiedzy– dla każdego małego dziecka otaczający go świat jest nieznany, nie wszystko jest proste, dlatego potrzeba wyrozumiałości i cierpliwości ze strony dorosłych . Potrzebny przewodnik, który wyrozumiale odpowie na pytanie.

Prawo do niepowodzeń i łez– każde dziecko ma prawo do złości, a oskarżanie go za niepowodzenia, wywołuje u dziecka agresję i płacz, ale są to łzy niemocy, wołanie o pomoc, objaw  cierpienia. Trzeba cierpliwie czekać, aż dziecko nabierze doświadczenia. Wszyscy się mylimy.

 Prawo do upadków- dziecko ma prawo do upadków, porażek, a wychowawca  musi pamiętać, że jego obowiązkiem jest obserwowanie zachowania i wyjaśnianie przyczyn nieprawidłowości. Należy pozwolić dzieciom błądzić  i dążyć do poprawy .

 Prawo do własności-dzieci mają swoje ulubione  zabawki, własne miejsca pełne drobnych skarbów, a każdy  przedmiot to dla dziecka skarb. Nie wolno nam dorosłym niszczyć tych „bogactw. Uczmy dzieci, że mają prawo do własności, ale powinny je respektować wobec innych.

 Prawo do tajemnicy–dzieci, nawet te najmłodsze, mają swoje tajemnice. Dorośli powinni je szanować.

 Prawo do radości-radość to nieodłączny element dzieciństwa. Szczęście ma swoje źródło w naszym wnętrzu.  Dzieci powinny wychowywać się w atmosferze pełnej miłości i zrozumienia.

 Prawo do wypowiadania swoich myśli i uczuć-należy dać dziecku prawo do wyrażania własnych poglądów i uczuć, przyjmując je stosownie do wieku i dojrzałości dziecka. Dzieci potrzebują tego, by ich uczucia były akceptowane i doceniane.

 Prawo do dnia dzisiejszego–dziecko pragnie być tym, kim jest w tym momencie, bo dla niego liczy się teraźniejszość. Korczak postulował partnerstwo pomiędzy wychowawcą, a wychowankiem. Powinno ono opierać się na wzajemnym zaufaniu. Według Korczaka dobry wychowawca musi poznać sam siebie, zanim zacznie wychowywać wychowanków. Dom Sierot stał się warsztatem jego pracy pedagogicznej, mającej na celu zapewnienie dzieciom– sierotom odpowiednich warunków pracy, nauki i zabawy. Zasady wychowania przyjęte w Domu Sierot opierały się na zaufaniu, szacunku i porozumiewaniu się z dzieckiem, na stwarzaniu mu warunków do podejmowania możliwie świadomego wysiłku samowychowawczego.

Stworzył w Domu Sierot następujące metody pracy: 

Sąd koleżeński–podstawowym celem sądu było zrozumienie i przebaczenie, jeśli to tylko było możliwe, bowiem praca sądu oparta była na moralnej ocenie czynu. Sąd zmierzał nie do kary, ale do poprawy dziecka, budził wiarę w możliwość takiej poprawy. Zadaniem Sądu awantury miano zastąpić pracą myśli, wybuchy zmienić na wychowawcze oddziaływanie.

 Rada samorządowa-  Kierowano do niej sprawy często powtarzające się, wymagające zbadania dlaczego się powtarzają i jak temu zapobiec. Postanowienia rady samorządowej wprowadzane były jako przepisy tymczasowe, na określony termin. W skład rady samorządowej wchodzili wychowankowie i jeden wychowawca, a jej członkami zostawały osoby cenione w Domu Sierot.

 Sejm– posłem mógł zostać tylko ten, który nie miał żadnej sprawy o nieuczciwość. Do zadań sejmu należało: uchwalanie ważniejszych świąt i wydarzeń, zatwierdzanie lub odrzucanie praw obowiązujących w placówkach oraz udział w decyzjach o przyjmowaniu i wydalaniu z zakładu nie tylko wychowanków ale i osób dorosłych spośród personelu. Sejm radził co robić, żeby każdy mógł się spokojnie wyspać, spokojnie pomodlić, spokojnie zjeść, uczyć się i bawić.  Sejm sam radził jak postąpić, by jeden nie dokuczał drugiemu, nie przeszkadzał, nie bił, nie oszukiwał.

 Pocztówki pamiątkowe–przyznawał je sejm z własnej inicjatywy, bądź też na prośbę dziecka. Pocztówka miała być miłym lub niemiłym wspomnieniem, symboliczna nagrodą, wyrazem uznania, społecznej opinii. Kartki z podpisem Doktora i pieczęcią Domu, to pamiątki symboliczne, ale wyrażające istotne dla dzieci treści.

 Dyżury–podstawą wychowania w internacie korczakowskim była praca. Pragnął wzbudzić w wychowankach szacunek dla pracy ludzkiej. Praca na terenie Domu Sierot ujęta była w system dyżurów, które obejmowały: utrzymywanie w całym domu czystości i porządku-  zamiatanie, mycie podłóg, stołów, ławek, pracę w kuchni, jadalni itp. 

Zakłady–Służyły one dążeniu do poprawy uświadamianych sobie przez dziecko swoich wad i pracy nad sobą. Dzieci dobrowolnie podejmowały zobowiązania wobec siebie samych, a zapisywał je wychowawca, który występował w charakterze sekretarza notującego dane mu postanowienia, zwycięstwa i porażki. Zgłoszone zakłady dzieci traktowały bardzo poważnie: same zgłaszały wychowawcy uzyskane rezultaty.

Komisja opiekuńcza-każdemu nowo przybyłemu dziecku przydzielano na okres trzech miesięcy opiekuna. Jego zadaniem było wprowadzenie dziecka w życie Domu Sierot oraz prowadzenie dzienniczka, w którym notował zalety, wady i postępy nowicjusza. Opiekunem był starszy wychowanek lub wychowanka. 

Plebiscyt życzliwości–odbywał się po miesiącu pobytu w zakładzie nad każdym nowo przybyłym. Gdy któreś dziecko chciało się poprawić-przed rozpoczęciem okresu rehabilitacji i po jej zakończeniu. Wyniki plebiscytu były bardzo czytelne i ujawniały stosunek ogółu do osoby, nad którą plebiscyt się odbywał. Po roku plebiscyt powtarzano  porównując wyniki pierwszego i ostatniego plebiscytu.

 Skrzynka rzeczy znalezionych–spełniała bardzo ważną rolę, bo uczyła, że każdy nawet najdrobniejszy przedmiot ma właściciela. Dziecko znajdując coś-nie mogło sobie tego przywłaszczyć, bo byłoby to nieuczciwością. Każda znaleziona rzecz musiała być oddana do skrzynki, a później właścicielowi.

 Skrzynka na listy–to forma porozumiewania się dzieci, zwłaszcza tych nieśmiałych z wychowawcą. Dzieci pisały na kartkach swoje pytania, troski, kierowały do wychowawcy. Skrzynka uczyła cierpliwości, bo wychowawca miał czas na przemyślenie jakiejś sprawy i rozwiązanie problemu.

Gazeta zakładowa–była kroniką pracy, wysiłków, komunikatów dotyczących spraw organizacyjnych. Pisały do niej dzieci i wychowawcy. Młodzi ludzie, podejmując się jej redagowania, podejmowali się wypełniania dobrowolnie przyjętych zobowiązań, uczyli się planowania pracy i odwagi w wypowiadaniu swoich poglądów. Uczyła jawności. Integrowała. Tak Korczak mówił o gazecie:

„Instytucja wychowawcza bez gazety wydaje mi się czymś dorywczym i przypadkowym, bez tradycji, bez wspomnień, bez linii rozwojowej na przyszłość. Gazeta jest mocnym ogniwem, spaja tydzień z tygodniem i wiąże dzieci, personel i służbę w jedna nierozdzielną całość(…). Gazeta jest żywą kroniką pracy wychowawcy, jego wysiłków, błędów, trudności, które zwalczał. Gazeta jest legitymacją jego zdolności, świadectwem działania”.

 Tablica–była istotnym ogniwem w porozumiewaniu się wszystkich. Wisiała w widocznym miejscu.  Każdy miał do niej dostęp. Umieszczano  na niej wszelkie zawiadomienia, ogłoszenia i zarządzenia. Dla wychowawcy była udogodnieniem, który w natłoku codziennych spraw zapominał o niektórych z nich.

Pedagogika serca

Pedagogika Korczaka to pedagogika szacunku do małych istot będących pełnowartościowymi ludźmi. Nie metody i techniki stworzyły „pedagogikę serca”, lecz osobowość wielkiego człowieka za pomocą metod i technik stworzyła niepowtarzalny system „wychowania przez miłość”. Najważniejszym wykładnikiem tego systemu była serdeczność, życzliwość, uśmiech, ciepły dotyk ręki, przytulenie i miłe spokojne słowa otuchy. Dzięki temu każdy wychowanek opuszczający Dom Sierot miał świadomość swojej indywidualności, dzięki której dokonywał wyboru drogi życiowej.

Życie i działalność Janusza Korczaka

Nie wiadomo, czy Henryk Goldszmit, który 20 lat później stał się Januszem Korczakiem, urodził się w 1879 r. czy rok wcześniej, bo, jak tłumaczył, ojciec – Józef Goldszmit zaniedbał wyrobienie mu metryki.  

Józef Goldszmit, skończył w Warszawie studia prawnicze, został cenionym mecenasem.

 Na przełomie poprzednich stuleci dziecko odkryto jako nowy fascynujący temat. Powstał  ruch reformatorski głoszący, że metody pedagogiczne należy dostosować do myślenia i odczuwania dziecka. Pedagog ogromnie przejął się tą koncepcją.

W  1896 r.  Henryk debiutuje na łamach tygodnika satyrycznego „Kolce” humoreską „Węzeł gordyjski”. Temat? Wyręczanie się rodziców w procesie wychowania płatnymi opiekunkami, guwernantkami, bonami. Sam po własnych lekcjach biegnie udzielać korepetycji. Choroba ojca wykończyła finansowo rodzinę. Nastały czasy, w których cały rodzina musiała się przenosić , zmieniać mieszkania na gorsze.

W 1899 r. zdobył wyróżnienie w konkursie literackim im. Ignacego Jana Paderewskiego. Nagrodzoną czteroaktówkę „Którędy?” . Tak zaczyna żyć pseudonim literacki Henryka.

Nieustający w rozwoju etycznym- lekarz i wychowawca

W tym czasie był już studentem pierwszego roku medycyny.

Poświęcił życie dla pracy z dziećmi z ulicy.  Ok. 1900 r. zostaje słuchaczem tajnego Uniwersytetu Latającego i wchodzi w krąg wpływów postępowej inteligencji, w tym Wacława Nałkowskiego – ojca Zofii, głoszącego konieczność nieustawania w rozwoju etycznym. Rok później wydał pierwszą książkę – umiarkowanie przyjęte „Dzieci ulicy”.

Wychowawcą stał się, zanim formalnie został lekarzem. Na rok przed dyplomem wyruszył do Michałówki jako opiekun dzieci żydowskiej biedoty. Dzieci zaprzyjaźniały się z nim  bardziej niż z innymi. Odwiedzały go później w domu, grały w domino i loteryjkę. A on sam? Pisał tak:

„Gdy mi się życie bardziej da we znaki, gdy mocniej spadnie uderzenie losu – szukam dzieci. Wśród dzieci cierpienie maleje, serce żywiej bić zaczyna – marzenie spływa jak balsam na znużoną duszę”.

Jako pediatra pracował w szpitalu dziecięcym fundacji . W zamian za służbowe mieszkanie całą dobę był do dyspozycji okolicznych pacjentów.

Złote myśli Korczaka

Nie psuj mnie! Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego, czego się domagam. To tylko próba sił z mojej strony.

Nie bój się stanowczości! Właśnie tego potrzebuję – poczucia bezpieczeństwa.

Nie bagatelizuj moich złych nawyków! Tylko Ty możesz pomóc mi zwalczyć zło, póki jest to jeszcze w ogóle możliwe.

Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy.

Nie chroń mnie przed konsekwencjami! Czasami dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych.

Nie wmawiaj mi, że błędy, które popełniam, są złem! To zagraża mojemu poczuciu wartości.

Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że Cię nienawidzę! To nie Ty jesteś moim wrogiem, lecz twoja miażdżąca przewaga.

Nie zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości! Czasami wykorzystuję je, by przyciągnąć Twoją uwagę.

Nie zrzędź! W przeciwnym razie muszę się przed Tobą bronić i robię się głuchy.

Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia! Czuję się przeraźliwie tłamszony, kiedy nic z tego wszystkiego nie wychodzi.

Nie zapominaj, że jeszcze trudno mi jest precyzyjnie wyrazić myśli! To dlatego nie zawsze się rozumiemy.

Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości! Zbyt łatwo strach zmusza mnie do kłamstwa.

Nie bądź niekonsekwentny! To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moją wiarę w Ciebie.

Nie odtrącaj mnie, gdy dręczę cię pytaniami! Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić Ciebie o wyjaśnienia, poszukam ich gdzie indziej.

Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie! One po prostu są.

Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału! Prawda na Twój temat byłaby w przyszłości nie do zniesienia.

Nie wyobrażaj sobie, że przepraszając mnie stracisz autorytet! Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o jakiej nawet ci się nie śniło.

Nie zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty! To po prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy.

Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja też rosnę! Wiem, jak trudno dotrzymać mi kroku w tym galopie, ale zrób, co możesz, żeby nam się to udało.

Nie bój się miłości! Nigdy!

J.Korczak

Bibliografia:

• Joanna Olczak-Ronikier, autorka nagradzanej książki „Korczak. Próba biografii”,
• Myśl pedagogiczna Janusza Korczaka Lucyna Ukleja

 

---

Święty wychowawca

Ksiądz, który pochodził z Włoch, Jego zachowanie szokowało niektórych, ponieważ:  tańczył, śpiewał, grał w piłkę, chodził na szczudłach, grał na różnych instrumentach, był linoskoczkiem, robił „magiczne sztuczki”, ciężko pracował i uczył się, bo  w domu nie było bogactwa. Miał doskonałą pamięć. Chętnie pomagał innym, w nauce, w pracy. Zdobywał nowe umiejętności gdziekolwiek pracował: u szewca, u cukiernika, u krawca itd. „Heblował, pracował przy tokarce, w kuźni, przykrawał i szył ubrania” (Teresio Bosco).  Pracował  w więzieniu, w szpitalu Cottolengo, w schronisku, w Oratorium i kilku szkołach.”. Oddał całe swe życie Bogu i bliźniemu. Stworzył podstawy pedagogiki , wprowadzał innowacje, wykorzystywane do dnia dzisiejszego. Wreszcie narażał życie, ponieważ znaleźli się tacy, którym jego działalność się nie podobała. Jednak Opatrzność Boża ochroniła Go wielokrotnie podczas, gdy do niego strzelano, gdy usiłowano Go porwać, udusić, otruć, śmiertelnie pobić.

Dał im swe życie w „prezencie”

 Wreszcie modlił się gorliwie i tej modlitwy całym sercem, całą istotą swoją uczył chłopców, których zbierał  z ulicy- sieroty i wyrzutków społecznych.

Ksiądz Jan Bosko, który tworzył miejsca dla odrzuconych, zagrożonych demoralizacją, osamotnionych- Oratoria -przestrzeń modlitwy, zabawy, wypoczynku (niestety ciągle z uwagi na wielką ilość chłopców i ich niejednokrotnie „łobuzowate” zachowanie, musiał szukać nowego lokum). Uczył  chłopców, ubierał ich, karmił, sam niewiele mając przygarniał pod swój dach… Miał zwyczaj mawiania: „moi chłopcy nie są źli, ale będą tacy, jeśli nikt im nie pomoże”. Wychowywał przez wchodzenie w relacje. Miał zwyczaj mówienia „słówka na ucho” swoich wychowanków. W ten nietypowy sposób, upominał,  dodawał odwagi, wiary, otuchy, pouczał.

Święty…

 

Człowiek z krwi i kości

Za młodu łatwo było Janka doprowadzić do skrajnych emocji. Za radą mamy unikał jak ognia ludzi, którzy mogli Go sprowadzić na złą drogę. Od dzieciństwa miał prorocze sny, które ukazywały mu ścieżkę, po której ma kroczyć. Szczerze modlił się od najmłodszych lat, szczególnie na początku do Matki Boskiej za namową swojej matki. Była Jego Orędowniczką. Janek nie był najlepszego zdrowia, na początku wątły, jednak duchowo dojrzalszy od swoich rówieśników. Zawsze pracował ponad swoje siły. Jego nauczyciel złapał go na pisaniu i podawaniu ściągawek kolegom, którzy nie radzili sobie z nauką. Podczas egzaminu robił im całe tłumaczenia i podawał pod ławką. Innym razem zapomniał podręcznika i bał się przyznać, zapytany przez nauczyciela zacytował długi fragment z pamięci trzymając przed sobą inną książkę. Dopiero miech kolegów uzmysłowił nauczycielowi fortel ucznia. Jednak dzięki wspaniałej pamięci Janka…zostało mu to darowane, ponieważ swym czynem wprawił w niemałe osłupienie samego profesora.

System prewencyjny Jana Bosko

Wśród humanistycznych nurtów pedagogiki XIX i XX w. naczelne miejsce zajmuje system ukształtowany przez św. Jana Bosko. Ze względu na charakterystyczne zasady decydujące o jego odmienności nazywa się go "metodą zapobiegawczą", "systemem zapobiegawczym", "systemem prewencyjnym".  Jego dzieło wyrasta  przede wszystkim z jego życia, z osobistego doświadczenia w pracy z młodzieżą. Opowiada się on za integralnym ujęciem procesu wychowania, którego celem jest ukształtowanie pełnej osobowości wychowanka oraz sztandarowe hasło, by pomóc młodzieży stać się uczciwymi obywatelami i dobrymi chrześcijanami.  Dążył do wychowania człowieka zdolnego włączyć się z całą odpowiedzialnością               w życie społeczne.  „W historii wychowania nie spotyka się często takich, jak on, którzy by poświęcili tyle lat, podjęli tyle trudów i ponieśli tyle ofiar, by bardziej zainteresować się podmiotem wychowania, widzieć go głębiej i doprowadzić do pełni rozwojowej, tak że bez obaw można go umieścić wśród najwybitniejszych wychowawców wszystkich czasów” ( Ricaldone,  s. 31-32).

Zło dobrem zwyciężaj

Podejmował wszelkie  formy działania, by uchronić młodzież od zła.
”Podwładnych zaznajamiał  z przepisami i regulaminem, a następnie roztaczał nad nimi taką opiekę, że wychowankowie znajdowali  się zawsze pod czujnym okiem dyrektora lub asystentów, którzy, przemawiali  do nich, służyli  im za przewodników, udzielali  rad i upominali z miłością”. 
System ten zmierzał do ukształtowania w wychowanku pełnej osobowości.   „...chodzi o to, by odkryć zalążki dobrych skłonności i starać się je rozwijać” Jan Bosko.  Proces wychowawczy odbywał się w atmosferze przyjaźni i zaufania.

Zdecydowanie opowiadał się za pozytywnym oddziaływaniem na wychowanka. Zakazywał także stosowania kar fizycznych w swoich zakładach, ponieważ one „upokarzają dziecko i poniżają wychowawcę”, nie prowadząc do pozytywnych skutków. Jednak opowiadał się za przestrzeganiem dyscypliny.

 Doszedł do wniosku, że dobro jest czymś pierwszym w naturze ludzkiej, dlatego cały jego system zmierzał do odkrycia dobra i wyzwolenia w młodym człowieku wszelkich jego wartości. Dostrzegając podczas swoich kontaktów z młodymi więźniami, jak trudne jest do wykorzenienia zło, pragnął uczynić wszystko, by młodzież zwrócić w kierunku dobra.

Trzy zasady księdza Bosko

Rozum:

Św. Jan Bosko swój system wychowawczy oparł na trzech głównych zasadach, którymi są: rozum, religia i miłość wychowawcza.

Rozum pozwala, by w wychowanku rozwinęło się głębokie życie wewnętrzne, by poznał on i zrozumiał bogactwo własnych zalet, i podjął pracę nad ich rozwojem. Wychowawca natomiast jest tym, który podsuwa mu propozycje adekwatne do jego rozwoju psychofizycznego.

Bosko wręcz nakazuje wychowawcy „słuchać wychowanka” i starać się go zrozumieć.

Religia:

Celem wychowawczym św. Jana Bosko było wychować chłopców na dobrych chrześcijan i uczciwych obywateli, stąd podkreślał, że „tylko religia może rozpocząć i doprowadzić do końca dzieło prawdziwego wychowania”.

Pracując wśród młodych, ukazywał więc im Chrystusa jako ideał „nowego życia” i podkreślał, że zbawienie dokonuje się w Kościele. Przedstawiał  młodym prostą drogę religijności polegającą na modlitwie i życiu sakramentalnym. Podkreślał ważność Eucharystii, zachęcając do częstej Komunii św. Duży nacisk kładł na Sakrament Pojednania, który uważał za bardzo ważny element wewnętrznej przemiany.

Miłość:

Taka właśnie miłość, która pragnie dobra, pozwala na osiągnięcie pełnego rozwoju młodego człowieka, ponieważ czyni go podmiotem swoich działań i prowadzi do ukształtowania osoby wolnej, twórczej i szczęśliwej.

Stała obecność wychowawcy jest także wyrazem jego miłości do wychowanka. Sam ks. Bosko znał swoich chłopców po imieniu i to pozwalało mu dostrzegać ich słabości, dlatego uważał, że lepiej jest ochraniać młodzież przed złem niż usuwać jego skutki. Niektóre źródła podają, że miał On zdolność przenikania ludzkich sumień, znał wnętrze danej osoby i potrafił przewidzieć jej przyszłość.

Radość

Radość zawsze stanowić będzie główną zasadę ks. Bosko.

Święty J. Bosko powiedział, że tym co pomaga w procesie wewnętrznego dojrzewania jest "radość, nauka, pobożność". Wesołość była więc istotną i charakterystyczną cechą jego pracy, jednym z przejawów miłości opiekuńczej. Stanowiła nie tylko element wychowawczy, środek zapobiegawczy, ale także świadczyła o znajomości psychiki młodzieży. Zdrowa radość, dzielona z kolegami, okazuje się wartością dodającą zapału do nauki, wykonywania codziennych obowiązków. Twórca systemu rozumiał naturę chłopięcą i wiedział, że najbliższa jest jej radość, swoboda, spontaniczność, żywotność, zabawa. Był też świadomy, że bezowocne są wysiłki wychowawcze wobec chłopca wbrew jego naturze. Młodzież powinna być szanowana i kochana  w swej naturalności, która nie znosi przymusu i sztuczności. Należy wyszukiwać takie metody i środki, które podtrzymywałyby w wychowanku optymizm i wesołość. Radość była dla ks. Bosko również wynikiem chrześcijańskiego podejścia do życia. Wypływa ona z Ewangelii, czyli "dobrej nowiny".

„Ksiądz Bosko: udałem się, by odwiedzić znowu jego grób i wydawało mi się, że pozostał on zawsze radosny, zawsze uśmiechnięty” Jan Paweł II.

 

 

Zabawa

Ks. Bosko z należną uwagą traktował kwestię czynnego wypoczynku, zabawy i rywalizacji sportowej. Jako doświadczony pedagog i obserwator życia młodych wiedział, że aktywność fizyczna naturalną potrzebą, służącą ich rozwojowi . Niezaspokojenie jej może wywrzeć negatywny wpływ na proces wzrostu i dojrzewania, a taką stanowi zagrożenie dla życia społecznego. Boisko, gry i zabawy na świeżym powietrzu odgrywały ważną wychowawczą rolę. Jego zdaniem były metodą utrzymania wewnętrznej dyscypliny i porządku w grupie, sprzyjały przenoszeniu obowiązujących w zabawie zasad na inne dziedzin.  Były szansą zapobiegnięcia moralnej degradacji młodych. Rola wychowawcy w grach nie ograniczała  się do obserwacji, ale przejawiała się w aktywnym uczestnictwie.

Teatrzyk

Wśród wielu sekretów powodzenia "oratorium" ks. Bosko wymieniał działalność teatrzyku. Ten uzupełniający element w praktyce wychowawczej służy stworzeniu nastroju radości i pogody ducha oraz pełni funkcje dydaktyczno - wychowawcze. Jego celem jest: "rozweselanie, wychowanie i umoralnianie chłopców w takim stopniu, jak to tylko jest możliwe". Aby ten cel został osiągnięty przedstawienia musiały zawierać rzeczy radosne, moralne, proste, unikał zaś tego, co brutalne, zbyt poważne lub tragiczne".

Muzyka

W śpiewie i muzyce widział ks. Bosko środek do przyciągania chłopców: "Chłopcy winni śpiewać, gdyż śpiew, oprócz tego, że bawi, jest zarazem częścią nauczania". Lekcje śpiewu, działalność orkiestry i chóru stanowiły więc istotny środek wychowawczy. Dochodził tu także element religijny w postaci śpiewów sakralnych i gregoriańskich. Jednak najważniejsze było wykorzystanie muzyki do stworzenia radosnej, pogodnej, pełnej życia atmosfery. Słynne zdanie ks. Bosko: ""Oratorium" bez muzyki jest ciałem bez duszy", najlepiej ukazuje jego stanowisko w tym względzie.

Stwarzając wyjątkowy system wychowawczy, dostosowany do potrzeb młodych i wymogów czasu, św. Jan Bosko nie pozostawił go systemem zamkniętym, ale chciał, by był dostosowany do potrzeb.  Dzięki niemu we Włoszech rozwinęły się szkoły wieczorowe, a  także szkoły dające zawód i szanse dalszej nauki

„ Młodzi ludzie, którzy do osiemnastego, dwudziestego roku życia byli analfabetami, w ciągu kilku miesięcy, uczynili ogromne postępy w zakresie swego wychowania i wiedzy” (Teresio Bosco). Jego zasługą było to, że po dwóch miesiącach część chłopców czytała. Wprowadził jeden temat na jednej jednostce lekcyjnej.

Realizacja pozostawionej przez niego spuścizny wychowawczej stała się wyzwaniem dla dużej grupy psychologów i pedagogów oraz rodziny salezjańskiej.

 

Bibliografia:

• Św. Jan Bosko. Wspomnienia Oratorium, Wydawnictwo Salezjańskie.
• Spełniony sen. Opowieść biograficzna o Świętym Janie Bosko, Teresio Bosco.
• Rozważania ks.Mariusza Jawnego SDB.

Monika Scheller- Wojtasik

---

Psychologiczna koncepcja stosunków międzyludzkich

„ Z troską o dzieci jest jak z uprawianiem ogrodów. Są ogrody angielskie, fantastycznie naturalne. Ogrodnicy robią wszystko, by wesprzeć rośliny i pozwolić im rozwinąć cały naturalny potencjał. Starają się jak najmniej przeszkadzać. Ale są też ogrody francuskie. Ogrodnicy z tej szkoły uważają, że przyrodę najlepiej jest przycisnąć (…), dostosować do obowiązującej koncepcji estetycznej. Większość z nas ma dziecięce doświadczenie francuskiego ogrodu”

Wojciech Eichelberger

Analiza transakcyjna –  psychologiczna koncepcja stosunków międzyludzkich, opierająca się na idei wyodrębnienia w Ja trzech współistniejących schematów zachowania i odczuwania przybierających formę: Ja – Dorosły, Ja – Dziecko oraz Ja – Rodzic. Pojęcie analizy transakcyjnej (AT) definiowane jest przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Analizy Transakcyjnej (IATA) jako „teoria osobowości i forma psychoterapii służąca rozwojowi osobistemu i procesowi zmiany wewnętrznej człowieka”.

Analiza transakcyjna stanowi część ruchu humanistycznego w psychologii. Została stworzona w latach 1910-1970 przez psychiatrę Erica Berne. Poprzez jego teorię różnych form „ja” możemy lepiej zrozumieć relacje społeczne oraz konflikty jakie z nich wynikają.

Forma „ja” to sposób zachowania.

AT może być też praktycznie użyta w każdej innej dziedzinie życia, gdzie istnieje potrzeba zrozumienia konkretnego człowieka, związków międzyludzkich, dynamiki komunikacji międzyludzkiej czy systemów komunikowania się.

 

 

Ja – Rodzic

zawsze, nigdy, przestań, nie;

ohydne, śmieszne, głupie;

doskonałe, wspaniałe, wyśmienite (Rodzic wspierający).

To stan, w którym ktoś zachowuje się oraz mówi według wzoru wyuczonego od rodziców lub innych autorytetów z dzieciństwa. W każdym z nas znajduje się taki „wewnętrzny rodzic”.  W zależności od tego jak byliśmy traktowani, rodzic ten może być krytyczny, elastyczny, surowy, gniewny, oceniający… A jeśli mieliśmy wystarczająco szczęścia, by posiadać wspaniałych rodziców, kiedy wchodzimy w stan „Ja-Rodzic", będziemy zachowywać się w sposób życzliwy, pomocny i pozytywny. To wszystko zależy od wzorców jakich nauczono nas w dzieciństwie.

Ja – Dorosły

To najbardziej racjonalna  forma. Stan, gdzie informacje są analizowane  oraz podejmowane są najbardziej właściwe decyzje. Reakcje dorosłego są niezbędne. To stan, w którym konflikty są łagodzone, a większość sytuacji charakteryzuje się spokojem. Dorosły to ktoś, kto myśli oraz rozumuje w realistyczny sposób. Dwie inne formy „ja”, rodzica oraz dziecka, są bardziej zdominowane przez emocje oraz automatyczne reakcje. Osoba, która działa z pozycji „Ja-Dorosłego” wydaje się być szczera, pełna szacunku, elastyczna oraz zdecydowana. Z formą „Ja-Dorosły” zwykle nie ma żadnych problemów. Taka osoba może się odnosić zarówno do „Dziecka”, jak i „Rodzica” jednocześnie tworząc idealne środowisko pod bezkonfliktową komunikację.

Ja – Dziecko

To część naszego „ja” najbardziej zdominowana przez pragnienia, impulsy oraz entuzjazm. To stan, który kierowany jest spontanicznością. Samo dziecko, jeśli jest skrzywdzone, posiada swoją niepewną, wstydliwą, lękliwą, okrutną oraz samolubną stronę. Reagujemy w tym stanie tak jak reagowaliśmy, kiedy byliśmy dziećmi. Tłumienie naszego wewnętrznego dziecka może mieć negatywne konsekwencje. Musisz je uwolnić, poczuć, zabawić się. Jeśli zadbasz o nie, zamiast wywierać na nie presję, „Ja-Rodzic” rozwinie się w zdrowy sposób. Wszyscy nosimy w sobie dziecko, którym kiedyś byliśmy.

Zwykle wszyscy musimy przejść przez wszystkie stany naszego ego oraz zmieniamy się w zależności od tego jak się czujemy, jak jesteśmy traktowani oraz jakie są sytuacje i okoliczności,  w jakich się znajdujemy. Możesz przejść z jednej formy do drugiej w przeciągu kilku sekund.

Zapis życia (pojęcie skryptu)

Skrypt zwany także zapisem życia, lub ukrytym scenariuszem, jest sposobem zachowania się człowieka w ważnych dla niego chwilach. Jest on programem, który powstał w dzieciństwie. Został utrwalony przez środowisko społeczne w postaci nakazów i zakazów.

„Skrypt określa cel życia, uznanie określonego systemu wartości- pełnienie ról społecznych. Bywa determinującym czynnikiem przeznaczenia i losu człowieka, zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym” (Jagieła, 1992, s. 51).

Niektórzy uważają, że nic ot tak sobie nie powstaje i nie ginie, a przeobraża się. A o człowieku nie można mówić, że jest, bo staje się. Gdy życie ludzkie wraz ze swym ukrytym scenariuszem nie ma „pełni” z pewnością warto pomyśleć o zmianie.

Zmiana skryptu w analizie transakcyjnej należy do zagadnień spornych.

Role społeczne- krótka charakterystyka trójkąta dramatycznego

„Ludzie dysponują pełnymi informacjami, jak grać określone role i gry. Dzięki temu mogą oni w każdej chwili wejść w rolę Ofiary, Prześladowcy czy Ratownika. To właśnie w analizie transakcyjnej nosi miano trójkąta dramatycznego” (James, Jongeward, 1994, s. 125).

Ratownik- osoba w tej roli zyskuje poczucie wyższości i dominacji nad innymi. Pod pretekstem udzielania pomocy uzależnia innych od siebie. Ofiara- rola ta opiera się na przeświadczeniu, że jest to rola dla bezradnych i słabych. Wzbudza ona w innych tendencję do demonstrowania gotowości do pomocy (Ratownik)  lub siły i przemocy (Prześladowca). Prześladowca- dąży do wzmocnienia swej pozycji, poprzez nadmiernie surowe przestrzeganie norm, w konsekwencji do poniżania innych. Uczucie jakie towarzyszy najczęściej Prześladowcy to złość.

F. Perls wymienia również dwie podstawowe pozycje manipulacyjne:

Pozycję pana- manipuluje innymi, stawiając wymagania i tyranizując groźbami.

Pozycję niewolnika- używa manipulacji okazując słabość.

Postawy życiowe

„Postawa jest to psychiczny odbiór świata człowieka. Nie jest czymś stałym, lecz raczej postępującym w rozwoju dynamicznym, subtelnym procesem odbioru rzeczywistości” (Chapman E.N., 1995, s.7).

Ja nie jestem O.K- Ty jesteś O.K

Zdaniem T. Samek u większości ludzi taka postawa trwa przez całe życie. Według T. Harrisa dziecko jest często bezbronne, wobec czego czuje bezradność. Dorosłych uważa za silnych, którzy dysponują władzą nad jego życiem. Zaczyna od otoczenia zbierać informacje, kim jest, co myślą o nim inni, w jaki sposób jest traktowane. Od tego zależy, jak będzie ono spostrzegać siebie i innych w przyszłości: czy wygra czy przegra los na loterii życia.

Ja nie jestem O.K- ty nie jesteś O.K

Dziecko, które wykształciło w sobie taką postawę, jest często samokrytyczne, posiada zaniżoną samoocenę i wyrasta z niego osoba wrogo nastawiona do świata. Nie widzi szansy na poprawę swego samopoczucia. Źródła podają, że skrajną postacią tej postawy jest autyzm.

Ja jestem O.K- Ty nie jesteś O.K

Dziecko samo udziela sobie wsparcia, którego mu brakowało, ponieważ miało ono na przykład nadmiernie karzącego rodzica. W konsekwencji może to prowadzić do zerwania więzi emocjonalnej. Za doznane cierpienia i upokorzenia w chwili, w której dorośnie, może ono stać się okrutne najpierw wobec rodziców, a później wszystkich innych. Często ludzie o tym sposobie myślenia to psychopaci.

Ja jestem O.K- Ty jesteś O.K

To najbardziej oczekiwana postawa. Można ją osiągnąć przez świadome działanie. U takich osób stan Ja- Dorosły trwa w pogotowiu. W odczuciu R. Rogolla, każdy człowiek porusza się po drodze od wygrywającego do przegrywającego i to kim się stanie, zależy od zastąpienia swojego nie O.K- O.K  i odwrotnie.

Strukturalizacja czasu (time structure)

Wspomniane już wcześniej M. James i D. Jongeward podkreślają fakt, że człowiek spędza czas na kilka różnych sposobów, np.: ucieka przed innymi, rozkoszuje się samotnością (…) , angażuje się w różnego rodzaju aktywność: pracuje, stosuje pewien typ gier psychologicznych, a czasem dzieli chwile intymności z ukochaną osobą. Pojawia się okazja do dobrego zagospodarowania czasem (zwłaszcza w chwili obecnej w dobie przymusowej izolacji społecznej- koronawirusa jest to szalenie ważne). Pojawia się okazja by robić coś pożytecznego, które nie tylko sprawią nam przyjemność, ale i spowodują nasz rozwój.

 Rytuały

 Rytuał można określić jako ciąg stereotypowych, prostych transakcji komplementarnych, które są programowane przez czynniki wychodzące z zewnątrz. Rytuał nieformalny, jak na przykład powitanie w towarzystwie, w drobiazgach podlega zmianie w zależności od lokalnego środowiska, ale jego trzon pozostaje niezmieniony. Rytuał formalny, jakim jest Msza Święta, zezwala na o wiele mniejszą dowolność, ponieważ kształt tego rytuału jest ustalony przez Rodzica w wielowiekowej tradycji.
Rytuały mogą być udane, procedury skuteczne, a rozrywki przydatne, ale każda z nim zakłada szczerość postępowania, mimo że mogą wyzwalać za sobą rywalizację (ale nie konflikt).

Wycofanie

Czasem słyszymy: „To jego problem”, „To jej wina, bo nie słucha  …(kogoś), „ Ma swój świat”, „Mam to gdzieś, niech sobie radzi, to mi ma być dobrze” itd.itd. Nie ma chyba na tym świecie nic bardziej egoistycznego przy okazji. W wyniku otrzymywania takich komunikatów, może nastąpić tzw. wycofanie (zaburzenia w kontaktach interpersonalnych). W szkole wycofanie może przybierać różne formy: od zamknięcia się w sobie, uciekania od realnego świata w marzenia po alienację, pasywność, fantazjowanie, zmyślanie, autyzm.

Aktywność

Dzięki niej można rozładować napięcia, pozbyć się frustracji, poprzez uprawianie sportu, czy doskonaleniu sprawności w jakiejś dziedzinie. Niestety można także doznać niepowodzenia lub przemęczenia (pracoholicy). Aktywność ma najczęściej na celu zrealizowanie jakiegoś działania.

Gry

Gra jest z założenia nieuczciwa, a jej wynik ma charakter dramatyczny. Używanie terminu "gra" nie powinno sprawiać, że odbieramy grę jako zabawę, czy nawet przyjemność. Transakcje w grach są podporządkowane ukrytym, nieszczerym cięgle powtarzającym się motywom. Gry są pułapką, którą się zastawia na przeciwnika, najczęściej w celu poniżenia go. Oprócz zapełnienia czasu, nie ma innych pozytywnych aspektów gier. „Szkoła jest terenem niezwykle wdzięcznych i specyficznych gier interpersonalnych”( Jagieła, 1992,  s. 40). Zaliczyć można m.in.: „Moje lepsze niż twoje”, „Ślepy zaułek”, „Mam cię wreszcie ty…”, „Czyje na wierzchu”. To tylko fragment tego, co ma w swoim repertuarze szkoła. E. Berne wyróżnił ponad 100 gier.

Intymność

Dociera ona do najgłębszej istoty człowieka, do najbardziej ukrytych zakamarków jego osobowości. Tylko dojrzała osobowość może pozwolić sobie na autentyczne, bezpośrednie, szczere kontakty z innymi ludźmi. Intymność w szkole może wyrażać się w gestach (uścisk dłoni, poklepanie po ramieniu) czy udzielaniu głasków werbalnych (szczerych pochwał, uznania, nagrody).

Nie wiem, na ile udało mi się przybliżyć Państwu niektóre z zagadnień analizy transakcyjnej. Mam jednak nadzieję, że osoby, które zainteresowały się niniejszym tematem, we własnym zakresie przestudiują pozostałe równie ciekawe związane z AT informacje.

Bibliografia:

• Piękno umysłu, "Ja" i jego trzy formy, czyli analiza transakcyjna, 2018,
• Analiza transakcyjna – na podstawie książki Erica Berne’a „W co grają ludzie”, Bryk.pl
•  Analiza transakcyjna, czyli jak odróżnić dziecko, rodzica i dorosłego? New players.

M.Scheller- Wojtasik

---

Zachęcam Was do obejrzenia prezentacji:

Zdrowy_styl_zycia__prezentacja_4_maja_2020.pptx

---

„Trzymaj formę” i dbaj o zdrowie!

 

„Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, (..) energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia i wszystkich funkcji organizmu”.

Składniki odżywcze to elementy niezbędne do odżywiania organizmu człowieka, zwłaszcza:

• białko,
• węglowodany,
• tłuszcze,
• witaminy,

• składniki mineralne.

Każdego dnia organizm potrzebuje około 60 różnych składników.

Tylko wykorzystanie różnych produktów pozwala na właściwe zbilansowanie diety.

Należy więc uwzględnić w codziennej diecie różne produkty z każdej grupy.

• Warzywa i owoce- powinny być podstawą naszej diety- co najmniej 400g dziennie, w co najmniej 5 porcjach (jedną porcję może stanowić porcja ulubionego soku). Warzywa i owoce są bogatym źródłem  witamin (vit.C   i beta karotenu), soli mineralnych i błonnika. Najlepiej spożywać je w postaci surowej lub gotowane na parze. Można zjadać także warzywa i owoce mrożone, mają ona również wiele zdrowych składników w sobie.

Warto kupować warzywa i owoce krajowe, na które właśnie przypada sezon- powinny być świeże i nieuszkodzone.

• Produkty zbożowe (węglowodany) stanowią materiał energetyczny dla organizmu. Powinny dostarczać 55-60% dziennego zapotrzebowania kalorycznego na przykład: pieczywo, makarony, kasze, ryż (pełnoziarnisty, niełuskany), płatki śniadaniowe. Zaleca się, aby produkty te były jak najmniej przetworzone, gruboziarniste, razowe.  Oprócz skrobi i błonnika , są również źródłem białka roślinnego, a także witamin z grupy B (B1, B2, B6 i PP). Zawierają też składniki mineralne.
• Mleko i jego przetwory są źródłem łatwo przyswajalnego wapnia, na które zapotrzebowanie  w okresie intensywnego wzrostu jest u nastolatków wysokie i wynosi 800-1300 mg/dobę. Dzieci i młodzież powinny spożywać 3-4 porcje mleka i jego przetworów. Dobrze jest uzupełnić tę dietę serami twarogowymi, jogurtami i kefirami.
• Produkty białkowe- składnik budulcowy naszych tkanek.  W przeciętnej diecie białko stanowi 10- 15% wartości energetycznej. Białka to: mięso, ryby, jaja- powinny być spożywane w dwóch porcjach w ciągu dnia. Są bogate w łatwo przyswajalne  żelazo, pełnowartościowe białko i witaminy z grupy B. Innym dobrym jego źródłem  są rośliny, a właściwie nasiona roślin strączkowych (soja). Ich nasiona i jaja mogą być zamiennikami produktów mięsnych.

Zapotrzebowanie na białko zależy od płci, wieku oraz aktywności fizycznej.

• Tłuszcze- to obok węglowodanów główne źródło energii.  Mają one najwyższą kaloryczność. Są niezbędne do przyswajania niektórych witamin, tzw. witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E, K. Zaleca się spożywanie tłuszczów roślinnych , w tym olejów: słonecznikowego, sojowego (przy zdrowej tarczycy), rzepakowego, a także oliwy z oliwek, oraz miękkich margaryn. Tłuszcze zawierają w swym składzie niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, konieczne do prawidłowego wzrostu i rozwoju.
• Woda- jest jednym z najważniejszych składników organizmu, stanowi około 60% masy ciała dorosłego człowieka.  Tak więc osoby dorosłe powinny wypijać około 2 litrów dziennie, a dzieci i młodzież około półtora litra. Zadania wody to m.in.:

- regulowanie temperatury ciała,

- transport składników odżywczych,

- udział we wszystkich ważnych reakcjach w organizmie.

• Witaminy są nieodzowne do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Dzielą się one na rozpuszczalne w tłuszczach A, E, D, K i rozpuszczalne w wodzie- witaminy z grupy B i C.
• Składniki mineralne to pierwiastki chemiczne konieczne dla prawidłowego rozwoju. Na przykład: wapń, magnez, potas, żelazo, cynk, miedź  (czyli mikro i makroelementy).

Jedz z głową!

W odżywianiu bardzo istotna jest również regularność posiłków w ciągu dnia. Człowiek powinien spożywać około 5 posiłków dziennie. Przerwy pomiędzy nimi powinny wynosić 3-4 godziny. Ta systematyczność ułatwia m.in. utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi. Najważniejszym posiłkiem w ciągu dnia powinno być śniadanie. Powinno ono pokrywać około 20-25% dziennego zapotrzebowania na energię.

NIE NALEŻY KUPOWAĆ PRODUKTÓW NIEWIADOMEGO POCHODZENIA LUB SPRZEDAWANYCH W MIEJSCACH NIESPEŁNIAJĄCYCH WYMOGÓW HIGIENICZNO - SANITARNYCH.

                                        

Nie daj się nabić w balona!

Zwracaj uwagę na żywność podczas zakupów! To bardzo ważne: sprawdzaj datę przydatności do spożycia (nie kupuj produktu przeterminowanego), zorientuj się czy opakowanie nie jest uszkodzone, albo brudne, zgniecione zwracaj uwagę w jaki sposób żywność jest przechowywana w sklepach.

 

Twoja rola w „użytkowaniu” żywności w domu:

• Przechowuj żywność zgodnie z  deklaracją producenta (temperatura chłodnicza lub temperatura otoczenia- w chłodnym i zacienionym miejscu).

Do lodówki nie wstawiajmy ciepłych i gorących potraw, unikajmy częstego i długiego otwierania lodówki, rozmieśćmy tak w lodówce artykuły żywnościowe, by nie dotykały ścianek lodówki, systematycznie rozmrażajmy i myjmy lodówki, raz rozmrożonych produktów nie można zamrażać powtórnie. Soki owocowe i wody po otwarciu powinny być wypite w ciągu 2-3 dni. Nie marnujmy jedzenia, wszystko- o ile nie jest zepsute może się jeszcze nadawać do przetworzenia: www.niemarnuje.pl

 

Sposób przyrządzania J

• Obieraj możliwie cienko,
• Płucz krótko,
• Gotuj krótko pod przykryciem,
• Unikasz strat energii jeśli przygotowujesz posiłek  na odpowiednim palniku.

Najczęstsze zagrożenia zdrowotne (choroby) związane z odżywianiem:

• Nadwaga i otyłość,
• Niedobór masy ciała,
• Anoreksja- jadłowstręt psychiczny,
• Bulimia.

(o anoreksji, bulimii i ortoreksji- ( „występuje wtedy, kiedy zdrowe jedzenie i chęć bycia szczupłym przeistacza się w obsesję i zniewolenie”), pisałam już w artykule pt. Zdrowie psychiczne, a zapobieganie jego zaburzeniom- Internetowa strona szkoły, zakładka pedagoga szkolnego).

 

Otyłość- dotyczy 5-15% populacji dzieci i młodzieży.

• Otyłość prosta- przyczyny: genetyka, nieprawidłowy w rodzinie sposób żywienia, niska aktywność ruchowa,
• Otyłość w wieku dojrzałym:  50-80% dzieci otyłych pozostaje otyłymi dorosłymi. Otyłość zaburza wszystkie aspekty: fizyczne, psychiczne, społeczne.

Niedobór masy ciała- często spowodowane niedożywieniem dzieci i młodzieży. Oprócz czynników genetycznych, to także wpływy środowiska jak sposób żywienia czy przebyte choroby. Anoreksja- jadłowstręt psychiczny jest chorobą ciężką, przewlekłą, a w pewnym odsetku nawet śmiertelną. Najkrócej rzecz ujmując: osoba chora uważa, że jest otyła lub jakaś część jej ciała jest za gruba nawet wówczas, gdy jest skrajnie wychudzona. Bulimia- chore na bulimię znacznie częściej niż anorektyczki pochodzą z rodzin, w których występują konflikty, zaniedbywanie czy nawet odrzucenie dziecka.

W zdrowym ciele, zdrowy duch!

Aktywność ruchowa jest nieodłącznym elementem ludzkiego życia. Jego długość i jakość  zależą od stylu, w jakim je prowadzimy. Trzeba przez całe życie umieć dbać o siebie, aby być zdrowym i mieć dobre samopoczucie. Ruch poprawia poziom wydolności fizycznej, stabilizuje optymalną masę ciała, pomaga zachować siłę mięśniową,  co m.in. stabilizuje kręgosłup, lub  poprawia wydolność płuc. Niedostatek ruchu powoduje, że rosnący organizm  ma gorszy refleks i koordynację ruchów. Szybko się męczy i jest chronicznie znużony.

Najlepszą formą aktywności fizycznej jest zabawa.

Regularna aktywność fizyczna dzieci i młodzieży na świeżym powietrzu, zapobiega chorobom.

Deficyt ruchu jest jednym z podstawowych czynników zagrożenia zdrowia, nie tylko fizycznego, ale i psychicznego.

W utrzymaniu optymalnego zdrowia bardzo ważna jest regularna aktywność. Badacze zachęcają do 60 minut dziennie na ćwiczenia fizyczne.

Warto by dzieci i młodzież zdobyły zdrowe nawyki i przeświadczenie, że na przykład aktywny wypoczynek- jazda na rowerze, rolkach, hulajnodze, nartach, łyżwach etc. etc jak również spacer (marsz, Nordic Walking- forma rekreacji polegająca na marszach ze specjalnymi kijami), bieganie, pływanie, wspinaczka czy po prostu pomoc bliskim w uprawie ogródka mają  zbawienny wpływ na ich zdrowie.

Ćwiczenia fizyczne, aktywny wypoczynek i zbilansowana dieta są gwarantem zdrowia, dobrego samopoczucia i smukłej, wysportowanej sylwetki.

PS. Bądź zdrów!

M.Scheller- Wojtasik

---

Śmiertelne żniwo

 

Według danych WHO co 8 sekund ktoś umiera z powodu choroby odtytoniowej. Badania potwierdzają, że osoby które zaczęły palić w wieku młodocianym ( a jest ich nieco ponad 70 %) - i palili –przez dwie dekady i więcej, umierają od 20 do 25 lat wcześniej niż ci, którzy nigdy nie palili i nie tylko umierają z powodu raka płuca czy chorób serca, ale mają także problemy zdrowotne i zejścia śmiertelne z innych powodów.

- 31 proc dorosłych mężczyzn i 18 proc. dorosłych kobiet pali – mówił Zbigniew Król podczas konferencji zorganizowanej na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym z okazji Światowego Dnia Rzucania Palenia Tytoniu. Dodał, choć od lat 90. XX w. śmiertelność z powodu raka płuca spadła czterokrotnie, a odsetek palących Polaków spadł z 46 do 24 proc. - to śmiertelność związana z paleniem jest wciąż w Polsce najwyższa w Europie.

Dlatego kilka lat temu szkoła przystąpiła do ogólnopolskiego Programu Antytytoniowej Edukacji Zdrowotnej pt. Bieg po zdrowie- Głównego Inspektoratu Sanitarnego pod honorowym patronatem: Ministra Edukacji Narodowej, Ministerstw Zdrowia i Rzecznika Praw Dziecka.

Program przeznaczony jest dla uczniów klas czwartych szkoły podstawowej z ramienia Powiatowych Stacji Sanitarno- Epidemiologicznych.

Skutki uboczne palenia to również m. in.:

• zaćma ( katarakta),

• utrata słuchu,

• rak skóry,

• rozedma (emphysema),

• osteoporoza (zrzeszotnienie kości),

• wrzody żołądka,

• łuszczyca (psoriasis)

• choroba Buergera (zapalenie zakrzepowe naczyń),

• choroby jamy ustnej, jam nosowych, gardła, języka, krtani, ślinianek itd.

• choroby skóry, zębów, włosów, paznokci.

Palenie tytoniu jest najczęstszą przyczyną raka płuca – aż w około 90 % przypadków. Ryzyko wystąpienia tej choroby jest ponad dwudziestokrotnie wyższe u palaczy, niż u osób niepalących, jednak co roku z powodu biernego palenia umiera też około 2 tysięcy osób, które nigdy nie paliły.

Lista chorób związanych z paleniem jest znacznie dłuższa – oprócz raka płuca jest to m.in. rak gardła, trzustki, pęcherza moczowego, szyjki macicy, żołądka, a także choroby układu krążenia i oddechowego.

 

E- papierosy to nie nieszkodliwy gadżet

 

Z badań wynika, że od 2011 r. aż sześciokrotnie wzrosła liczba polskich uczniów, którzy próbowali e-papierosa.

Odsetek nastolatków (15-19 lat), które kiedykolwiek spróbowały elektronicznych papierosów, wzrósł w kilku ostatnich latach do 62,1 %. (z zaledwie kilkunastu procent).

Od początku tego roku GIS zobowiązał szpitale, żeby ( podobnie jak w przypadku zatruć dopalaczami) zgłaszały Powiatowym Stacjom Sanitarno- Epidemiologicznym przypadki zatruć elektronicznymi papierosami.

Badania wykazują, że przyczyniają się one m.in. do śmierci komórek nabłonka wyściełającego naczynia krwionośne różnych organów. Są przyczyną powstania obturacyjną choroby płuc. W związku z używaniem e-papierosów badacze wykryli zwiększone wydzielanie śluzu, co może świadczyć o rozwijaniu się  zapalenia oskrzeli, rozstrzenia oskrzelowego czy astmy.

Każda moda przemija. W chwili obecnej zauważa się tendencję do kierowania się w stronę mody na niepalenie.

A palacze powinni sobie zadać jedno podstawowe pytanie: czy warto?

 

Źródła:

• Program Antytytoniowej Edukacji Zdrowotnej pt. Bieg po zdrowie.

• https://pulsmedycyny.pl

 

M.Scheller- Wojtasik

---

Zdrowie psychiczne, a zapobieganie jego zaburzeniom.

Badania epidemiologiczne pokazują, że od ¼ do 1/3 osób w  populacji w  danym roku ma jakieś zaburzenia psychiczne. Wskaźniki dotyczące krajów europejskich opublikowane w  2011 roku wskazują nawet na jeszcze wyższy odsetek – 38,2%, co odpowiada liczbie 164,8 milionów osób [Kessler i in., 2005; Moskalewicz i in., 2012; Wittchen i in., 2011]. Około 10-20% wszystkich przypadków może zostać ocenionych jako przejawiające ciężkie zaburzenia i najczęściej są to osoby, u których współwystępują różne zaburzenia psychiczne a ich przebieg ma charakter przewlekły [Kessler i in., 2005; Wittchen i in., 2011]. Przeprowadzone w  Polsce badanie epidemiologiczne zaburzeń psychicznych EZOP, którego wyniki przedstawiono w  2012 roku pokazało, że co najmniej jedno zaburzenie psychiczne w  ciągu życia można było rozpoznać u 23,4% osób to jest u ponad 6 milionów osób w naszym kraju. Badanie pokazało, że w populacji osób w wieku 18-64 lat około 20-30% skarżyło się na takie problemy jak stany obniżenia nastroju i aktywności, przewlekły lęk czy drażliwość [Moskalewicz i in., 2012]. Najczęstszym rodzajem zaburzeń występujących w populacji są zaburzenia lękowe – cierpi na nie w danej społeczności przeciętnie co szósta osoba. Jedna osoba na dziesięć boryka się z zaburzeniami nastroju, głównie z depresją. Około 7% osób cierpi na bezsenność, zaś uzależnienia to problem dotykający ponad 4% populacji [Kesler i in., 2005; Wittchen i in., 2011].

Z punktu widzenia Rzecznika Praw Obywatelskich podstawową kwestią jest poszanowanie praw i godności osób chorujących.

Zaburzenia psychiczne są to utrudnienia funkcjonowania społecznego lub psychicznego człowieka i charakteryzują się ogromnym bogactwem objawów. Osoby bez wykształcenia medycznego nie powinny zajmować się stawianiem diagnoz, ponieważ to należy do lekarzy specjalistów.

Osoby, które cierpią na zaburzenie psychiczne lub emocjonalne, mogą :

Czuć się całymi dniami lub tygodniami smutne i przygnębione bez szczególnego powodu oraz mieć problemy z pozbyciem się tego stanu emocjonalnego; stracić zainteresowanie wykonywaniem czynności uznanych obiektywnie za przyjemne; mieć problemy ze snem ( trudności z zasypianiem, częste przebudzenia w nocy) ; ciągle czuć zmęczenie, niezależnie od rodzaju wykonywanych czynności; odczuwać dolegliwości fizyczne, które nie mają podstaw medycznych ; nadużywać alkoholu lub leków oraz stosować niedozwolone substancje; mieć częste wahania nastrojów ( np. w ciągu tego samego dnia ); doświadczać nagłych ataków paniki lub strachu; czuć się bezsilnym i zrozpaczonym, mieć poczucie utraty kontroli nad swoim życiem; mieć trudności ze skoncentrowaniem się i logicznym myśleniem; widzieć lub słyszeć rzeczy, które w rzeczywistości nie istnieją. Im więcej wyżej opisanych dolegliwości odczuwa dana osoba, tym więcej istnieje powodów do obaw, że jej zdrowie psychiczne nie funkcjonuje dobrze i należy pójść do lekarza.

Choroba psychiczna może dotknąć każdego, bez względu na płeć, rasę, stan społeczny, aktywność zawodową. Niektóre choroby pojawiają się w określonym czasie np. autyzm rozpoczyna się w dzieciństwie, zaburzenia odżywiania pojawiają u nastolatków.

Jako pedagog zajmę się przede wszystkim tymi dwoma ostatnimi- autyzmem oraz zburzeniami odżywiania u nastolatków.

W książce Fintana J. O’Regana pt. Jak pracować z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych jest napisane:

„Dzieci autystyczne wykazują zaburzenia (różnego stopnia) w trzech podstawowych sferach aktywności:

• Komunikacja. Zaburzenia zdolności językowych w zakresie mowy, intonacji, gestykulacji, mimiki i języka ciała. Osoby dotknięte autyzmem mają kłopoty ze zrozumieniem znaczenia słów, intencji mówiącego, a także nie potrafią interpretować gestów, zmian intonacji głosu, mimiki i języka ciała rozmówcy.

• Wyobraźnia. Niewielka elastyczność myślenia, niechęć do zmian, obsesyjnie schematyczne zachowanie. Ludzie z autyzmem mają problemy z kreatywnym myśleniem. Mogą negatywnie reagować na jakiekolwiek zmiany w swoim życiu i mieć tendencję do wykonywania schematycznych i często powtarzanych gestów, np. kołysania się, potrząsania rękami itp.

• Życie towarzyskie. Problemy z budowaniem relacji z innymi osobami, słabe wyczucie zasad zachowania w sytuacjach towarzyskich, brak umiejętności wczuwania się w sytuację innych, niechęć do jakiegokolwiek kontaktu cielesnego, niewłaściwy kontakt wzrokowy. Osoby dotknięte autyzmem nie rozumieją zasad rządzących kontaktami towarzyskimi. Nie umieją tworzyć więzi z ludźmi i mają problemy ze zrozumieniem, że inne osoby mają uczucia, myśli i pragnienia.

Większość autystycznych uczniów (dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi) ma problem z samodzielnym wykonaniem pracy.

Niektóre dzieci stanowczo sprzeciwiają się odrabianiu pracy w domu. Powszechnie znany jest przypadek ucznia, który prace domowe odrabiał, ale nie oddawał ich nauczycielowi.

To oczywisty, ale często pomijany fakt, że aby rozwinąć umiejętność samodzielnego wykonywania pracy, dziecko musi wcześniej wiedzieć, w jaki sposób ukończyć zadanie. W niektórych klasach nierzadko okazuje się, że zadania wymagają od dziecka umiejętności, których ono jeszcze nie opanowało. W takim przypadku nie można oczekiwać, by dziecko ćwiczyło pracę samodzielną, skoro już na samym początku nie jest w stanie wykonać zadania. Poziom albo ilość pracy może być nieodpowiednia w stosunku do umiejętności dziecka.

Jeżeli w klasie jest nauczyciel wspomagający, to on dostosowuje przestrzeń do możliwości i potrzeb dziecka z autyzmem. Jeżeli jednak nie ma takiej osoby – cała odpowiedzialność spada na nauczyciela prowadzącego lekcję. Towarzyszące im zaburzenia sensoryczne, jak np. nadwrażliwość na dźwięki czy dotyk, powodują brak możliwości skupienia uwagi oraz ciągłe rozdrażnienie.

Do sytuacji powodujących stres mogą należeć: 

• niemożliwość przewidzenia następstwa zdarzeń, 

• niezrozumienie wskazówek nauczyciela, 

• interakcje z rówieśnikami, 

• nieodpowiednie oświetlenie klasie, 

• nadmiar bodźców dźwiękowych,

• zapachy i wiele innych…

 Rozwój dzieci z autyzmem przebiega nieharmonijnie. Każde z nich ma inne potrzeby, każde z określonym zadaniem radzi sobie w inny sposób. Nie możemy zastosować tych samych metod pracy do każdego dziecka. Przerwy między lekcjami mogą być szczególnie trudne dla ucznia z autyzmem ze względu na panujący wokół chaos i hałas. Uczeń ze spektrum autyzmu dostrzega jedynie nieład co w konsekwencji może doprowadzić go do krzyku, płaczu, wybuchu złości.

Jeżeli najmłodsi uczniowie spędzają przerwę nie opuszczając klasy, świetnym pomysłem jest przygotowanie grafiku, dzięki któremu uczeń będzie wiedział, czym w tym czasie może się zająć. Można zaplanować budowanie z klocków, rysowanie, czytanie, a nawet wspólną zabawę z innymi uczniami.

Jeżeli sytuacja dotyczy dzieci w klasach IV–VIII, dobrym rozwiązaniem będzie wypuszczenie ucznia chwilę przed dzwonkiem na przerwę, aby mógł przejść pod salę, w której odbędzie się kolejna lekcja. Czas ten może również spędzić w bibliotece szkolnej.

Autystycy mają przewagę myślenia obrazowego nad werbalnym. Łatwiej jest im skupić uwagę na lekcji, gdy nauczyciel prezentuje zdjęcia, obrazki, wspomaga się planszami, niż kiedy przez całą lekcję tylko o czymś opowiada.

Jeżeli na kartce pojawi się zbyt dużo treści, uczeń nie będzie wiedział co robić. Kłopotliwą może okazać się również zmiana nauczyciela. Dzieci z autyzmem uczą się ludzi: ich sposobu mówienia, mimiki, gestów. Jeżeli na danej lekcji pojawi się dodatkowa osoba (np. dyrektor, który hospituje pracę nauczyciela) dla ucznia z autyzmem zmiana może być nie do przejścia.

Z całą pewnością uczeń więcej wyniesie z lekcji, jeśli zwizualizujemy mu przekazywane treści. Metafory i sarkazmy są przez tych uczniów nierozumiane.

Aby pomóc dzieciom z autyzmen należy skupić się na jego mocnych stronach i starać się je rozwijać.

I dalej za: Fintanem J. O’Reganem:

„Specjaliści i rodziny autystycznych dzieci mogą zacząć od rozpatrzenia następujących ogólnych celów:

• Akceptuj i szanuj osobę ze względu na jej cechy, a nie pomimo nich.

• Zwracaj szczególną uwagę na pozytywne relacje. Bądź godny zaufania i zapewniaj dziecku poczucie bezpieczeństwa.

• Zaakceptuj diagnozę i jej skutki, nawet jeśli jeszcze nie dostrzegasz u dziecka objawów autyzmu. Chore osoby mogą się świetnie maskować.

• Dopasowuj proces edukacyjny do potrzeb dziecka, a nie odwrotnie.

• Znajdź sposoby bezpiecznego wyładowania gniewu przez dziecko.

• Zmniejszaj niepewność i obawy dziecka poprzez stosowanie przewidywalnych schematów zachowań i ostrzeganie go o zmianach.

• Unikaj konfrontacji w procesie wychowawczym i zawsze tłumacz dziecku, czemu dane zachowanie jest niedopuszczalne. Dziecko może nie rozumieć konsekwencji swoich czynów.

• Dawaj dziecku okazję do odpoczynku od pracy i ludzi.

• Pomyśl, czy masz do czynienia z zachwianiami nastroju, problemami z koncentracją lub depresją u dziecka i zastanów się, czy potrzebujesz dodatkowego wsparcia.

• Dawaj dziecku okazję do samodzielności i podejmowania decyzji (możesz ograniczać liczbę dostępnych opcji).

• rozpoznawaj i likwiduj zagrożenia dla pewności siebie i poczucia bezpieczeństwa malca.

• Zastanów się, jakie działania wywołują pożądane reakcje i częściej je stosuj.

• Zastanów się, jakie nagrody wywołują pożądane zachowania i zwiększ ich liczbę.

• Zrozum, jak wrażliwe mogą być osoby z autyzmem i unikaj wobec nich ostrej krytyki, sarkazmu i niedomówień mogących powodować zażenowanie i zakłopotanie.

• Zbadaj bezpośrednie otoczenie dziecka i efekt, jaki ono na nie wywiera. Pamiętaj o jego nadwrażliwości.

• Nie lekceważ kwestii samotności i izolacji i ułatwiaj dziecku kontakty z rówieśnikami oraz innymi młodymi ludźmi dotkniętymi autyzmem. Razem poszukajcie grup zrzeszających takie osoby, np. w Internecie.”

 

Sześć kroków do sukcesu – uczeń ze spektrum autyzmu

Krok 1: Dokształcaj się! Dokształcaj się! … I  Jeszcze raz dokształcaj się w temacie autyzmu!

Krok 2: Rodzice są dla Ciebie najważniejszym źródłem informacji o dziecku.

Krok 3: Przygotuj miejsce pracy dziecka.

Krok 4: Przygotuj innych uczniów, promuj i wyznaczaj cele społeczne dla uczniów z autyzmem i ich rówieśników. 

Krok 5: Zarządzaj trudnymi zachowaniami.

Krok 6: Twoja postawa wobec osoby z autyzmem jest kluczem do skuteczności w pracy i do radzenia sobie z trudnymi zachowaniami.

Zaburzenia odżywiania u dzieci i młodzieży

Pierwsze przypadki zaburzeń odżywiania opisywane były już w średniowieczu. Wtedy tak zwane posty czy kilkudniowe głodówki budziły dużą ciekawość otoczenia.
Nadal najczęstszym z zaburzeń odżywiania pozostaje anoreksja, która dotyka w proporcji 1:10 dziewczęta w stosunku do chłopców. Grupą wiekową największego ryzyka jest młodzież w wieku 13–18 lat. Coraz częściej chorują 9–12-latki. Występowanie jadłowstrętu psychicznego w grupie nastolatek szacuje się na 1–2% populacji, w tym 30% przypadków dotyka chłopców.
„Anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny, to zagrażające życiu zaburzenie charakteryzujące się wypaczonym obrazem własnego ciała oraz stosowaniem drastycznych ograniczeń żywieniowych, które prowadzą do znacznego niedożywienia”. Po raz pierwszy zostało ono opisane przez Richarda Mortona w XVIII wieku. Choroba doprowadza do szybkiego wyniszczenia organizmu, niosąc za sobą wiele powikłań somatycznych” (Kaplan H.I., Sadock B.J., 
Sadock V.A., Psychiatria kliniczna).
Anoreksja może przekształcić się bulimię. Kiedy młoda osoba czuje się bezradna, szuka innego rozwiązania. Na horyzoncie pojawia się możliwość zjedzenia i zwrócenia pokarmu. Niesie to za sobą bardzo liczne następstwa: problemy z uzębieniem, złą kondycję skóry i włosów, odwodnienia, poprzez poważniejsze problemy, np. zasłabnięcia, pęknięcie przełyku, problemy kardiologiczne. Na bulimię w wieku rozwojowym cierpi około 3% populacji, z czego nawet do 40% stanowią chłopcy.
„Bulimia to zaburzenie odżywiania charakteryzujące się epizodycznym, niekontrolowanym i szybkim spożywaniem w sposób kompulsywny bardzo dużych ilości pożywienia (napady objadania się) z prowokowaniem wymiotów i stosowaniem środków przeczyszczających lub moczopędnych, głodzeniem się lub intensywnymi ćwiczeniami fizycznymi, które mają zapobiegać przyrostowi masy ciała. Jej dosłowne znaczenie pochodzi od łacińskiego słowa bulimis, czyli byczy głód. Jako pierwszy opisał ją i nazwał londyński psychiatra Gerald Russler w 1979 roku, uznał ją jako jednostkę o gorszym rokowaniu niż anoreksja” (Kaplan H.I. Sadock B.J., Sadock V. A., Psychiatria kliniczna).

Ortoreksja prowadzi do innych zaburzeń odżywiania. Problem zaczyna się, kiedy zdrowe jedzenie i chęć bycia szczupłym przeistacza się w obsesję i zniewolenie.
„Ortoreksja, czyli patologiczna obsesja na punkcie spożywania zdrowej żywności. Osoby dotknięte tym zaburzeniem spędzają bardzo dużo czasu na wybieraniu, przygotowywaniu i odpowiedniej obróbce spożywanego jedzenia. Odstępstwo od ustalonych przez siebie zasad skutkuje poczuciem winy i lęku. Po raz pierwszy została opisana przez amerykańskiego lekarza Stevena Bratmana w 1997 roku w książce W szponach zdrowej żywności”.
Geneza zaburzeń odżywiania u nastolatków jest zróżnicowana w zależności od zaburzenia. W przypadku anoreksji najczęściej mówi się o dominującej i wymagającej matce oraz niezdrowej relacji, jaka tworzy się między nią a córką. Chora, pragnąc uzyskać kontrolę nad swoim życiem, zaczyna od jedzenia. Staje się ono dla niej magiczną przestrzenią, w której już nie matka, ale ona sama sprawuje władzę. Poprzez restrykcje udowadnia sobie swoją własną silę. Wpływ na jedzenie łagodzi smutek, który towarzyszy jej w relacji z rodzicem. Coraz większą uwagę przywiązuje się do wpływu środków społecznego przekazu na propagowanie wizerunku „idealnej”, wychudzonej osoby. Niestety, bardzo niewiele dziewcząt jest tak szczupłych naturalnie, większość, aby dojść do upragnionego „ideału”, musi stosować głodówki lub inne, niebezpieczne dla zdrowia praktyki.
W przypadku bulimii należy zwrócić uwagę na kondycję psychiczną rodziców. Otyłość, nadużywanie alkoholu czy depresja rodzica może mieć wpływ na rozwinięcie się bulimii u dziecka. Wiąże się to z brakiem poczucia wpływu na sytuację rodzinną. Jedzenie i przeczyszczanie stają się dla nastolatka mechanizmem samouspokajania. W przypadku otyłości rodziców, dzieci dodatkowo chcą odciąć się od wyglądu rodziców. Bulimia u nastolatków powoduje duże spustoszenie i może nawet prowadzić do ostracyzmu środowiskowego.

W wyniku tych rozważań można dojść do wniosku, że jednak powiedzenie: „najlepszy jest złoty środek” sprawdza się w stu procentach. Spokój, umiar i rozwaga są najlepszymi „doradcami” w wielu dziedzinach życia.

Bibliografia:

• Vademecum zdrowie psychiczne- Internet

• Autyzmwszkole.com

• Autyzm w szkole PWN

• Spectrum progres- uczeń ze spektrum autyzmu w szkole 6 kroków do sukcesu.

• Psychologia w praktyce, Zaburzenia odżywiania u współczesnych nastolatków, Kaja Funez-Sokoła.

• Fintan J. O’Regan , Jak pracować z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych, Liber, Warszawa 2005.

zebrała M. Scheller- Wojtasik

---

Dopalacze- „ściąga”

Dopalacze to potoczna nazwa substancji psychoaktywnych (ang. smarts, legal highs, herbal highs, boosters). Terminu używa się potocznie, dla nazwania grupy różnych substancji lub ich mieszanek o działaniu psychoaktywnym.

Dopalacze to nic innego, jak nowe narkotyki, których użycie stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia. Charakteryzują się one wysoką toksycznością (toksyna- trucizna) nawet w małych dawkach. Ich przyjęcie/ spożycie wyrządza wiele szkód. Może doprowadzić do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, uszkodzenia różnych organów wewnętrznych, zatruć.

Mogą spowodować m. in.:

• bezsenność,

• nudności,

• wymioty,

• bóle głowy,

• drgawki,

• problemy z oddychaniem,

• stany lękowe,

Jak wiele używek mogą prowadzić do autoagresji, wybuchu agresji skierowanej w stronę innych osób w dalszej konsekwencji do śmierci. Przy dopalaczach chyba nawet określenie „uzależnienia” nie do końca jest trafne- działają natychmiastowo- odbierają zdrowie i życie w błyskawicznym tempie.

Zażycie nawet jednorazowe tych substancji może mieć opłakane skutki. W składzie dopalaczy możemy znaleźć dosłownie wszystko. Ze względu na zakazy antynarkotykowe, skład chemiczny dopalaczy ciągle ulega zmianie. W przypadku dopalaczy reakcja na substancje aktywne jest nie do przewidzenia.

Dopalacze to innymi słowy chemikalia, wśród których znajdują się m.in.: wybielacze, sole do kąpieli, pochłaniacze wilgoci, takie środki jak domestos, „skruszone” szkło itd.

„Dopalacze zawierają w swoim składzie substancje takie jak mefedron, kannabinoidy, katynony (udają amfetaminę) i syntetyczne opioidy. Jeśli jakiś składnik dopalaczy trafi na listę zakazanych, w jego miejsce pojawiają się nowe. Nieprzebadane, niewiadomego pochodzenia i niebezpieczne dla naszego zdrowia” (medonet.pl).

Związki psychoaktywne w dopalaczach dzielimy na cztery podgrupy:

1. syntetyczne opioidy naśladujące działanie morfiny i heroiny

2. substancje naśladujące działanie marihuany, syntetyczne kannabinomimetyki

3. związki psychostymulujące naśladujące działanie amfetaminy, kokainy lub ekstasy

4. naturalne związki psychodysleptyczne (za: medonet.pl)

 Sprzedaż ww. substancji i ich mieszanek odbywała się za pośrednictwem wyspecjalizowanych sklepów (tzw. „smart shops”) o nazwach „artykuły kolekcjonerskie) lub przez Internet.

Szpitale mają obowiązek zgłaszać hospitalizacje związane z używaniem dopalaczy do głównego inspektora sanitarnego.

Gdzie szukać pomocy:

• Bezpłatna infolinia Państwowej Inspekcji Sanitarnej Nowe Narkotyki- Dopalacze 800 060 800 (czynna całą dobę)/ Infolinia Głównego Inspektora Sanitarnego,

• Antynarkotykowy Telefon Zaufania 801 199 990 czynny 16.00- 21.00. Opłata za połączenie z telefonów komórkowych według stawek operatora,

• Antynarkotykowa Poradnia Internetowa- www.narkomania.org.pl

• Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111,

• Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 800 12 12 12,

• Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach bezpieczeństwa dzieci 800 100 100,

• Uzależnienia behawioralne (od czynności- gry komputerowe, Internet, hazard, uzależnienia od mediów, zakupów itd.) 801 889 880 czynny codziennie w godz. 17.00-22.00

• Numer alarmowy obowiązujący na terenie całej Unii Europejskiej 112.

Więcej informacji uzyskają Państwo: www.dopalaczeinfo.pl

M.Scheller- Wojtasik

---

Problemy alkoholowe

 

Światowa Organizacja Zdrowia proponowała rezygnację z terminu alkoholizm na rzecz pojęcia zespołu uzależnienia od alkoholu. Całość zaś zjawisk związanych z nadmiernym spożyciem alkoholu określać jako problemy alkoholowe lub stany ograniczonej sprawności spowodowanej alkoholem.

Klasyczne pojęcie alkoholizmu zostaje więc zastąpione pojęciami: uzależnienia czy nadużywania.

Alkoholik wywołuje u rodziny poczucie winy i poczucie niższości (że jest się człowiekiem niższej kategorii). Rodzina alkoholika jest narażona na agresję, demoralizację, chroniczny stres, niepewność (czy wróci do domu i w jakim stanie) wstyd, strach, oraz na brak poczucia bezpieczeństwa.

Często rodziny alkoholików, a zwłaszcza dzieci starają się być lojalne wobec pijącego rodzica: chronią go, fantazjują, z nikim nie rozmawiają o chorobie rodzica, izolują się, nie zapraszają do domu rówieśników.

 

Reakcje dzieci alkoholików

 

Często te dzieci są bardzo odpowiedzialne już od wczesnego dzieciństwa, są opiekuńcze. Niejednokrotnie zdarza się, że dziewczynki wychodzą za mąż za człowieka uzależnionego, a chłopcy żenią się z pijaczkami.

Inne dzieci mogą być pasywne, zamknięte w sobie, żyją w własnym świecie. Trudno do nich dotrzeć. W przyszłości mogą mieć problem z tzw. wchodzeniem w związki.

Jeszcze inne dzieci mogą się po prostu źle zachowywać: palić papierosy, wagarować, zachowywać wulgarnie, agresywnie, brutalnie, przystępować do sekt itd.

 

Dorosłe dzieci alkoholików- DDA

Terminem DDA określa się stosunkowo niedawno wyodrębnioną dziedzinę zaburzeń wynikających z dorastania w rodzinie z problemem alkoholowym.

Dzieci alkoholików są słabsze, bardziej narażone na choroby. Stres uszkadza ich system odpornościowy. Stanowią grupę ryzyka, jeśli chodzi o prawdopodobieństwo uzależnienia.

„Jeżeli jedna osoba w rodzinie choruje, to ludzie, którzy są wokół niej, też chorują. Dzieci są szczególnie podatne na wpływ dorosłych i bezradne wobec tego, co dzieje się w domu. Jeśli wychowują się w dysfunkcyjnej rodzinie, to w dorosłość wchodzą z różnymi problemami”  Lubomira Szawdyn, psychiatra.

 

Pani doktor wyróżnia też cztery rodzaje ról pełnionych przez te dzieci:

Bohater to taki stary malutki. Opiekuje się np. matką, broni jej przed ojcem, wychowuje młodsze rodzeństwo. Zwykle dobrze się uczy, jest odpowiedzialny, skłonny do poświęceń. Jednocześnie ma wykształcony silny system kontroli. Bohater zajmuje się innymi, ale nie sobą. Siebie ćwiczy, bo we wszystkim musi być najlepszy, żeby zasługiwać na pochwały.

Błazen dba o to, żeby w domu nie było smutno. Ma poczucie, że od niego zależy dobry nastrój, dlatego zawsze stara się rozładować kwaśną atmosferę. Podobnie jak bohater, nie zajmuje się sobą, tylko innymi osobami.

Kozioł ofiarny wzrasta w poczuciu, że jest wszystkiemu winien. Jest to zawsze osoba wytykana palcem. Takie dziecko zwykle zaczyna się w końcu buntować na zasadzie: "Jestem winny? To ja wam dopiero pokażę!".

Cień to dziecko, którego prawie nie widać. Osoba zawsze wycofana i niepewna siebie. Ze strachu przed awanturami rodzinnymi i przed przyjęciem na siebie jakiegokolwiek trudu związanego z tym piekłem rodzinnym ucieka w głąb siebie. Potem taka wycofana wchodzi    w dorosłe życie.

 

Skutki przemocy wobec dziecka:

 

Doraźne: Cierpienie i lęk, Obniżenie odporności i zaburzenia somatyczne, Urazy, Trudności w nauce, Zaburzenia zachowania i agresja,   Długotrwałe: Choroby somatyczne, Zaburzenia emocjonalne, Uzależnienia, Brak satysfakcji z życia, Trudności we wchodzeniu w związki z innymi ludźmi, skłonność do stosowania przemocy.

 

 

Postawy Polaków wobec picia alkoholu przez młodzież

 

            Polskie prawo zakazuje sprzedawania i podawania napojów alkoholowych (piwa, wina, wódki) osobom poniżej 18 roku życia. Ankieterzy OBOP zapytali: czy sprzedawca, który sprzedał alkohol nastolatkowi, powinien ponosić odpowiedzialność prawną w przypadku, w którym nietrzeźwy nastolatek spowoduje poważne szkody? Aż 65 % odpowiedzi było twierdzących, dalsze 23 % respondentów odpowiedziało- raczej tak. W opinii tylko 3% ankietowanych sprzedawcy nie powinni ponosić współodpowiedzialności za ewentualne szkody wyrządzone przez pijanego nastolatka.

Prawie trzy czwarte Polaków (niecałe 80 %) zdaje sobie sprawę, że alkohol w piwie jest równie groźny jak alkohol zawarty w wódce. Ciągle jednak pozostała część społeczeństwa wierzy, że alkohol w piwie jest inny i mniej niebezpieczny od tego w wódce. Faktem jest także to, że tę ostatnią opinię wyrażają głównie mężczyźni i osoby w złej sytuacji materialnej.

 

Najbardziej ostrą formą przejawiania się problemów alkoholowych jest występująca na tle nadużywania alkoholu przemoc. Przyczynowy charakter związku pomiędzy alkoholem i przemocą jest złożony. Nie jest tak, że alkohol jest jedyną przyczyną pojawiania się przemocy. Przemoc może występować również w rodzinach, gdzie nie ma problemów alkoholowych. Jest ona ponadto wielorako uwarunkowana przez czynniki społeczne i sytuacyjne. Różnorodne badania pokazują, ze alkohol zwiększa agresję, a w polskich warunkach jest rzeczywiście jedną z najczęściej występujących przyczyn przemocy w rodzinie. Z przeprowadzonych badań socjologicznych wynika, że 41,7% ankietowanej młodzieży województwa śląskiego bywa świadkiem przykrych sytuacji rodzinnych, bezpośrednio związanych ze spożyciem alkoholu. W rodzinach, w których nadużywa się alkoholu, doświadczenia takie ma za sobą 65,2 % ankietowanych.

 

Naga prawda o alkoholiku

To człowiek zagubiony, często zalękniony, który nie daje sobie rady z życiem po prostu. Niszczy swoje zdrowie, krzywdzi ludzi którzy go kochają. „Taranuje” wszystko na swej drodze: oddane serce, ręce ochoczo się nim zajmujące. Powoli, ale skutecznie niszczy miłość. Gubi po drodze swą godność. Chętnie manipuluje innymi i jeśli o siebie nie zawalczy … umiera …bez względu na to, jak bardzo kochająca osoba obok chce go ratować.

M.Scheller- Wojtasik, L. Nawrot

---

W zgodzie z netykietą

Nim się zwiążesz z Internetem,

poznaj dobrze netykietę.

Trzeba wiedzieć:  te zasady

chyba nie są od parady.

By przykrości się wystrzegać,

warto zatem ich przestrzegać.

 

Zawsze wchodź na taką stronę,

gdzie jest wejście dozwolone.

Najbezpieczniej bywa w sieci

tam, gdzie strony są dla dzieci.

 

Gdy się łączysz z Internetem,

niech zostaną twym sekretem

osobiste informacje.

Powściągliwi mają rację!

 

Gdy jest w sieci coś nie tak,

daj najbliższym swoim znak.

A poradzą ci z ochotą,

jak się zmagać ze zgryzotą.

 

I pamiętaj: w Internecie

dużo dowiesz się o świecie.

Więc korzystaj z tego z chęcią,

posiłkując się pamięcią.

*netykieta- etykieta (zasady postępowania) obowiązująca w sieci, w Internecie.

**coś jest nie od parady- coś jest czymś w rzeczywistości,  nie tylko z nazwy,   z pozoru.

***powściągliwy- panujący nad sobą, umiejący powstrzymać się od czegoś, pohamować się.

przygotowała: M. Scheller- Wojtasik

---

Co z tymi rówieśnikami?

Przeprowadzanie badań dotyczących roli grupy w wychowaniu zapoczątkowali Emil Durkheim i Ferdynand Tonnies. Szczególną uwagę zwrócili oni na grupy rówieśnicze - zarówno dziecięce, jak i młodzieżowe. Grupę rówieśniczą tworzą osoby w takim samym lub podobnym wieku. Przynależność do grupy sprzyja wytworzeniu się  solidarności z innymi. Poczucie przynależności zaspokaja podstawowe potrzeby dziecka. Ma to znaczenie do kształtowania się osobowości dziecka.

W całym procesie socjalizacji grupa rówieśnicza pełni niezwykle ważną rolę - zaspokaja ona te potrzeby jednostki, których nie mogą zaspokoić rodzice czy wychowawcy.  Jednostka, która należy do grupy rówieśniczej ma możliwość podniesienia poczucia własnej wartości i przydatności. Dzięki grupie jednostka tworzy obraz własnej osoby. Dużo zależy od pełnionej tam roli - im wyższy poziom popularności w grupie, tym samoocena jednostki jest większa.  Zależy  jej na akceptacji i uznaniu ze strony innych członków grupy. Jednak na to trzeba  zasłużyć. Podporządkowuje się ona obowiązującym w grupie normom i uznaje narzucane przez grupę sankcje.
Niemal każda grupa rówieśnicza posiada przywódcę lub liderów.
Na charakter przywództwa wpływają nie tylko cechy charakteru danej jednostki, ale także wielkość grupy, jej zadania oraz jej stosunek do otoczenia. Grupa rówieśnicza to zbiorowość, pomiędzy której członkami często  powstają więzi przyjaźni. Można zaliczyć je do jednych z podstawowych form życia społecznego jednostek. Do głównych czynników wiążących grupę rówieśniczą można zaliczyć: wiek, występowanie określonych relacji, poczucie przynależności do wspólnej struktury.

Funkcje wychowawcze grup rówieśniczych to m.in.: kształtowanie więzi z innymi ludźmi, ułatwianie kontaktów interpersonalnych, zaspokajanie potrzeb (m.in. aprobaty i uznania), konstruktywne współzawodnictwo, pobudzanie do rozwijania zainteresowań, zaspokajanie określonych potrzeb emocjonalnych, strukturalizacja czasu wolnego.

Grupy rówieśnicze mają wpływ na kształtowanie się osobowości i rozwój społeczny jednostek.

Jedną z grup, w której znajduje się jednostka jest klasa szkolna. Duży wpływ na atmosferę w tej grupie ma nauczyciel - jego osobowość, postaw, zdolności organizacyjne. Na panującą w klasie atmosferę wpływają także inne czynniki:  normy przyjęte przez grupę,  integracja członków grupy oraz pozycja i rola danego członka grupy.

Największy wpływ grupy rówieśniczej na jednostkę jest widoczny w jej okresie dojrzewania. Jest to moment osłabienia autorytetu dorosłych. Grupa rówieśnicza staje się dla młodego człowieka punktem odniesienia. Jednostka spędza z rówieśnikami większą część wolnego czasu, a grupa rówieśnicza wywiera wpływ na jej  postawy i zachowania, na styl ubierania się, na wybór muzyki. Istnieją różne grupy młodzieżowe. Może to być paczka na osiedlu/ danej ulicy, klasa szkolna czy drużyna  sportowa.

Wykluczenie z grupy

Do wykluczenia nie dochodzi nagle, to dłuższy proces. Istnieją różne przyczyny wykluczenia z grupy m.in.: status społeczny, wyznanie, zainteresowania, ubiór, wygląd zewnętrzny, higiena osobista, oceny, zachowanie, nieśmiałość, niepełnosprawność, otyłość, mała sprawność ruchowa lub przeciwnie krzykliwość i brak pokory. Często  grupa wyklucza osoby, które są aktywne na lekcjach i dobrze się uczą. Dzieci odtrącają czasem osoby grzeczne, spokojne       i kulturalne. Bycie dobry uczniem nie cieszy się we współczesnych czasach popularnością w szkole. Zdecydowanie modniej jest być  łobuzem i leniem.

Wykluczenie z grupy prowadzi  do silnych negatywnych emocji – smutku, samotności, żalu, poczucia krzywdy, poczucia winy, zazdrości, niepokoju. Doświadczanie tych emocji skutkuje obniżeniem samooceny i wycofaniem społecznym dziecka wykluczonego poza margines klasy.

 W wielu zbiorowościach tworzy się grupka najpopularniejszych osób, którym wydaje się, że mogą rządzić innymi. W każdym przypadku schemat wygląda podobnie: grupka, której przewodzi lider, wybiera kozła ofiarnego, któremu dokucza. Często ten lider niestety decyduje o „być albo nie być” (jak to się potocznie mówi) innych w klasie. Ta jedna, toksyczna w zachowaniu jednostka może doprowadzić do traumy kolegę lub koleżankę z klasy. Osoba, która została wykluczona czuje się gorsza i bezsilna.  Nie rozumie dlaczego to właśnie jej się to przytrafiło. Odrzucone- wykluczone dzieci bardzo często zamykają się w sobie, opuszczają się w nauce i tracą radość z życia. Każdemu wyjściu do szkoły towarzyszy niechęć, a czasem nawet znane wielu… przerażenie.

Jak pomóc dziecku?

Warto rozpocząć obserwację dziecka w grupie. Rodzic powinien  spotkać się z wychowawcą i pedagogiem/ psychologiem szkolnym. Poprosić ich o pomoc. W czasie pracy z grupą nauczyciel może poruszyć temat odtrącenia. Dobrym pomysłem, który może pomóc w zintegrowaniu z grupą, będzie organizowanie zadań i ćwiczeń w grupie czyli zajęcia integracyjne  (integrujące klasę). Różne przyczyny wykluczenia, w różny sposób można sobie z nim radzić. Należy: integrować ze sobą różne dzieci oraz grupki. Częste prace w parach i grupach  mogą przynieść dobre skutki.

Dobrym pomysłem jest również wspólne czytanie lub oglądanie filmów. Bez bezpośredniego adresowania (dziecko wykluczone) można omówić problemy bohaterów utworu i wspólnie pomyśleć nad rozwiązaniami. Później, jeśli podobna sytuacja wydarzy się w klasie, można odnieść się do wcześniejszej dyskusji. Jeśli wykluczenie dotyczy na przykład niepełnosprawności ruchowej, możemy urządzić dzień, podczas którego dzieci będą mogły  poznać sylwetki słynnych ludzi z niepełnosprawnością ruchową. Podobny dzień można urządzić, aby zaprezentować kulturę, religię lub po prostu oryginalne zainteresowania pozostałych uczniów.

Rozmowa to podstawa

Zależnie od  problemu może ona przebiegać osobno z dzieckiem wykluczonym, osobno z grupą, lub wspólnie. Wybór ten jednak powinien być  dobrze przemyślany- warto zapytać poszkodowane dziecko o zdanie.

Rozmowa z dzieckiem wykluczonym powinna być przeprowadzona w delikatny sposób. Nauczyciel powinien wyrazić chęć niesienia pomocy. Należy dać dziecku możliwość opowiedzenia o swoich emocjach. Trzeba również uszanować, jeśli dziecko nie będzie chciało rozmawiać. W podobny sposób powinna przebiegać rozmowa z grupą:  rzeczowo wyjaśnić dlaczego zaprosiliśmy ich do rozmowy. Dać możliwość wyjaśnienia-  dlaczego nie dogadują się z wykluczonym dzieckiem. Przydatna może okazać się drama, sytuacje, w których uczniowie wchodzą w różne role. Dobrze byłoby każdemu uczestnikowi rozmowy dać możliwość przekazania informacji zwrotnej. Wspólnie wypracowane  zasady i kodeksy zachowań  są rzadziej ignorowane przez uczniów.

Co może Rodzic?

 W integracji z grupą może pomóc udane przyjęcie urodzinowe. Zaplanować ciekawe atrakcje, smaczne przekąski itd. Niech  dziecko zaprosi większość kolegów i koleżanek z klasy, może to pomoże w nawiązaniu lepszych kontaktów. Można również zaprosić kilka osób do domu ot tak bez konkretnej przyczyny. Można zorganizować wycieczkę do wesołego miasteczka lub przeciwnie wybrać się na refleksyjny spacer do lasu. Dobrym pomysłem może okazać się zabranie dzieci na basen lub przygotowanie tradycyjnego ogniska.  Jeśli powyższe sposoby  nie poskutkują można podpowiedzieć dziecku, aby spróbowało zaprzyjaźnić się z rówieśnikami z innych klas.

Bibliografia:

 https://www.bryk.pl, rodzicowo.pl.

---

Kim była Maria Montessori?

(1870- 1952)

 Była pierwszą kobietą we Włoszech, która skończyła studia medyczne.  Była wielokrotnie nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla. Została wyróżniona tytułami: Doktora Honoris Causa, na Uniwersytecie w Sorbonie otrzymała Krzyż Legii Honorowej.

 

Pedagogika jej miłością

 Uznawana za jedną z osób, które w znacznej mierze przyczyniły się do powstania Pedagogiki Specjalnej.  W 1907 roku otworzyła pierwsze przedszkole dla dzieci zdrowych. System Montessori jest zwartą dziedziną naukową z zakresu nauczania i wychowania dzieci zdrowych oraz dzieci specjalnej troski.

W nowoczesnej pedagogice montessoriańskiej, najważniejsze miejsce zajmuje dziecko, doświadczające  swej podmiotowości.

Istota tej  pedagogiki polega na stwierdzeniu, że każde dziecko jest inne i powinno rozwijać się według stworzonych przez siebie indywidualnych planów rozwojowych. W planach tych zapisane są jego możliwości i  umiejętności, umożliwiające mu samodzielną  naukę.

Zdanie, stanowiące zasadę wychowania w placówkach montessoriańskich to apel dziecka do dorosłego: „Pomóż mi samemu to zrobić”. Pedagogika Montessori zajmuje się wychowaniem i nauczaniem dzieci w przedszkolach, szkołach podstawowych i ponadpodstawowych.

 

Spadek po włoskiej pedagog

 

Założenia pedagogiki Montessori:   Dziecko potrzebuje przygotowanego otoczenia, miejsca w którym w sposób bezpieczny, mogłoby odkrywać rzeczywistość na miarę swego wieku oraz zdobywać doświadczenia społeczne. Jest ono osobą. W czasie swego rozwoju przechodzi szczególne okresy zainteresowań, w czasie których zdobywa nowe umiejętności. Dziecko potrafi przeżyć długie chwile skupienia- zaabsorbowane wybraną przez siebie czynnością. Nauczyciel jest towarzyszem dorastania dziecka,  jest przewodnikiem w jego pracy.  Posiada ono potencjał rozwojowy, który potrzebuje wsparcia i nauczycieli i rodziców.

 

 

Charakterystyka zasad pedagogicznych Montessori

Maria Montessori stworzyła następujące zasady pedagogiczne:

1. Swobodny wybór – charakterystyczna zasada dla pedagogiki Marii Montessori. Obejmuje ona regułę wolnego wyboru zajęć, „swobodnej pracy”. W obrębie przygotowanego otoczenia dziecko wybiera sobie przedmiot działań i samo ustala tempo i czas uczenia się oraz stopień trudności. Ono zatem  współdecyduje o przebiegu procesu kształcenia w przygotowanym do tego celu otoczeniu, kieruje swoim działaniem. Stwarza to okazję do rozwijania się umiejętności korzystania z wolności. Nauczyciel musi wykonać ważne zadanie, bowiem jego praca pedagogiczna polega w znacznym stopniu na umiejętnym przygotowaniu otoczenia, a więc na oddziaływaniu pośrednim. Otoczenie dziecka musi być tak zaaranżowane, aby posiadało ciekawe propozycje poznawcze, odpowiednie dla fazy rozwoju dziecka. Musi wszechstronnie rozwijać dziecko.
2. Zasada swobodnego wyboru materiału - w sali przedszkolnej wszystkie materiały są zawsze dostępne, ułożone tematycznie na półkach, w zasięgu ręki dziecka. Dziecko samodzielnie podejmuje decyzję, z którym materiałem będzie pracować.
3. Zasada swobodnego wyboru miejsca pracy - dziecko pracuje tam, gdzie samo zdecyduje i gdzie pozwalają na to granice rozsądku nauczyciela i możliwości organizacyjnych. Dziecko nie ma obowiązku uczestniczenia w zajęciach grupowych.
4. Zasada swobodnego wyboru czasu pracy - w związku z fazami chłonności decyzję o czasie pracy pozostawiamy dziecku.
5. Zasada swobodnego wyboru formy pracy - lekcję podstawową przeprowadza się z każdym dzieckiem indywidualnie. Następnie zaczyna ono pracować samodzielnie. Wie, że ma prawo do pracy w ciszy i w skupieniu. Wie także, że nikt nie będzie mu pomagał, jeśli pomoc jest niepotrzebna. Samodzielnie wybrało sobie temat pracy, pracuje wtedy, kiedy zechciało.
6. Zasada porządku - każdy przedmiot w klasie ma swoje miejsce - skąd został wzięty, tam zostaje odniesiony. Podobnie - każda osoba także ma swoje miejsce i wie, co do niej należy.
7. Zasada ograniczenia - pedagogika Montessori. Ograniczeniu, regułom  i zasadom postępowania, podlegają wszystkie elementy życia grupy. W metodzie Montessori  dzieci robią to, co je interesuje i co nie przeszkadza innym.
8. Zasada izolowania trudności - jeśli dziecko pracuje z różową wieżą po to, aby poznać lub uporządkować znane już sobie pojęcia związane z wielkością (choćby takie jak: duży-mały, mniejszy niż-większy niż, duży-większy-największy, mały-mniejszy-najmniejszy) ma do dyspozycji:
   a) nauczyciela, który wie jak i kiedy w tym pomóc,
   b) różową wieżę (która jest różowa).
   Nie zajmuje się kolorami, bo do tego służy inny materiał - kolorowe tabliczki. Nie  zajmuje się długościami, temperaturami, dźwiękami i in., bo do tego służą inne materiały.
9. Zasada transferu – materiał Montessori jest najpełniejszym zestawem pomocy dydaktycznych. Każdy z tych materiałów to “ogniwo”, logicznie powiązane w długi “łańcuch” . Każde “ogniwo” zawiera w sobie cechy materiału poprzednio wprowadzonego plus jedna cecha więcej. Informacje,  umiejętności opanowane podczas pracy z materiałem dziecko przenosi na otoczenie. Przenoszenie umiejętności na otaczające dziecko środowisko, to właśnie zasada transferu.
10. Zasada własnego działania i powtarzania - typowe dla nabywania nowych umiejętności jest intensywne zwrócenie się dziecka ku określonej dziedzinie ludzkich działań. Założeniem jest, że dziecko rozwija się zgodnie z programem wyznaczonym własnymi zainteresowaniami, potrzebami, możliwościami  itp. Jeżeli ma potrzebę powtarzania czynności - akceptujemy to.
11. Zasada samokontroli - materiał montessoriański jest tak skonstruowany, że pozwala dzieciom, samodzielnie stwierdzić, czy daną pracę wykonały dobrze czy źle, w którym miejscu nastąpiła pomyłka i jak ten błąd naprawić.

Rolą nauczyciela jest wskazywać dziecku jak korzystać z materiału dydaktycznego, wprowadzać i respektować zasady swobody wyboru, rodzaju, czasu,  formy pracy, zasady stopniowania, porządku, własnego działania, samokontroli  i ograniczenia.

 

Monika Scheller- Wojtasik

Bibliografia:

Educarium- inspirujące pomoce dydaktyczne. Internet.

---

Przygotowałyśmy Wam "pakiet" łamigłówek i zagadek,

by urozmaicić chociaż w małym stopniu Wasz pobyt w domu.

 

Pod dowództwem
kapitana
płynie po morzach
i oceanach.
(statek)

Pędzi po szynach
potwór rozpędzony,
sieje złote iskry
i ciągnie wagony.
(lokomotywa)

Można wtedy
jechać na nim,
kiedy kręci się
nogami.
(rower)

Chcesz popływać po jeziorze?
Z wiatrem iść w zawody możesz!
Gdy ma żagiel albo wiosła,
będzie cię po fali niosła.
(łódka)

Postaw na niej
jedną nogę,
a natychmiast
rusza w drogę.
(hulajnoga)

Głośno się turla
po ulicy,
ta hulajnoga
bez kierownicy.
(deskorolka)

Jakie kółka
przypniesz do nóg,
byś się turlać
na nich mógł?
(wrotki)

Mała deseczka
na długim sznurze,
raz jesteś na dole,
raz jesteś w górze.
(huśtawka)

Ma czuprynę „na jeża”,
jest grupy lub cienki.
Kiedy chcesz coś namalować,
bierzesz go do ręki.
(pędzel)

Kolorowa tanecznice
tańczą po papierze,
ostre główki mają,
jak się nazywają?
(kredki)

Nie ciasto, nie glina,
a lepiona w dłoniach,
może się zmienić w kota,
dom lub konia.
(plastelina)

Jedzie w górę albo w dół,
zwinnie się po piętrach wspina,
chociaż szafę przypomina.
(winda)

Gdy go odkręcę,
umyję ręce.
(kran)

Oszklone ma ramki,
wiszą w nim firanki.
(okno)

Cztery nogi, jeden blat,
gdyby nie on, gdzie byś jadł?
(stół)

Jak to narzędzie się zowie,
co gwoździe bije po głowie?
(młotek)

Przedmiot niezbędny,
chociaż nieduży,
do prasownia
bielizny służy.
(żelazko)

Jak się nazywa taki lekarz,
którego pacjent głośno szczeka?
(weterynarz)

W dzień i w nocy pracuje,
chorym leki przypisuje.
(lekarz)

Chodzi z torbą dużą
i z tego go znamy,
że nosi przekazy,
listy, telegramy.
(listonosz)

Kto na skrzyżowaniu
bez obawy staje,
bo ręką zatrzyma
auta i tramwaje?
(policjant)

Kto pracuje w hełmie,
pnie się po drabinie,
kiedy płonie ogień
i gdy woda płynie?
(strażak)

 

 

Kolorowe, pachnące, w ogrodzie i na łące, chętnie je zbieramy na bukiet dla mamy. (kwiaty)	Szczęści przynosi, gdy ma listki cztery jaka to roślina? To jest... (koniczyna)
Wyrósł na drodze na jednej nodze. Wygląda jak słońce, ziaren ma tysiące. (słonecznik)	Na zielonej łące kwitnie ich tysiące. W swej nazwie „sto” mają, jak się nazywają? (stokrotka)
Rośnie nad potoczkiem, patrzy żółtym oczkiem, przypomina skromnie – nie zapomnij o mnie. (niezapominajka)	Wszyscy o niej mówią, że kwiatów królowa. Bywa herbaciana, biała i różowa. (róża)
Jeszcze wszystko uśpione, jeszcze nic nie rośnie, a on śnieg przebija i mówi o wiośnie. (przebiśnieg)	Nie las, nie park, chociaż się zieleni, smaczne tam owoce znajdziesz w jesieni. (sad)
Sosnowy, dębowy, stary lub młody, rosną w nim grzyby, rosną i jagody. (las)	Wiosną na drzewie rozwija się z pąka, jesienią złoty po świecie się błąka. (liść)
Spadłem nagle z drzewa, leżę na trawniku w brązowej koszulce, w zielonym płaszczyku. (kasztan)	Zielona, z lasu wzięta, wesoło nam z nią w święta. (choinka)
Ładnie pachną żółtą skórką, kwaśny mają smak. Zawierają witaminy, wiemy, że to są... (cytryny)	Czarne mamy buzie, czarne nawet brody, kiedy na deserek zjadamy... (jagody)
Czerwieni się ze wstydu. Dojrzewa na słonku. Wśród zielonych listków wisi na ogonku. (wiśnia)	Skórka fioletowa, a miąższ pod nią złoty, smakuje wybornie, wszyscy wiedzą o tym. (śliwka)
Włoskie czy laskowe – smaczne są i zdrowe. (orzechy)	Na zagonie złota głowa, smaczne pestki w sobie chowa. (dynia)
Zielone łódeczki, a w łódkach kuleczki, gdy się ugotują, każdemu smakują. (groch)	Każdy z was odgadnie łatwo tę zagadkę, ma bielutki korzeń i zieloną natkę. (pietruszka)
Latem w ogrodzie wyrósł zielony, a zimą w słoiku leży kiszony. (ogórek)	Dobra gotowana i dobra surowa, choć nie pomarańcza, jest pomarańczowa. Kiedy za zielony pochwycisz warkoczyk i pociągniesz mocno, wnet z ziemi wyskoczy. (marchewka)
Jaka to głowa, duża czy mała, z zielonych liści składa się cała? (kapusta)	Jakie warzywo, chociaż niewielkie, wyciśnie z oczu słoną kropelkę? (cebula)

 

 

„Wierszyk pełen pytań”

Babciu, babciu, powiedz czemu

Ja nie mieszkam w chacie z kremu?

I dlaczego słoń nie lata?

Przecież to jest wielka strata.

Ile waży woda w stawie?

Co nad ranem piszczy w trawie?

Czemu rozpacz bywa w kratkę?

Kto wymyślił por i natkę?

Co to znaczy „za nos wodzić”?

Czemu szewc bez butów chodzi?

Co ma piernik do wiatraka?

Kto skradł uśmiech ponuraka?

Co jest szybsze: moje wrotki

Czy babcine kołowrotki?

I dlaczego wciąż się sadzi,

Że kto pyta, ten nie błądzi?

Agnieszka Frączek

 

 

„Żółta żaba żarła żur. Ćwiczenia

ortograficzne”. MARTEL

 

Pozdrawiamy L.Nawrot i M.Scheller- Wojtasik

---

 

Praca z dziećmi z wykorzystaniem Metody Dennisona

Czym jest Metoda Dennisona  inaczej kinezjologia edukacyjna lub gimnastyka mózgu?

Twórcą tej metody był w latach siedemdziesiątych XX wieku amerykański pedagog Paul Dennison.  Opracował on formę terapii, zwaną również kinezjologią edukacyjną bądź gimnastyką mózgu. Z greckiego "kinesis" oznacza ruch, "logos" - nauka, a więc jest to nauka o ruchu. Dzięki doświadczeniom pracy z dziećmi mającymi problemy z nauką stwierdził on, że ruch jest podstawą uczenia się. Dennison odkrył związek pomiędzy trudnościami w nauce a wykonywaniem pewnych ruchów ciała. Trudności mogą dotyczyć słabej koncentracji, pamięci, utrudnionego słuchania ze zrozumieniem lub dysleksji, dyskalkulii lub dysgrafii.  Tak więc szczególne  znaczenie gimnastyka mózgu posiada dla tych, u których współdziałanie obu półkul mózgowych jest zakłócone lub niepełne, czyli u dyslektyków, dysortografików, dzieci nadpobudliwych, mających problemy z uczeniem się.

Poprzez likwidację blokad rozwojowych poprawia koncentrację, pamięć, mowę, pisanie, rysowanie, czytanie ze zrozumieniem. Aktywizowane jest również twórcze myślenie, zdolności manualne oraz percepcja przestrzenna. Kinezjologia edukacyjna Dennisona poprawia wydolność, koordynację wzrokowo-ruchową i słuchowo-ruchową. Po terapii dziecko jest zrelaksowane i umie sobie lepiej radzić z emocjami i stresem, poprawiają się więc jego kontakty z otoczeniem.

Forma terapii przeznaczona głównie dla dzieci, które mają problemy z nauką. Niektóre dzieci mają ograniczony spontaniczny ruch. Wpływa to nie tylko na rozwój motoryczny dziecka, ale także na jego pamięć, koncentrację, wzrok i słuch. Terapia Dennisona pomaga również dzieciom przejawiającym lęki lub agresywne zachowania oraz mającym specyficzne potrzeby edukacyjne w związku z upośledzeniem umysłowym, autyzmem, zespołem Downa lub z mózgowym porażeniem dziecięcym.

 Terapia Dennisona sprzyja przede wszystkim rozwojowi intelektualnemu, ruchowemu oraz emocjonalnemu dziecka.

W Polsce metoda ta zyskała popularność w latach 90. W swojej pracy stosują ją pedagodzy, logopedzi, psycholodzy, fizjoterapeuci oraz terapeuci zajęciowi. Metoda ta może być również wykorzystywana u osób dorosłych. Gimnastykę mózgu powinni stosować właściwie wszyscy. Ma ona pozytywny wpływ dosłownie na każdego.

Z tą metodą poprawicie:

pisanie,

czytanie,

mowę,

rysowanie,

sprawność ruchową.

Ćwiczenia polepszą także:

wzrok,

słuch,

pamięć,

koncentrację,

organizację,

uzdolnienia artystyczne

Metoda Dennisona – działanie

Osoby stosujące tą metodę, powinny:

- Pić dużą ilość płynów, najlepiej wody, bo to woda najlepiej usprawnia procesy zachodzące w organizmie,

- Jednocześnie, symetrycznie, rysować obiema rękami. Dzieci rysują lewą i prawą ręką symetryczny kształt,

- Uciskać określone struktury na ciele, w celu stymulacji receptorów.

Gimnastyka mózgu – na czym polega?

Metoda Dennisona to ćwiczenia oraz zasady, których wykonywanie jest tak opracowane, aby łączyć pracę obu półkul mózgowych, budować nowe połączenia pomiędzy komórkami nerwowymi oraz integrować mózg z ciałem.

Prawa półkula mózgu jest odpowiedzialna za:

uczucia,

mimikę,

uczenie się,

ogólny ogląd,

pamięć długotrwałą,

percepcję,

zdolności artystyczne.

Lewa półkula mózgu-logiczna odpowiada za:

myśli,

analizę,

przypisywanie faktów,

percepcję (poczucie) czasu,

kontrolę nad słowem,

porozumiewanie się werbalne,

ośrodek mowy,

porządkowanie rzeczywistości,

słuchanie,

pamięć krótką.

Metoda Dennisona – jak wygląda zbiór ćwiczeń?

Terapia składa się z dwóch części. Pierwsza cześć to przygotowanie dziecka do terapii właściwej. Picie W tym etapie dziecko pije wodę, która dotlenia mózg.  

"Picie wody" - Ludzkie ciało składa się w 2/3 części z wody. Wszelkie procesy elektryczne i chemiczne zachodzące w mózgu i centralnym systemie nerwowym zależne są od dobrego przewodnictwa elektrycznego. Regularne jej picie utrzymuje ciało nawodnionym i pracującym z optymalną efektywnością, wpływa na poprawę umiejętności szkolnych. Powoduje wzrost koncentracji, podnosi poziom energii, poprawia koordynację umysłową i fizyczną. Woda powinna mieć temperaturę pokojowa - wchłania się wtedy najlepiej.

 Woda odgrywa podstawową rolę jako substancja warunkująca i wspomagająca proces uczenia się i myślenia.

Następnie można zastosować ćwiczenia wprowadzające.

Ruchy naprzemienne, np. dotykanie lewą dłonią prawego łokcia i odwrotnie, dotykanie lewą dłonią prawego ucha i odwrotnie, dotykanie lewą dłonią lub lewym łokciem prawego kolana i odwrotnie. Ćwiczenia te wykonujemy w marszu w miejscu, w pozycji siedzącej czy leżeniu na plecach. Integrują one pracę obu półkul, wspomagają koordynację ruchową, poprawiają pisanie, słuchanie, czytanie i wpływają na wydolność organizmu.

Przyjęcie pozycji Cook’a (Dennisona) – na stojąco lub leżąco utrzymujemy pozycję ze skrzyżowanymi nogami oraz rękami.

Skrzyżowane ręce, dłonie łączymy razem i odwracamy. Następnie trzeba przenieść jedną rękę nad drugą, łącząc wewnętrzne strony dłoni kciukami do dołu i zamknąć je splecionymi palcami. Potem trzeba przetoczyć zamknięte ręce do dołu i w stronę ciała tak, żeby spoczęły na klatce piersiowej z łokciami w dół. Zamykamy oczy, język kładziemy na podniebieniu. Ćwiczenie to wycisza i relaksuje, poprawia uwagę, słuch, mowę oraz pisanie.

W innym źródle jest napisane o tej pozycji: ,,Pozycja Dennisona -pozycja siedząca, nogi skrzyżowane w kostkach, kolana lekko ugięte, ręce splecione, oczy zamknięte, język na podniebieniu. Ćwiczenie wpływa na poprawę koncentracji, stabilności emocjonalnej, wzmacnia poczucie własnej wartości - połóż się wygodnie na dywanie i skrzyżuj nogi w kostkach, lewa na prawej, ręce wyciągnij przed siebie i przekręć grzbietami do siebie tak, aby kciuki były skierowane w dół. Teraz przełóż jedną rękę przed drugą i skrzyżuj palce, zegnij ręce w łokciach i oprzyj skrzyżowane ręce na piersi. Zamknij oczy, połóż język na podniebieniu. Oddychaj swobodnie przy ulubionej muzyce. Wyjście z tej pozycji odbywa się następująco: nogi w lekkim rozkroku oparte o podłogę”.

Trening domowy

W następnym etapie dziecko wykonuje właściwe ćwiczenia kinezjologiczne, w zależności od tego, jakich umiejętności potrzebuje. Wiele ćwiczeń można przeprowadzić   w różnych pozycjach – w zależności od kondycji dziecka.  Jest ich 26 i mają na celu poprawę kondycji i koordynacji ruchowej oraz relaksację dziecka. Ćwiczenia podzielono na cztery grupy:

Ćwiczenia Dennisona –  (na przekroczenie linii środka)

Ćwiczenia na przekraczanie linii środka Mają one uruchomić obie półkule mózgowe: poprawiają: wymowę, pisownię, umiejętności słuchania, czytanie i rozumienie; polepszają koordynację L-P strona ciała, poprawiają oddychanie i gibkość ciała, wzmacniają zmysł wzroku i słuchu.

  ,,Ruchy Naprzemienne''- Stosując to ćwiczenie osiąga się poprawę wymowy, pisowni, umiejętności słuchania, czytania i rozumienia. Sprawniej przychodzi uczenie się na pamięć i powtarzanie. Poprawie ulega koordynacja między lewą i prawą stroną ciała, oddychanie, gibkość, wzmacniają się zmysły wzroku i słuchu. Ćwiczenia polegają na jednoczesnym wymachu ręką i przeciwną do niej nogą, co aktywizuje obie półkule mózgowe do jednoczesnej pracy. Np.:

podskoki naprzemienne raz na jednej nodze raz na drugiej,

 dotykanie lewym łokciem prawego kolana i odwrotnie,

 dotykanie na przemian rękami przeciwległych kolan,

 klepnięcie, sięganie prawą ręką uniesionej z tyłu lewej stopy.

Rysowanie symbolu X

 w pozycji siedzącej lub stojącej wykonaj X równocześnie dwiema rękami w powietrzu lub na papierze. Rysuj od góry w dół, krzyżując ręce i zmieniając ich pozycję, tj. najpierw prawa ręka nad lewą, a potem odwrotnie. Ważne miejsce zajmują także ćwiczenia polegające na rysowaniu oburącz symetrycznych obrazów. Przykładem skutecznej terapii może być jednoczesne rysowanie jedną ręką figury, a drugą jej lustrzanego odbicia.

 ,,Leniwe Ósemki''- kreślenie kciukiem, płynnym ruchem poziomej ósemki. Leniwe_Osemki.docx   

kaligrafia_8.doc

 

Ćwiczenia wpływają na czytanie i pisanie oraz sprzyjają koordynacji ruchowej typu prawa – lewa, góra – dół. Przykładowe ćwiczenia:

Wykonujemy ruchy naprzemienne.

Leniwa ósemka dla oczu – w staniu wyciągamy przed siebie lewą rękę, zaciskamy w pięść kciukiem do góry. Rysujemy kciukiem w powietrzu cyfrę 8 – zaczynając w lewo i do góry, jednocześnie mając nieruchomą głowę i wodząc za kciukiem oczami. Następnie zmieniamy rękę. Ćwiczenie to integruje półkule mózgowe, poprawia widzenie, ułatwia czytanie i pisanie. Leniwe ósemki – ćwiczenie to poprawia płynność czytania ze zrozumieniem, zapamiętywania, słuchania i myślenia jednocześnie oraz koordynację ręka-oko i oko-ręka

Kołyska – ułatwia uczenie się i wypowiadanie; poprawia sprawność potrzebną do gier i zajęć sportowych, ułatwia głośne czytanie.

 Luźne skłony – ułatwiają uczenie się

 Krążenie szyją – pomaga w utrzymaniu równowagi osobistej w samolocie, samochodzie; ułatwia pracę przy komputerze, uczenie się matematyki, wzmacnia siłę głosu.

 Ćwiczenia Dennisona wydłużające

Ten rodzaj ćwiczeń rozciąga i rozluźnia mięśnie szyi, kręgosłupa, tułowia oraz kończyn górnych i dolnych. W staniu prostą prawą nogę odstawiamy do tyłu, stawiając ją na palcach, robimy wydech i w lewej nodze z przodu zginamy kolano, a prawą przyciskamy piętą do podłogi. Na wdechu prostujemy przednią nogę, a tylną stawiamy na palcach. Później zamieniamy nogi. Ćwiczenie poprawia mowę, słuchanie, czytanie ze zrozumieniem oraz pisanie.

Metoda Dennisona – ćwiczenia energetyzujące

Rozluźniają układ nerwowy, dostarczają dziecku więcej energii, poprzez umiejętność właściwego oddychania wpływają na mowę i czytanie. Poniżej opisano przykładowe ćwiczenia.

Robimy długi wdech nosem, a wydechy krótkie i powolne – przez zaciśnięte wargi.

Kładziemy ręce na brzuchu, na wdechu unosimy ręce, a na wydechu opuszczamy je.

Metody tego naukowca mają moim zdaniem wiele zalet. Stąd zachęcam do pogłębienia wiedzy w tej dziedzinie i włączeniu pewnych nawyków (ćwiczeń) do codziennej praktyki domowej.

Monika Scheller- Wojtasik

Bibliografia:

 Dennison P., Dennison G.: Gimnastyka mózgu, Organizacja Kinezjologii Edukacyjnej USA, California 1998. Goleman D. ,,Inteligencja emocjonalna''

Wirtualna polska, abc zdrowie Daria Wejman

Aleksandra Pełczewska-  Metoda Dennisona – co to jest, dla kogo i jakie ćwiczenia się wykonuje?

---

W dobie biologicznego Har-Magedonu…

Prof. Janusz Czapiński- psycholog społeczny, doktor habilitowany nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki. Wieloletni kierownik badań panelowych  „Diagnoza Społeczna”, projektu zajmującego się od 2000 roku analizą warunków i jakości życia Polaków.

Po epidemii…

Profesor Janusz Czapiński:  „Będziemy inni. Jedni się wzmocnią, ale większość Polaków wyjdzie z tego psychicznie poharatana i zapamięta ten okres- pewnie kilku miesięcy- jako trudny. Niewątpliwie  wyjdziemy jednak nieco zwichrowani psychicznie i zapamiętamy to doświadczenie do końca życia (…). Będziemy histerycznie  czy panicznie reagować na zagrożenia. Raczej milcząco będziemy obchodzić zakończenie społecznej kwarantanny (…).

Zmienią się pewne obyczaje Polaków w relacjach z innymi ludźmi. Zdecydowanie rzadziej nawet bliscy przyjaciele będą się obcałowywać na powitanie. Z większym wahaniem będziemy podawać sobie rękę, a także bardziej dbać o higienę i częściej myć ręce. (…) Najważniejszą wartością dla ponad 70 % Polaków od zawsze było zdrowie”.

Reakcje różnych grup wiekowych na obecną sytuację

Profesor Janusz Czapiński: „Dla młodszego pokolenia to pierwszy  poważny kryzys społeczny z jakim zetknęło się w życiu. Młodzi mają zdecydowanie większy kłopot, żeby się przystosować do obecnych ograniczeń. Do respektowania zaleceń władz starsi się bardzo łatwo przystosowali (…). Młodsi mają problem. Dla jednych to wielkie wyzwanie i trochę kozaczą, tzn. nie respektują ograniczeń. To myślenie na zasadzie „a co mi tam?”. Ale w ich psychice zostanie chyba słabszy ślad po epidemii (nie licząc tych, którzy zachorują). Chyba do tej pory nie biorą sobie obecnej sytuacji do serca i nie będą brali (…). Niesamowicie ich wkurza, że ich wolność została ograniczona, że nie mogą spotkać się ze znajomymi, wypić piwa na bulwarach wiślanych, że muszą czekać w kolejce pod sklepem, że nie zawsze mogą wejść do komunikacji miejskiej ze względu na ograniczenie liczby pasażerów. Wszystko to bardzo ich irytuje, ale oni się zdecydowanie mniej boją. Tego wirusa nie widać. Dla wielu  młodych ludzi, to wirtualne zagrożenie, takie jak w grach komputerowych.

Zdaniem profesora  grupą społeczną, która najbardziej ucierpi z powodu epidemii i długotrwałej izolacji będą osoby w wieku 30 -50 lat, Polacy w sile wieku, w wieku produkcyjnym.”

Jak poradzić sobie z rzeczywistością w czasach pandemii?

Profesor Janusz Czapiński: „Przede wszystkim zachować zimną krew. Łykać urazy, nie eskalować konfliktów z innymi ludźmi. Obiecać sobie, że kiedyś spłata kredytu psychicznego nastąpi i wtedy można będzie się wyżyć, a na razie nie ma co podbijać emocji, bo silne emocje nigdy nie są dobrym suflerem. I znaleźć sobie coś, co nas najbardziej interesuje. To może być nie tylko oglądanie filmów. W ludziach drzemie masa ukrytych zainteresowań, tylko do tej pory o tym nie wiedzieli.”

Źródło: fakty.interia.pl

---

News czy fake news?

O tym ile zła mogą wyrządzić nieprawdziwe informacje, przekonaliśmy się na własnej skórze, zwłaszcza ostatnio w obliczu światowej walki z chorobą. Mrożące krew w żyłach wiadomości, karmiące się strachem ludzi, przyniosły wiele szkód.

Fałszywe wiadomości

 Mark Zuckerberg,  dyrektor generalny Facebooka, powiedział: „myślę, że pomysł jakoby fałszywe wiadomości na Facebooku wpływały na wybory w jakikolwiek sposób jest dość szalony”, a kilka dni później napisał w swoim blogu, że Facebook szuka sposobów na walkę z fałszywymi wiadomościami.

Fake news – fałszywa wiadomość, często o charakterze sensacyjnym, publikowana w mediach z intencją wprowadzenia odbiorcy w błąd w celu osiągnięcia korzyści finansowych, politycznych itd.

Rozprzestrzeniana jest poprzez media drukowane,  media elektroniczne czy serwisy społecznościowe. Często stosowane są chwytliwe nagłówki w celu zwrócenia możliwie dużej uwagi.

Termin fake news to neologizm w języku angielskim dosłownie znaczący fałszywe wiadomości. Odnosi się on do informacji, które nie mają pokrycia w rzeczywistości, jednak mimo to są przedstawiane jako prawdziwe w wiadomościach bądź portalach społecznościowych. Ważną rolę pełni tu intencja nadawcy.

Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich (IFLA) opublikowała planszę, mającą pomóc ludziom rozpoznać fałszywe wiadomości. Jej główne założenia:

1. Rozważyć źródło,
2. Czytać treść, nie tylko nagłówek,
3. Sprawdzić autorów, aby zweryfikować, czy są oni wiarygodni,
4. Ocenić pomocnicze źródła,
5. Sprawdzić datę publikacji,
6. Upewnić się, czy nie mamy do czynienia z satyrą,
7. Przemyśleć własne uprzedzenia,
8. Zapytać ekspertów.

Czasy współczesne

Fake newsy były obecne od czasów starożytnych, natomiast w XXI wieku, wpływ fałszywych wiadomości stał się powszechny.  W 2018 roku badanie na temat fałszywych wiadomości w Polsce przeprowadził ośrodek badawczy Kantar Public. Najwięcej ankietowanych przyznało, że ze zmanipulowanymi informacjami mają styczność codziennie lub prawie codziennie (75%). Pozostałe wskazania to: przynajmniej raz w tygodniu (27%), kilka razy w miesiącu (7%), rzadko lub nigdy (14%), nie wiem (4%).

Strony internetowe

Wpływ fałszywych wiadomości jest zjawiskiem ogólnoświatowym^.  Są one często rozprzestrzeniane za pomocą specjalnie stworzonych stron internetowych (ang. fake news websites), które, aby zdobyć zaufanie, tworzą przyciągające uwagę tytuły, często podszywając się pod powszechnie znane źródła informacji.

Portale społecznościowe

W XXI wieku możliwości wprowadzania w błąd zostały rozszerzone poprzez szerokie wykorzystanie mediów społecznościowych. Jedną ze stron, które ułatwiły rozprzestrzenianie się fałszywych wiadomości, stał się Facebook, jak również Twitter.

Sondaż przeprowadzony w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej 2016 roku wykazał, że 64% dorosłych Amerykanów uważa, iż całkowicie fałszywe wiadomości wywołują „wiele zamieszania”, podczas gdy 24% stwierdziło, że wywołują „nieco zamieszania”, a 11% stwierdziło, iż wywołują „niewiele lub wcale zamieszania”. Ponadto, 23% ankietowanych przyznało, że osobiście, świadomie lub nie, udostępniło nieprawdziwą wiadomość. Z mediów społecznościowych jako źródła wiadomości korzysta 62% Amerykanów^.

Badania z Northwestern University dowiodły, że 30% z wszystkich fake newsów ma związek z Facebookiem, podczas gdy prawdziwych wiadomości – 8%.  Za rozprowadzanie fałszywych wiadomości odpowiedzialni są także internetowi trolle, w szczególności na stronach takich jak Twitter czy Facebook. Około sierpnia 2017 Facebook zaprzestał używania terminu „fake news”, zastępując go zwrotem „false news”.

Bibliografia: Wikipedia

Reporterzy z różnymi formami fałszywych wiadomości na ilustracji Fredericka Burr Oppera  z 1894 roku.

---

 

Zachęcam w wolnej chwili do pokolorowania obrazka mycie_rak.pdf

---

Kim zostanę, gdy dorosnę?

W dzisiejszych czasach szacunek do ludzi wykonujących różne zawody nabiera nowego znaczenia. Piekarz, lekarz, policjant, kierowca, pracownik sklepu, krawiec itd. To zawody z tak zwanej „pierwszej linii frontu” podczas walki z chorobą.

Dziś doradztwo zawodowe to nie tylko edukacja, to prawdziwe wyzwanie wpajania młodym szacunku i odpowiedzialności.

W związku z tym moja propozycja pracy na dzisiaj dla najmłodszych: wierszyk wraz z kolorowankami.

 

Julian Tuwim- Wszyscy dla wszystkich

Murarz domy buduje,

Krawiec szyje ubrania,

Ale gdzieżby co uszył,

Gdyby nie miał mieszkania?

 

A i murarz by przecie

Na robotę nie ruszył,

Gdyby krawiec mu spodni

I fartucha nie uszył.

 

Piekarz musi mieć buty,

Więc do szewca iść trzeba,

No, a gdyby nie piekarz,

To by szewc nie miał chleba.

 

Tak dla wspólnej korzyści

I dla dobra wspólnego

Wszyscy muszą pracować,

Mój maleńki kolego.

---

Wirtualna rzeczywistość staje się rzeczywistością w „realu”?

Temat wraca jak bumerang. Dzisiaj nabiera ona jednak nowego znaczenia. Sytuacja w kraju i na świecie zmusiła większość z nas do pozostania w domach. Epidemia koronawirusa sprawiła, że świat się zatrzymał.

 Zwolniliśmy. Ramowy plan dnia w wielu domach musiał ulec radykalnej zmianie. Dla wielu jedyną opcją komunikacji z kimkolwiek stał się Internet. Schemat działania, który jest codziennością młodych ludzi, stał się rzeczywistością także dorosłych. 

Metoda „zdartej płyty”

W związku z tym chcemy kolejny raz pochylić się nad naszymi zachowaniami w sieci. W chwili obecnej wyrażanie naszych emocji, często negatywnych ujawnia się w niekontrolowany, agresywny sposób.  Wiadomo:  lęk, przeżywanie strachu, frustracja, płacz, złość, bezradność…ludzkie, stygmatyzacja podejrzanych o chorobę już niekoniecznie. Mieszanie ich z przysłowiowym błotem- absolutnie nie! Za chwilę możemy niestety podzielić los obrażanych w necie. Konstruktywna krytyka- tak! Prostactwo internetowe- nie! Jak sobie z tym radzić w domowej izolacji, w której wielu osobom po prostu „siada psychika”? Jak w oczekiwany społecznie sposób na nowo stosować netykietę? Wracamy do nielubianego tematu.

Przyczyny hejtu i mowy nienawiści

Hejt jest zjawiskiem niebezpiecznym. Oznacza stosowanie mowy nienawiści oraz okazywanie niechęci w stosunku do danych grup  lub osób. Z hejtem w Internecie może spotkać się każda osoba, która odnosi sukces lub przeciwnie – spotyka się z  niepowodzeniem.

Hejt to słowo pochodzenia angielskiego ( hate – nienawidzić). Hejter to osoba, która zamieszcza w Internecie obraźliwe komentarze mające prowokować innych ludzi do kłótni lub znacząco obniżać samoocenę osoby hejtowanej (obrażanej). W czasach gwałtownego rozwoju cyfryzacji, zyskuje zupełnie nowe znaczenie. Hejt wiąże się także z nawoływaniem do nienawiści i z dyskryminacją na tle religijnym  lub politycznym. Wśród najważniejszych przyczyn hejtu w Internecie wymienia się między innymi: negatywne emocje oraz złe samopoczucie, ludzką zazdrość, istnienie stereotypów, przekonanie o byciu osobą anonimową itd.

Konsekwencje hejtu w Internecie

Hejtowanie w sieci niesie za sobą wiele poważnych konsekwencji. Ofiary hejtu zmagają się z zaniżoną samooceną, często nawet wpadają w depresję. A do czego to może prowadzić... wszyscy wiemy.

Najlepszą metodą jest ignorowanie złośliwych komentarzy i odcinanie się od toksycznych znajomości. Komentarze hejterów w mediach społecznościowych można usunąć, warto zablokować możliwość dodawania wpisów pod danym postem. Umieszczanie obraźliwych komentarzy w sieci nie jest bezkarne. Hejt może wiązać się z karą w postaci grzywny lub nawet pozbawienia wolności. Chodzi o zachowania, które przekraczają granice wolności słowa. Spore znaczenie ma więc zgłaszanie hejtu. Przestępstwa zniesławienia są ścigane z oskarżenia prywatnego.

Osoba obrażona ma prawo wykonać zdjęcia lub zrzuty ekranu i przedstawiać je jako dowód w sprawie. Warto pamiętać, aby zapisać daną stronę i jej adres url, ponieważ hejter może usunąć swój wpis. Ponadto  sprawę można zgłosić administratorowi danej strony lub serwisu.

Hejt może przybierać formę stalkingu, czyli prześladowania drugiej osoby lub grupy społecznej. W przypadku zjawiska hejtu spore znaczenie ma profilaktyka. Ma ona na celu zwiększenie społecznej świadomości w tematyce nienawiści oraz nauczenie młodych ludzi reagowania na hejt i tego, jak pomagać innym w trudnych sytuacjach.

Monika Scheller- Wojtasik, Lidia Nawrot

---

Sztuka terapeutyczna

Jednym z dobrych rozwiązań strukturalizacji czasu wolnego są najprościej mówiąc- kolorowanki. Mamy ich całe mnóstwo. Warto jednak zapoznać się z niektórymi mniej znanymi, jakby to określić- technikami plastycznymi, które w swej profesji wykorzystują pedagodzy i psycholodzy. Jedną z metod pracy z dzieckiem są mandale.

Stosowane są one w edukacji przedszkolaków i uczniów klas I-III przede wszystkim. Wiele badań wykazuje pozytywne efekty mandali na psychikę dzieci,  na ludzką psychikę.

Kolorowanie pomaga w połączeniu się ze swoim wewnętrznym dzieckiem.

Czym są i skąd pochodzą? ;)

 Mandale występują praktycznie we wszystkich kulturach.

Pochodzą z Indii.

Są m.in. symbolem jedności , zjednoczenia i integracji, które są w chwili obecnej nam bardzo potrzebne.

Mandale to najczęściej rodzaj rysunków, kolorowanek na planie koła. Składają się z centralnego rysunku i różnych kształtów w czterech rogach.

Gustav Jung mawiał, że ich kolisty kształt (nazwa pochodząca z sanskrytu, oznaczająca „koło życia”) ma wymiar transcendentalny. Reprezentuje bowiem harmonię i doskonałość. Nasz mózg jest idealnym przykładem ewolucji człowieka – jego pewna część jest bowiem odpowiedzialna za spokój i harmonię.

Same dobre rzeczy

Korzyści jakie otrzymujemy z wykonania mandali- kolorowania to między innymi:

• Wspomagają one proces dojrzewania mózgu dziecka,
• Zwalczają stres, pomagają osiągnąć spokój,
• Pomagają skupić się tu i teraz,
• Odprężają, generują dobre samopoczucie,
• Trenują koncentrację uwagi,
• Pobudzają twórcze myślenie,  kreatywność, fantazję,
• Pozwalają na swobodne wyrażanie emocji,
• Ugruntowują zdobyte już zdolności,
• Stymulują obszary mózgu związane z umiejętnościami motorycznymi oraz zmysłami.

Małe rączki, wielkie dzieła

„Dzieci, gdy malują bądź kolorują, zachowują się cicho i skupiają się na tym, co robią. Istnieją mandale o różnym stopniu trudności, a im większa złożoność, tym silniej zachodzą w mózgu procesy poznawcze, które wymagają uwagi, elastyczności, wyobraźni…” (źródło Internet).

Mandale również dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

Kolorowanie mandali bardzo korzystnie wpływa na dzieci z zespołem Downa i cierpiących na autyzm. Kolorowanki pomagają im się zrelaksować oraz znaleźć idealną formę ekspresji.

Mandale a umiejętności motoryczne i koordynacja „ręka – oko”

• Dzieciom z ADHD (zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi) kolorowanie mandali przynosi radość –  wzmacnia poczucie satysfakcji z osiągniętego celu. Poprawiamy koordynację „ręka – oko”.
• Dzięki sprawnej pracy palców następuje poprawa połączeń mózgowych, które są szczególnie istotne u dzieci w wieku od 2 do 8 lat.
• Obserwujemy postępy charakteru pisma oraz precyzji ruchów rąk (doskonale zauważalne podczas zawiązywania przez dziecko sznurówek butów).

Kolorowanie mandali daje nam możliwość pracy nad naszą uwagą i osiągnieciem stanu odprężenia bez względu na wiek.

Oto kilka mandali. Mandale.pdf

Monika Scheller- Wojtasik

---

Nie czekaj aż Twoje dziecko urośnie,

pewnych rzeczy możesz go nauczyć już dzisiaj

 

Dzieci mogą, a nawet powinny pomagać w domowych obowiązkach.  Słuszna jest ludowa mądrość, która mówi: „Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci” lub „Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał”. Już kilkulatek jest pojętnym uczniem i lubi zdobywać nowe doświadczenia.

Przyzwyczajenia  i wiedza nabyte w dzieciństwie decydują o późniejszych zachowaniach i cechach człowieka. Ujemne cechy nabyte w młodości nie dają się później tak łatwo zmienić.

 

Kiedy uczyć nowych obowiązków?

Wielu Rodziców obawia się o zdrowie i bezpieczeństwo swoich pociech. Strach jest w pewnych okolicznościach uzasadniony:  małe dziecko i wkłada do szuflady nóż? Nie.  Nie o takich obowiązkach mowa. Wszystko trzeba robić z głową, kierować się odpowiedzialnością, dobrem latorośli i miłością rodzicielską.

Małemu dziecku można dać własną, osobistą ściereczkę i niech na przykład ściera z mamą kurz (jeśli nie jest alergikiem) lub miotełkę z szufelką.  Taki mini zestaw do sprzątania. Można z tego zrobić codzienny rytuał. Zamiłowania do porządku warto nauczyć- najlepiej przez dobry przykład.

Źródła podają, że już dwulatek może Rodzicowi pomagać segregować zabawki. Można też poprosić o to, by po skończonej zabawie ułożył zabawki na półce pod troskliwym okiem dorosłego lub wrzucił je do kartonu.

Czterolatek chętnie nakryje do stołu, pomoże w lepieniu pierogów, wyrobi ciasto. Przy tym będzie to okazja do wspanialej zabawy, ponieważ dzieci lubią się bawić ciastem.

Również w tej sytuacji można podarować swojemu przedszkolakowi  fartuszek, rozwijając pasje małego kuchcika.

Pięciolatek powinien już sam zadbać o porządek wokół siebie.

Sześciolatek może mieć już wyznaczone stałe zadania.

Siedmiolatkowi można już „zlecić” posprzątanie naczyń po obiedzie i włożenie ich do zlewu lub zmywarki (jednak nadal pod czułą, dyskretną kontrolą opiekuna).

Ośmiolatka można już wdrażać w opiekę nad książkami i podręcznikami. Rodzic może uświadomić dziecko na temat  higieny i pracy z książką. Można już od najmłodszych lat tworzyć własną ,, biblioteczkę domową", by móc z niej korzystać.

 

Przyzwyczajaj systematycznie

Warto, by dzieci chociaż czasem aktywnie uczestniczyły w domowych porządkach. Mogą one włożyć brudne ubrania do kosza na bieliznę,  rozwiesić na suszarce mokre pranie, zdjąć suche pranie i poukładać w szafach, mogą wyrzucić śmieci, wyprowadzić psa na spacer (starsze dzieci).

Ważne, by na co dzień dzieci brały udział uczciwym podziale obowiązków, dostosowanych do wieku i swoich możliwości.

Monika Scheller-Wojtasik, Beata Dębowska, Lidia Nawrot

---

Prezentacja dotycząca bieżącego stanu. 

wirus.pdf

---

Moja propozycja strukturalizacji czasu- zabawa rozwijająca

 pt. Słowa na dziś.

Pomoce: kartka, długopis.

Dowolna liczba uczestników.

Przebieg zabawy:

Pierwsza z osób głośno mówi: „x, y, z”. Następnie w myślach wymienia kolejne litery alfabetu. Inny uczestnik w wybranej chwili mówi: „Stop!”. Inicjator zabawy na głos wymienia literę, przy której zostało powiedziane: „Stop!”.

Uczestnicy zaczynają wymieniać/ pisać wszystkie wyrazy jakie im przyjdą do głowy z wyjątkiem słów w języku obcym i bezokoliczników.

Na przykład, jako ostatnia została wymieniona literka „k”, piszemy:

„kalendarz”, „książka’, „król”, „Kacper”, „komiczny”, „kartka” itd.itd.

Po pewnym czasie zaczynamy odliczanie:

10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1. Wyznaczona osoba mówi: „Stop!”. Liczymy słowa.

Zabawę (rundkę) możemy powtórzyć.

---

W jaki sposób motywować dziecko do nauki?

• W dni wolne od nauki staraj się rozszerzać wiedzę dziecka, rozwijać Jego horyzonty, pielęgnować pasje.

• Traktuj naukę dziecka jako rzecz priorytetową.

Nie dekoncentruj go, wyłącz  źródła dźwięku, rozpraszające uwagę obrazy. Traktuj naukę poważnie.

• Bądź stanowczy-  pociechy  uczą się w tym samym czasie.

Niech żadne wtedy nie ogląda telewizji, a telefony będą wyciszone. Nie można  zgodzić się  na to, by jedno z dzieci się bawiło, gdy drugie się uczy.

• Doceń, pokaż, jak bardzo cenisz rozwijanie pasji, zamiłowań i zainteresowań.

Samodzielnie napisane opowiadanie, wykonanie mapy, własnoręcznie przygotowany rysunek, wycinanka– takie działania przyniosą dziecku najwięcej satysfakcji.

• Naucz dziecko traktować naukę jak wyzwanie.

Pokazuj mu, jak wartościowe jest robienie czegoś, czego jeszcze nigdy się nie robiło. Na przykład usmażcie razem naleśniki. Na początku wszystko wydaje się skomplikowane i trudne, ale jak stare przysłowie mówi: „pierwsze koty za płoty”.

• Nikt nie rodzi się mądry.

Jeśli uważasz, że ludzie po prostu rodzą się mądrzy albo nie, nie licz na to, że twoje dziecko będzie lubiło się uczyć. Po co ma to robić?   Od tego IQ mu nie wzrośnie? ;)

• Chwal dziecko za wysiłek i włożoną pracę.

Nigdy  nie rozdawaj „lekką ręką”  pochwał i nie zachęcaj dziecka do oszukiwania.

• Selektywnie wybieraj literaturę dziecięcą

Większość bajek swoją fabułę opiera na szczęśliwym przypadku, czyli sukces bohatera zależy od  losu. Nie czytaj dziecku, że królewnę uwiezioną w wieży uwolnił dzielny królewicz, ale o tym, że przez lata całe planowała ona, analizowała, dokonywała trudnych wyborów (przykładowo „zapuszczała” włosy, by po dłuższym czasie samodzielnie wydostać się z „pułapki”).

• Człowiek uczy się na błędach.

Powiedz dziecku o swoich błędach i  o tym,  w jaki sposób pomogły ci one się nauczyć czegoś nowego. Wspominaj je  i mów, że były szansą do pokazania twojej wytrwałości.

• Podkreślaj sukcesy.

„To potrafię” umieść taką kartkę/ fiszkę w widocznym miejscu. Codziennie zapiszcie na niej to, czego dziś dziecko się nauczyło. Zwróć uwagę dziecka, jak szybko kartka się zapełniała. To znak, że podążacie w dobrym kierunku.

 

---

DZIECKO Z ZESPOŁEM NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ

 

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ang. Attention Deficyt Hyperactivity Disorder, ADHD) zwany jest inaczej zaburzeniem hiperkinetycznym.

Zaburzenie hiperkinetyczne objawia się trwałymi sposobami zachowania układającymi się w charakterystyczną triadę objawów.

Problemy z utrzymaniem uwagi,

Problemy z kontrolą impulsywności,

Nadmierna ruchliwość.

 

ADHD charakteryzuje się:

Brakiem koncentracji (nieuwagą, zapominaniem, złą organizacją, gubieniem przedmiotów)

Pobudliwością (uczeń jest niecierpliwy),

Niepokojem (podczas lekcji opuszcza swoje miejsce pracy).

 

Dla poprawnej diagnozy symptomy muszą pojawić się na stosunkowo wczesnym etapie rozwoju człowieka, pomiędzy szóstym i dwunastym rokiem życia, i utrzymywać się przynajmniej przez pół roku. U osób w wieku szkolnym zaburzenia koncentracji uwagi związane z ADHD mogą prowadzić do obniżonych wyników w nauce.

 

Statystycznie zjawisko to dotyczy dwa do pięciu razy więcej chłopców niż dziewczynek.

 

ADHD – attention deficit hyperactivity disorder   HKS- zespół nadpobudliwości ruchowej   MCD – dyskretne zaburzenie funkcji mózgu.   ADS – zespół zaburzeń koncentracji uwagi

 

Każdy przypadek dziecka z ADHD musi być rozpatrywany indywidualnie. Terapia powinna  tworzyć kombinacje różnych środków. Na ADHD mają wpływ czynniki środowiskowe, muszą być zaangażowani w terapię rodzice oraz nauczyciele w przedszkolu i szkole.

W żadnym wypadku nie należy upatrywać przyczyn ADHD w błędach wychowawczych i obwiniać tym samym rodziców.

Sama nadruchliwość dzieci w szkole jest przyczyną stresu wielu nauczycieli.

 

PROBLEMY, KTÓRE MOGĄ WIĄZAĆ SIĘ Z ADHD:

Konsekwencje zdrowotne takie jak częstsze urazy oraz otyłość,

Słabsze osiągnięcia szkolne, osiągnięcie niższego wykształcenia,

Nie podejmowanie odpowiednich do możliwości ról społecznych,

Konflikty z rówieśnikami i dorosłymi,

Osobowość antyspołeczna,

Konflikty z prawem, większe ryzyko trafienia do więzienia,

Uzależnienia

Problemy finansowe,

Depresja

Zaburzenia lękowe,

Możliwość popełnienia samobójstwa.

 

Wybrane warianty symptomów choroby (zachowań dziecka):

 

Sprawia wrażenie jakby nie słuchał, co się do niego mówi,

Odrzuca prace, które wymagają od niego długiego wysiłku umysłowego,

Często gubi rzeczy (zabawki, przybory szkolne),

Łatwo rozpraszają go bodźce zewnętrzne,

Nie umie spokojnie bawić się lub odpoczywać (dla opiekunów częstą udręką jest brak sprawności fizycznej w porównaniu z potrzebami dziecka z ADHD),

Jest niecierpliwy,

Jest nadmiernie gadatliwy,

Bywa głośny,

Bywa agresywny,

Jest cały czas w ruchu.

 

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi u osób dorosłych (określany również jako AADD, Adult ADHD - z ang. Adult attention deficit hyperactivity disorder) to powszechny termin określający neuropsychologiczny stan ADHD, gdy jest obecny u osoby dorosłej. Ponad 60% dzieci ze zdiagnozowanym ADHD we wczesnym dzieciństwie posiada jego zauważalne symptomy w dorosłym życiu.

Pomyślna terapia ADHD u dorosłych zazwyczaj opiera się na połączeniu leków, terapii behawioralnej, kognitywnej i treningu umiejętności.

Zaburzenie przybiera różne formy i występuje w różnych stopniach natężenia.

 U wielu osób, szczególnie dorosłych, objawy są maskowane przez inne problemy, jak depresja,  alkoholizm, przez co samo ADHD może pozostać nierozpoznane.

 

Nie są znane dokładne przyczyny większości przypadków ADHD. Zidentyfikowano jednak szereg czynników, które mogą przyczynić się do lub nasilać ADHD, w szczególności genetycznych  i środowiskowych.

opracowanie M. Scheller- Wojtasik

---

Przepis na szczęście

Składniki:

• Mnóstwo zdrowia,
• Fura szczęścia,
• Trzy garnce przyjaźni,
• Garść wiary w siebie,
• Optymizm i śmiech do smaku.

 

Sposób przyrządzania:

Szczęście starannie przesiać przez gęste sito, pozostałe na sicie drobinki pecha wybrać i  zamknąć w szczelnej puszcze. Miłość mocno podgrzać. Wszystkie składniki połączyć i dokładnie wymieszać. Jeśli pojawią się grudki problemów, dorzucić nieco przyjaźni i optymizmu. Na koniec doprawić poczuciem humoru i radością życia. Podzielić na 365 porcji. Podawać codziennie z dużą porcją miłości, nadziei i wiary.

---

 Dziecko w sytuacji rozwodu rodziców ma prawo do:

• Prawo do nieprzerwanych relacji z obojgiem rodziców,
• Prawo do miłości skierowanej do drugiego rodzica, bez konieczności tłumienia uczuć i emocji,
• Prawo do nieprzerwanej opieki i wychowania przez oboje rodziców,
• Prawo do doceniania tego, co dobre w każdym rodzicu, bez pomniejszania wartości jednego rodzica przez drugiego,
• Prawo do swobodnego i bezpiecznego związku z obojgiem rodziców bez bycia stawianym w sytuacji skłaniającej do manipulowania jednym rodzicem przeciw drugiemu.
• Prawo, aby rodzic sprawujący opiekę prawną nie negował kontaktów z drugim rodzicem na przykład poprzez oferowanie konkurencyjnych, atrakcyjnych propozycji spędzania wolnego czasu.
• Prawo do regularnych odwiedzin lub informacji z jakiego powodu te kontakty zostały wstrzymane, zaprzestane lub odwołane.

Na podstawie dokumentu „The Children’s Bill of Rights in Divorce”

M. Scheller- Wojtasik

---

Niedostosowanie społeczne- co to takiego?

Niedostosowanie społeczne (nieprzystosowanie społeczne) to stan, w którym pojawiają się trudności w adaptacji jednostki do otoczenia społecznego.

Przyczyny niedostosowania są dwojakie, wiążą się z jednostką lub ze środowiskiem. Przyczyny zależne od jednostki obejmują niedorozwój umysłowy, nieprawidłowy rozwój osobowości, nerwice, kalectwo. Przyczyny zależne od otoczenia społecznego polegają na powstawaniu w życiu jednostki sytuacji zbyt trudnych oraz na stawianiu jej zbyt trudnych i ciągle zmieniających się wymagań, uniemożliwiających adaptację.

Niedostosowanie społeczne – według Ottona Lipkowskiego, "to zaburzenie charakterologiczne o niejednolitych objawach, spowodowane niekorzystnymi zewnętrznymi lub wewnętrznymi warunkami rozwoju, a wyrażające się wzmożonymi i długotrwałymi trudnościami w dostosowaniu się do normalnych warunków społecznych i w realizacji zadań życiowych danej jednostki". Termin został wprowadzony przez Marię Grzegorzewską.

 Osoba niedostosowana społecznie, inaczej nieprzystosowana społecznie (z psychologicznego punktu widzenia są to dwie różne rzeczy) – jednostka, która w sposób trwały nie spełnia norm współżycia społecznego. 

Niedostosowanie społeczne dzieci i młodzieży w wieku szkolnym wiąże się z różnorodnymi negatywnymi zachowaniami takimi, jak: trudności w nauce, drugoroczność, wagary, ucieczki z domu, kradzieże, różnego typu uzależnienia, prostytucja, przemoc i agresja, próby samobójcze oraz przestępczość.

U osoby niedostosowanej uczucia wyższe- moralne, etyczne, społeczne , estetyczne nie są w pełni wykształcone. Jednostki takie nie są zdolne do przeżywania w pełni pozytywnych uczuć społecznych i przywiązania do innych osób. W przeżyciach osoby niedostosowanej dominują emocje- gniew, agresja, strach, lęk, mściwość etc.etc.

Jak wynika z definicji  i w pewnym stopniu z naszych własnych obserwacji i przemyśleń, niedostosowanie społeczne nie niesie z sobą nic dobrego.

M.Scheller- Wojtasik

---

Asertywność- sztuka do opanowania

„Asertywność to umiejętność pełnego wyrażania siebie w kontakcie z inną osobą, czy osobami. Zachowanie asertywne oznacza bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażanie wobec innej osoby swoich uczuć, postaw, opinii lub pragnień, w sposób respektujący uczucia, postawy, opinie, prawa i pragnienia drugiej osoby”.

 Maria Król- Fijewska

Asertywność – w psychologii  termin oznaczający posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie wyrażanie emocji  i postaw w granicach nie naruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych.  Jest to umiejętność nabyta.
Asertywność to coś między uległością, a agresją.

Asertywność w pigułce

Asertywność to między innymi:
umiejętność wyrażania opinii, potrzeb, życzeń, empatia, elastyczność zachowania, stanowczość, umiejętność odmawiania  w sposób nieuległy i nieraniący innych, umiejętność przyjmowania krytyki, ocen i pochwał.
Osoba asertywna ma jasno określony cel i potrafi kontrolować własne emocje, nie poddaje się łatwo naciskom emocjonalnym innych osób.
Zachowania asertywne oznaczają pewność siebie i samokontrolę.
Asertywność wpływa pozytywnie na naszą samoocenę i dobre samopoczucie ponieważ dbamy o własne potrzeby.
„Asertywność to kontakt, w którym mówisz co czujesz nie obrażając innych”- Maria Popkiewicz- Ciesielska.
Asertywność to nie tylko stanowcze odmawianie, to postawa życiowa dojrzałego człowieka. 
Asertywność obejmuje także zachowania niewerbalne (na przykład gesty, mimikę). Inni mają okazję doświadczenia, kim jesteś naprawdę.
Asertywność to szanowanie granic innych ludzi.
Taki człowiek  mówi wprost o swoich uczuciach bez obrażania innych.

Asertywność w czasie epidemii, co może oznaczać?
Czy jest to potrzebna umiejętność?  Myślę, że tak.

W czasie ostatnich kilku dni spotkało mnie kilka sytuacji, w których wykazałam się postawą asertywną.
Mniej więcej tydzień temu kilkunastoletnia córka zapytała mnie, czy może do domu zaprosić koleżankę. Sprzeciwiłam się, rzetelnie wyjaśniając cel wprowadzenia przez rządzących „koronaferii”, potencjalne skutki takiego kontaktu w chwili obecnej itd. itd.
Ja również parę dni temu osobiście mogłam zachować się w asertywny sposób. Spotkałam w sklepie znajomą, która ma zwyczaj witania się z tzw. „rozmachem” ;) .Odmówiłam „czułego” powitania wyjaśniając i przypominając sytuację, w jakiej się wszyscy znaleźliśmy.
Tak samo zachowałam się przed 16 marca wobec absolwentów naszej szkoły, którzy odwiedzili mury „dwójki” i zamierzali w odruchu serca się serdecznie przywitać.

Co z tego zyskam ja?
„Profity” uzyskane z wyboru tej postawy:
- poczucie bezpieczeństwa,
- zdrowie i bezpieczeństwo,
- szacunek do samego siebie i szacunek do innych,
- wyższa samoocena i lepsze samopoczucie,
- lepsze kontakty z innymi ludźmi,
- „zdrowa” pewność siebie czy inaczej poczucie własnej wartości,
- dbałość o dobro własne.

Monika Scheller- Wojtasik

---

Gdy umiera nam bliska osoba…

Żałoba to proces wieloetapowy, wynikający ze śmierci najczęściej bliskiej osoby. Jego ostatecznym celem jest powrót do stanu równowagi. W żałobie po odejściu bliskiej osoby dziecko (bo nim się zajmiemy w niniejszym artykule), czasami po raz pierwszy, musi poradzić sobie nie tylko z nieodwracalną stratą, ale także zmierzyć się z faktem, że życie ma swój kres i że dotyczy to wszystkich ludzi. Oswaja więc nie tylko konsekwencje odejścia ważnego dla siebie człowieka, ale także lęk wzbudzany przez nieuchronność śmierci. W złożonym procesie żałoby dziecko potrzebuje czasu i pomocy dorosłych. 

Trudne emocje i ich rozumienie

W dziecięcej żałobie pojawiają się różnorodne emocje: gniew, złość, lęk, poczucie bezradności, krzywdy, winy. To, że się pojawiają – jest jak najbardziej naturalne. Jako nauczyciele możemy dziecko wspierać tak, aby nie potęgować jego cierpienia. Nauczyciel powinien przede wszystkim pamiętać o tym, że trudna sytuacja emocjonalna wpływa na poznawcze funkcjonowanie dzieci. Uczniowie, którzy doświadczyli straty, często funkcjonują na lekcjach gorzej: osiągają niższe wyniki w nauce, mają trudności w zapamiętywaniu, szybciej się rozpraszają, gorzej opanowują poznany materiał. Czasami unikają aktywności lub przewidują porażkę, zanim jeszcze podejmą próby poradzenia sobie z wyzwaniem.  Praca z uczniem po stracie powinna być ściśle zindywidualizowana, często nie tylko w obszarze metod, ale przede wszystkim organizacji oraz sposobów i warunków sprawdzania nabytej wiedzy.

Wspierając dziecko, możemy więc na przykład wydłużać czas potrzebny na przygotowanie przez niego wypowiedzi ustnej lub pisemnej, udzielać mu dodatkowych wskazówek dotyczących treści poleceń lub dyscyplinować narrację poprzez jej ukierunkowywanie. Uczeń powinien otrzymać od nas sygnał, że w tym trudnym dla niego czasie dostrzegamy i doceniamy jego zaangażowanie i wysiłek, włożony w pracę na lekcji. 

Ważne rytuały

W procesie żałoby dziecko musi, w najgłębszym tego słowa znaczeniu, przeboleć stratę i poradzić sobie ze zmianami, obejmującymi niekiedy istotne aspekty jego życia. Odejście ukochanych dziadków oznacza na przykład nie tylko utratę bliskich osób, ale także przeorganizowanie życia rodzinnego. Dziecko, które dotychczas po powrocie ze szkoły, w oczekiwaniu na rodziców, spędzało czas pod okiem babci, teraz zostaje z inną osobą. Musi zmierzyć się z nową dla siebie sytuacją. W procesie radzenia sobie ze stratą ważne jest więc chronienie dziecka przed zmianami. Rolą dorosłego jest zatroszczenie się o stały porządek dnia (sen , pory posiłków, poobiednie aktywności lub zajęcia dodatkowe). Rutyna, o której dorośli myślą tak niechętnie, dla dziecka w procesie żałoby jest istotnym elementem świata przewidywalnego. Znaczące zmiany powinny być wprowadzone w życie dziecka nie wcześniej niż sześć miesięcy po śmierci ważnej dla niego osoby.

Praca z całą klasą

Dla nauczycieli, a w szczególności nauczyciela wychowawcy, prawdziwym sprawdzianem wrażliwości i profesjonalizmu jest praca z klasą w sytuacji, gdy umiera osoba, którą znały dzieci. Procedury szkolne wymuszają w takich przypadkach pracę zespołową nie tylko w gronie nauczycieli, ale także specjalistów instytucji wspomagających, np. poradni psychologiczno-pedagogicznych. Doświadczenia placówek, które musiały zmierzyć się z podobnymi sytuacjami, pokazują, że bardzo istotne jest zapewnienie uczniom wsparcia w zróżnicowanych formach.

To, że uczniowie mogą komuś opowiedzieć o swoim bólu  jest nieocenione. Uzewnętrznione emocje łagodnieją, dziecko ponadto otrzymuje doświadczenie, że nie jest w ich przeżywaniu odosobnione, że smutek, żal i złość są w żałobie czymś naturalnym. Dla dzieci ważna jest nieoceniająca postawa dorosłych, sygnał, że nie muszą od razu być pogodzone z sytuacją, że mogą płakać. Podczas rozmów dzieci zadają oczywiście trudne pytania. Nie ma jednoznacznych wytycznych, jak na nie odpowiadać, musimy uwzględniać wiek i indywidualną wrażliwość uczniów oraz unikać wyrażeń  zbyt ogólnych, które mogłyby potęgować poczucie  niejasności.

 Jeżeli uczniowie nie chcą o czymś rozmawiać, należy to uszanować.

Czasami pomaga po prostu bycie razem z uczniami. Oczywiście dorosły może pokazywać, że on także cierpi. To dla uczniów ważne – móc zobaczyć, w jaki sposób ktoś starszy i bardziej doświadczony radzi sobie z emocjami bardzo przecież trudnymi. Dorosły nie powinien jednak swoimi przeżyciami dzieci obarczać. Nie powinien także w ich obecności wyrażać zaniepokojenia tym, co będzie działo się w przyszłości np. z rodziną zmarłego. W trudnym czasie żałoby uczniowie potrzebują doświadczenia, że dorośli kontrolują sytuację.

W rozmowach z uczniami niczego nie należy przyspieszać, raczej empatycznie towarzyszyć. Dzieci doceniają pytanie „Czego potrzebujecie?”. Same wtedy nazywają to, co może przynieść im ulgę. Młodsze bardzo chętnie podejmują pracę z rysunkiem lub bajką terapeutyczną. W bajce dziecko odnajduje opis swoich przeżyć .  W bajkach wszystko dobrze się kończy, co daje dziecku nadzieję, że i ono sobie poradzi.

Starsi uczniowie często wyrażają gotowość do przygotowania na przykład koncertu  upamiętniającego osobę, która odeszła. Nie tylko mogą być razem i czerpać z tego siłę, ale także zyskują poczucie konkretnego, wymiernego działania. Czasami szkoła musi wesprzeć dziecko, ukierunkowując lub organizując pomoc specjalistyczną poza placówką. Jeżeli u ucznia obserwujemy przez dłuższy czas:

 

• izolowanie się od rówieśników, 
• nasilone objawy somatyczne (w tym zaburzenia rytmu snu i czuwania), 
• oznaki agresji, 
• oznaki autoagresji lub lęku, 

nie powinniśmy czekać, aż sam sobie z tym poradzi, lecz zmotywować rodzinę do przyjęcia fachowej opieki terapeutycznej.

M.Scheller- Wojtasik

---

Nieśmiałe nie znaczy gorsze

Nieśmiałość bywa dla dziecka prawdziwym problemem, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie w grupie rówieśniczej. O nieśmiałości możemy mówić dopiero wówczas, gdy ubóstwo kontaktów społecznych jest dziecka źródłem przykrych przeżyć.

U podstaw  nieśmiałości leży wysoki poziom kontroli i znacznie zaniżone poczucie wartości. Dziecko nieśmiałe lęka się, gdyż  jest nadmiernie świadome swoich wad. Swoich zalet najczęściej nie dostrzega. Sytuacje społeczne postrzega jako zagrażające. Z własnej inicjatywy nie wchodzi w interakcje z rówieśnikami. Ma poczucie niższości.

Samospełniające się proroctwo

Dziecko nieśmiałe często pada ofiarą samospełniającej się przepowiedni  {samospełniającego się proroctwa}. Jego postawa, mowa ciała, mimika nie zachęcają innych do nawiązania kontaktu. Rówieśnicy widząc jego dystans wycofują się.

Dziecko nieśmiałe może mieć problemy w szkole. Trudne są dla niego przede wszystkim odpowiedzi ustne. Pomóc mu może : bardzo dobre opanowanie materiału, powtarzanie go na głos, próbne odpowiedzi w sytuacji zbliżonej do klasowej- na stojąco, przy tablicy czy przy mapie, wszystko to pomaga przywyknąć trochę do trudnej sytuacji.

Jakie jest tak naprawdę?

Nieśmiałe dziecko chowa się w kącie, nie uczestniczy w zabawach, staje za plecami dorosłego, unika kontaktu wzrokowego, mało się odzywa, albo nie odzywa się wcale, skubie ubrania, może obgryzać paznokcie, stoi zgarbione i w takiej pozycji, że nam się wydaje, że za chwilę zniknie.

 W sytuacjach kryzysowych ciało dziecka po prostu "wariuje". Serce bije dużo szybciej, mięśnie drżą, a ciśnienie skacze. Mózg odbiera informację: alarm! Oblewa się rumieńcem, zaczynają mu drżeć ręce. Wszystko to powoduje, że ma zakłóconą jasność myślenia i wpada w jeszcze większą panikę.

Wzmacnianie poczucia wartości

Niska samoocena sprawia, że dziecko czuje się niepewne w kontaktach społecznych. Możemy mu pomóc wzmacniając jego samoocenę. Istotne jest uznanie, dostrzeganie i chwalenie nawet osiągnięć, działań, pomysłów i planów.

Nasze rady:

• Wzmacniaj poczucie bezpieczeństwa dziecka,
• Wzmacniaj jego poczucie wartości,
• Wspieraj jego zainteresowania,
• Pokazuj, że nie jest odosobnione ze swoim problemem,
• Chwal efekty,
• Dodawaj otuchy,

Jeżeli nieśmiałość dziecka uniemożliwia mu normalne funkcjonowanie (czuje paraliżujący lęk przed kontaktem z ludźmi, zamyka się w sobie, boi się własnej bezradności), to koniecznie należy  się zgłosić po pomoc do psychologa.

M.Scheller- Wojtasik, L. Nawrot

---

Dziecko na marginesie grupy

W grupie rówieśniczej, w klasie dzieci mogą pełnić kilka ról społecznych m.in. lidera, kozła ofiarnego, outsidera, klasowego klowna itd.  Różne są powody, przez które dziecko może odstawać od pozostałych: może być nieśmiałe, agresywne,  nadpobudliwe, ponadprzeciętnie zdolne, może mieć inny kolor skóry,   lub być innego wyznania. Może być również chore- może mieć defekty fizyczne lub być otyłe. Może być niezdarne i słabsze na zajęciach wychowania fizycznego.

Rekrutacja, do określonej roli nie zawsze odbywa się z powodu przymiotów fizycznych- zewnętrznych. Czasem dziecko może być wykluczone z grupy z bardziej prozaicznych powodów.

Czasem zdaniem kolegów i koleżanek, dziecko jest nadmiernie uzależnione od swoich rodziców. Jest lojalne w stosunku do rodziców.

Niekiedy  ma ono zaniżoną samoocenę, a czasem wprost przeciwnie ma bardzo wysokie mniemanie o sobie i pogardliwy stosunek do innych. Takim dzieciom z trudem udaje się zdobyć zaufanie grupy.

Jeżeli dziecko ma stabilne poczucie własnej wartości i silne przekonanie, że niezależnie od sytuacji znajdzie oparcie w rodzicach, to prawdopodobieństwo, iż zostanie obsadzone w roli kozła ofiarnego, jest znacznie mniejsze niż wtedy, gdy dziecko takiego poczucia bezpieczeństwa nie ma-  mówi psycholog Izabela Falkowska- Tyliszczak.

Rodzice powinni przemyśleć, w jaki sposób swoimi słowami wpływają na kształtowanie się samooceny dziecka. Rolą rodziców jest wzmocnić ją, ponieważ tylko dziecko pełne wiary w siebie czuje się swobodnie  i dobrze w grupie kolegów.

Dziecku można pomóc w ten sposób, by zachęcać je do kontaktów z rówieśnikami w jego domu, tam ma większe poczucie bezpieczeństwa. Rodzic powinien robić wszystko, by ułatwić dziecku kontakty społeczne.

Ważne jest też by przekazać dziecku, że ma prawo się bronić. Nie chodzi o agresję wobec rówieśników, ale o brak przyzwolenia, aby ktokolwiek robił mu krzywdę.

Lekceważąc  zjawisko prześladowania, uczymy jego ofiarę, że:

jest niewiele warta, nigdy nie wygra itd.

Często ośmieszanie jest celowym działaniem przez rówieśników, czują się coraz bardziej nieszczęśliwe. Przeżywają pasmo upokorzeń i przykrości, są bezradne i bezsilne. Najczęściej nawet nie szukają pomocy dorosłych, ponieważ wywołuje to nowe kpiny i docinki.

Jeśli nasze dziecko doświadcza braku akceptacji rówieśników lub często pada ofiarą nieprzyjemnych żartów warto rozważyć konieczność udzielenia mu pomocy.

M.Scheller- Wojtasik​​​​​​

---

Kilkanaście lat temu  trafiła do moich rąk książeczka, którą napisała Pani Profesor Maria Braun- Gałkowska pt. Sprawy drobne.

Książeczka składa się  z trzech części: w pierwszej opisane są przyjazne sprzęty domowe, takie jak: stół, biurko, szafa, schowek, łóżko, fotel, półka na książki itd. Trzecia część nosi tytuł: Uczynki miłosierdzia.

Ja zajmę się tutaj drugą częścią książki, która jest mi szczególnie bliska.

W drugiej części  Pani Profesor opisuje cechy, zachowania, które nazywa „cnotami”- „cnotami zapomnianymi”.

Niektóre znaczenia wyrazu cnoty to:

• Zespół dodatnich cech moralnych- prawość, szlachetność, zacność,
• Przestrzeganie zasad etyki,
• Dodatnie cechy charakteru, przymioty, zalety.

Zapomniane, zaniedbane, nieużywane, porzucone?

Pierwszą z cnót jaką opisuje Maria Braun- Gałkowska jest:

1. USŁUŻNOŚĆ

„Usłużność to cecha skromna. Nie dostaje się za nią medali ani honorowych dyplomów. Dotyczy rzeczy drobnych: podnieść upuszczoną książkę, przyszyć guzik, wyskoczyć do sklepu, podać herbatę, podsunąć krzesło, poszukać zgubionego przedmiotu. Dawniej przypisywano tę cnotę raczej kobietom, bo usłużność mężczyzn, wiążącą się często z potrzebą większej siły fizycznej  i opieki nad słabszym, nazywano rycerskością: zdjąć ciężką walizkę z półki w wagonie, odnieść bagaż, odprowadzić wieczorem do domu- to usłużność silniejszego”

2. DELIKATNOŚĆ

„W rzeczywistości przeciwieństwem delikatności nie jest szczerość, ale brutalność- dążenie do swoich celów bez brania pod uwagę innych osób (… ) Delikatność przeciwnie: jest myśleniem o innych, przyjmowaniem ich perspektywy, wczuwaniem się: czy te słowa nie sprawią przykrości?

Czy te gesty nie urażą?”

 

 

3. WYROZUMIAŁÓŚĆ

„Wymaga wczuwania się w czyjś sposób myślenia, motywy postępowania, w doświadczenia życiowe, słabości i marzenia. (…) Wszystko zrozumieć, to wszystko przebaczyć, mówi francuskie powiedzenie. (…) Zrozumienie tej inności budzi wyrozumiałość: dostosowanie wymagań do możliwości, łatwość przebaczania, chęć pomocy. Zrozumienie wymaga jednak zatrzymania, dostrzeżenia spraw innych ludzi, głębszej nad nimi refleksji, przeniesienia części uwagi z siebie samego na innych, a że wszyscy na ogół spieszą się, mijają bez wzajemnego dostrzeżenia, wydają sądy bez zastanowienia, wyrozumiałość staje się cnotą rzadką, zapomnianą”.

4. WSPÓŁCZUCIE

To nie to samo co litość. Współczucie to wczuwanie się w stan emocjonalny drugiego człowieka, to na przykład współcierpienie. W trudnych chwilach podanie komuś pomocnej dłoni ze zrozumieniem i chęcią niesienia szczerej pomocy. To przytulenie kogoś w chwilach załamania, upadku tej osoby. Smutne jest to, co jest napisane czasem      w mediach społecznościowych:  „Kiedy upadniesz ja będę przy tobie- podłoga”, albo: „jak masz mieć kiepskie oparcie, lepiej oprzeć się o ścianę”. Czy po to narodziliśmy się ludźmi, by tak właśnie było?

Wszyscy oczekują współczucia, nie litości, by ktoś zbliżył się do ich przeżyć.

„Inaczej współ-czujący: ich serca obfitują w cierpieniach i radościach. Nie zostają obojętni wobec płaczu dziecka mijanego na ulicy, wobec nieporadnego kroku staruszka, skomlenia psa, a nawet ślimaka, którego przenoszą ze ścieżki na trawnik, by ktoś go przypadkiem nie rozdeptał. Ważne są dla nich osiągnięcia ludzi bliskich i przypadkowych znajomych”.

5. WSTYDLIWOŚĆ

Według Pani Profesor w dzisiejszych czasach wstydliwość kojarzona jest      z pruderią, staroświeckością i drobnomieszczaństwem, a szkoda…

„Człowiek wstydliwy szanuje intymność własną i innych w stroju, doborze słów, opowiadanych dowcipach, oglądanych filmach i ilustracjach”.

6. ŁAGODNOŚĆ

„Łagodność bywa mylona z nieśmiałością, ale naprawdę jest czymś zupełnie innym. Człowiek nieśmiały jest wewnętrznie napięty. (…) Człowiek łagodny nie musi udowadniać, że się nie boi; będąc spokojnym wewnętrznie, reaguje spokojnie na to, co dociera do niego z zewnątrz- słucha cierpliwie, nie wybucha gniewem, nie krzyczy, nie bije, ruchy ma stonowane, kojące. Lubią go więc dzieci i zwierzęta”.

7. WDZIĘCZNOŚĆ

„Wdzięczność jest postawą szlachetną i wielkoduszną. Wymaga pewnej pokory- uznania, ze od wielu ludzi zależy, że przez wiele osób zostało się obdarzonym, że- po prostu wielu ludziom dużo się zawdzięcza. Wymaga przyznania, że żaden rewanż nie wyrówna rachunku, i że z długiem wdzięczności pozostanie się na zawsze. (…) Wdzięczność cechuje się właśnie tym, że nie można jej zamknąć- ona trwa. Zostawia poczucie nieodpłacenia, za to, co się otrzymało i jednocześnie mobilizuje do obdarzania innych. (…) Wdzięczność wynika z prawdziwego obrazu świata i napełnia radosnym poczuciem, międzyludzkiej solidarności. Otwiera na innych, a tego, kto ją przeżywa, ogrzewa i uszlachetnia”.

8. CIERPLIWOŚĆ

O niej bardzo krótko- to jedna z cnót.

„Dziś, gdy dorośli- jak dzieci – chcę mieć dużo i od razu, cierpliwość staje się cnotą zapomnianą. Kto ją posiada, może wykonywać czynności spokojnie i bez zbędnej nerwowości, cieszyć się nie tylko spełnieniem, ale i oczekiwaniem, podziwiać poranną zorzę jeszcze przed wschodem słońca”.

9. PATRIOTYZM

„Potrzebne jest miejsce, w którym nie jest się gościem, turystą, przybyszem, gdzie jest się u siebie”. Miłości do ojczyzny należy się uczyć, wtedy się ją czuje każdą komórką swego ciała. Patriotyzm to potrzeba obrony tej ojczyzny w razie konieczności. Patriotyzm to miłość do swojego kraju, do korzeni.

 

Wszystkie wyżej opisane cnoty często zapomniane, ale szalenie istotne   w naszym  życiu czy dla naszego człowieczeństwa. Przypomnijmy sobie wobec tego, wyciągnijmy z zakamarków naszej duszy. Święta to doskonała okazja, by na nowo zaprzyjaźnić się z tymi zaletami.

M. Scheller- Wojtasik

 

---

Temperament- czym jest?

Temperament według definicji psychologów sam w sobie jest zespołem cech osobowości, które ujawniają się już u bardzo małego dziecka (w pierwszym roku życia). Są one dziedziczne i stanowią pewnego rodzaju podstawę, na której budowana i kształtowana będzie cała osobowość dziecka. Natomiast osobowość według najprostszej definicji to- dynamiczna struktura cech. W tej sytuacji nie sposób przecenić znaczenia temperamentu i nic dziwnego, że od wieków wzbudzał zainteresowanie badaczy.

 W V w p.n.e.  Hipokrates zauważał, że ludzie cechują się różnymi rodzajami osobowości i jego opisy, wraz z nazwami Galena, do tej pory stanowią podstawę klasyfikacji różnych rodzajów temperamentów.

  Rodzaje temperamentu

Wyróżniono cztery podstawowe rodzaje ludzi: flegmatyka, choleryka, sangwinika i melancholika.

Poznanie swojego temperamentu ułatwia nie tylko samopoznanie, ale przede wszystkim stanowi podstawę dobrej komunikacji.

Sangwinik (ekstrawertyk) i melancholik (introwertyk) to temperamenty, które łatwo nawiązują kontakt z innymi. Są nastawieni na uczucia.

 Sangwinicy są zazwyczaj  pogodni i towarzyscy, uśmiechnięci, budzą powszechną sympatię. Ten rodzaj temperamentu jest często pożądany. Sangwinicy dzięki otwartości cechują się przeważnie kreatywnością    i lubią działać, gdy coś ich zainteresuje, nie boją się nowych wyzwań. W związku z tym sangwinicy dobrze sobie radzą w sytuacjach stresowych. Mają jednak problemy z systematycznością.  Temu temperamentowi przypisuje się żywioł powietrza.

Choleryk (ekstrawertyk) i flegmatyk (introwertyk) to temperamenty skupione raczej na faktach. Ich sposób komunikacji często jest ograniczony do elementarnej wymiany informacji.  Cholerycy to ludzie energiczni, niecierpliwi, impulsywni. Bardzo zaangażowani w to, co robią, często wyrażają to za pomocą całego swojego ciała, mówią głośno i dobitnie, gestykulują.  Nic dziwnego, że porównuje się ten temperament z żywiołem ognia.  To urodzeni przywódcy, świetni liderzy grup.  

Flegmatycy-  osoby z tym rodzajem temperamentu wolą wszystko dokładnie przemyśleć, zanim na coś się zdecydują. Za to cechują się często dokładnością oraz zdolnością do szczegółowej obserwacji i wyciągania wniosków. Ich dobrą stroną jest wyrozumiałość i cierpliwość oraz umiejętność dostosowania się do innych. Bardzo nie lubią nagłych zmian, życie flegmatyków jest zazwyczaj uporządkowane i opiera się na rutynie. Jako żywioł przyrównuje się ich do wody.

 Melancholicy często żyją we własnym świecie, są osobami zamkniętymi, samotnikami, lecz jednocześnie bardzo wrażliwymi na uczucia innych i empatycznymi. Ten rodzaj temperamentu naraża niestety na skłonność do depresji i wahań nastroju. Ich żywiołem jest ziemia.

Często się zdarza, że ludzie nie mają jednego typu temperamentu, tylko mieszane- trochę na przykład mają z sangwinika i choleryka, albo trochę melancholika i flegmatyka. Jakby na to nie patrzeć, ta  różnorodność jest nie tylko ciekawa, ale i potrzebna. Ludzkie temperamenty sprawdzają się w określonych sytuacjach. Ludzie o różnych osobowościach, w tym temperamentach pełnią określone funkcje, wykonują różne zawody. W sobie tylko znany sposób radzą sobie z problemami.

To, że posiadamy przysłowiowe odmienne  „charaktery” może  być tylko dla ludzkości błogosławieństwem. Uzupełniamy w ten sposób trochę jakby elementy brakującej układanki.

M. Scheller- Wojtasik

---

Czy komunikowanie się, porozumiewanie jest ważne?

W życiu już tak bywa, że z jednymi ludźmi umiemy nawiązać nić porozumienia z innymi wprost przeciwnie. Komunikowanie, porozumiewanie się jest tematem bardzo ważnym i obszernym. Na uniwersytetach już od dawna można studiować na kierunkach związanych z komunikowaniem. Tym sposobem komunikowanie wchodzi w obszar najbardziej istotnych zagadnień współczesnego  świata.

By zająć się niniejszym tematem, należy przede wszystkim zacząć od wyjaśnienia pojęcia „komunikowanie”, „komunikacja”.

Komunikacja - łac., communicare -dzielić się, brać udział w czymś.

Komunikowanie przebiega zawsze w środowisku społecznym. Jest to proces kreatywny, polegający na budowaniu nowych pojęć i przyswajaniu wiedzy o otaczającym świecie.

Komunikowanie jest procesem dynamicznym, polega na przyjmowaniu, rozumieniu i interpretowaniu informacji.

Właśnie dzięki komunikacji wymieniamy się myślami, pomysłami, obserwacjami, ostrzegamy siebie nawzajem o potencjalnym zagrożeniu,  budujemy sojusze.

Sposób komunikacji powinien być dostosowany do odbiorcy.

Często ludzie nie zdają sobie z tego sprawy, że milczenie to też komunikat.

Internet i media społecznościowe

 „Spotkania twarzą w twarz, rozmowy ze spojrzeniem w oczy nie zastąpi żaden tablet, żadna kamera, żadne media społecznościowe" – podkreśliła prof. Małgorzata Janas-Kozik, kierownik Centrum Psychiatrii dla Dzieci i Młodzieży działającego w Centrum Pediatrii w Sosnowcu.

  Internet ogranicza bezpośredni kontakt rodzica z dzieckiem, a także dzieci między sobą. Na porządku dziennym jest też taki obrazek: rodzice czekają gdzieś z dzieckiem i zarówno rodzice, jak i dzieci są wpatrzeni w smartfony. Poprzez brak bezpośredniego kontaktu, mniejszą dostępność rodziców, pozbawiamy się możliwości regulowania kwestii emocjonalnych i wielu rzeczy w relacjach, które rzutują później na problemy emocjonalne.

Warto też uczyć dzieci rozpoznawania własnych emocji i umiejętności otwartego mówienia o nich. Rodzice powinni zaakceptować to, co nieuniknione w okresie adolescencji (dojrzewania): młody człowiek musi podważyć autorytet dorosłego, żeby dojrzeć.  Kiedy młody człowiek - nasze dziecko - zaczyna podważać nasze zdanie, dyskutować z nami nie radzimy sobie z tym zbyt dobrze. W tym momencie ważne jest uczenie się słuchania własnego dziecka, wyrażanie  przyzwolenia na to, że ma własne zdanie, ale też znalezienie dość istotnej granicy,  w którym obszarze dziecko ma już prawo decydować, a w którym dorosły ma wyegzekwować swoje decyzje.

Komunikacja interpersonalna

Komunikacja interpersonalna to wymiana informacji między nadawcą i odbiorcą. Komunikat nadany przez nadawcę ma na celu wywołanie jakiejś zmiany u odbiorcy w kierunku pożądanych wartości.

Proces komunikacji w nauczaniu jest bardzo ważny. Nadawcą jest tu wychowawca - nauczyciel, a odbiorcą wychowanek - uczeń.

Schemat komunikacji interpersonalnej:

Sprzężenie zwrotne (parafraza)

Komunikowanie może być: werbalne lub niewerbalne, pośrednie lub bezpośrednie, formalne lub nieformalne, ustne lub pisemne.

Komunikacja werbalna to przekazywanie informacji za pomocą języka poprzez mówienie, słuchanie, pisanie, czytanie i obraz.

Komunikacja niewerbalna  to nie tylko powszechnie znana mowa ciała, czyli nasze gesty, postawa ciała, mimika, tiki i drobne gesty, które mimowolnie wykonujemy, ale również nasz wygląd, strój, ton głosu, zapach, kontakt wzrokowy, kontakt fizyczny, dotyk, dystans między nadawcą a odbiorcą.

Komunikacja bezpośrednia to rozmowa, wywiad, dyskusja, dialog.

Komunikacja pośrednia to komunikowanie za pomocą środków- na przykład środków społecznego przekazu.

Rozkład procentowy komunikacji interpersonalnej:

słowa - 7%

intonacja - 28%

gesty - 65%

 Aktywne słuchanie to:

parafrazowanie - potwierdzanie przez odbiorcę, że przekazany mu komunikat jest zrozumiały, odzwierciedlanie uczuć, emocji, skupianie się na najważniejszym, umiejętne formułowanie odpowiednich pytań, zainteresowanie przekazywaną treścią, zapamiętywanie ważnych kwestii i słów.

      Dekalog dobrej komunikacji:

• Zrozumienie komunikatu nadawanego przez nadawcę,
• Właściwy czas i miejsce,
• Sprzężenie zwrotne – parafraza,
•  Unikanie etykietowania,
•  Liczenie się z uczuciami drugiej osoby (empatia),
•  Okazywanie szacunku drugiej osobie,
•  Aktywne słuchanie,
• Odzwierciedlanie uczuć, emocji,
• Kontakt wzrokowy,
• Wzajemne zaufanie.

Monika Scheller- Wojtasik, Lidia Nawrot

---

Czym jest trauma?

Trauma z języka greckiego oznacza "ranę". W języku polskim jej synonimem jest słowo "uraz". Uraz psychiczny jest procesem zapoczątkowanym przez wydarzenie traumatyzujące, z którego nie można uciec i ofiara nie może się obronić. Mówimy o nim wtedy, kiedy stres w trakcie zdarzenia jest długotrwały, powtarzający, za silny z dużą dozą agresji i brutalności. Według DSM-IV (American Psychiatric Association, 2000) o traumie mówimy wtedy, kiedy będą spełnione dwa warunki:

• musi zaistnieć doświadczenie bycia uczestnikiem lub świadkiem sytuacji styczności ze śmiercią lub poważnym zranieniem,

• muszą nastąpić następujące reakcje: strach, przerażenie, bezradność.

O traumie zwykle mówi się, gdy osoba doświadczyła lub była świadkiem lub została skonfrontowana ze zdarzeniem lub zdarzenia, w których ktoś doznał poważnych obrażeń ciała lub istniała groźba utraty życia, albo doświadczyła lub była świadkiem sytuacji, w której jej samej lub innej osobie grożono uszkodzeniem ciała. Reakcje osoby na to zdarzenie charakteryzuje intensywny strach, bezradność, rozpacz, gorycz lub przerażenie.

Trauma lub uraz psychiczny – trwała zmiana w psychice, która spowodowana jest gwałtownym i przykrym przeżyciem. Trauma może oznaczać także to, co powoduje w psychice trwałą zmianę, nagłe wzruszenie.

Trauma jest stanem psychicznym wywołanym działaniami czynników zewnętrznych, zagrażających zdrowiu lub życiu, które prowadzą do głębokich zmian w funkcjonowaniu człowieka. Rezultatem takiego urazu u osoby dotkniętej traumą mogą być utrwalone trudności w powrocie do poprzedniego funkcjonowania. Trudności te mogą niekiedy tworzyć zespół objawów, tzw. zaburzenie stresowe pourazowe. Następstwami doznanej traumy może być: lęk, żałoba, depresja, wzrost zachowań agresywnych i autoagresywnych (w tym próby samobójcze), symptomy psychotyczne, obniżone poczucie własnej wartości, problemy społeczne lub, w młodszym wieku, pogorszenie wyników szkolnych.

 

Katarzyna Jaworska zwraca uwagę na to, że sytuacja traumy jest sytuacją bardzo specyficzną, tak jak i przeżycia człowieka w trakcie jej trwania. Co się dzieje w trakcie traumy?

1. psychiczne odłączanie się od siebie i swojego ciała,

2. kompletne poczucie nierealności,

3. odrętwienie emocjonalne,

4. wyostrzenie zmysłów,

5. zmienione postrzeganie,

6. poczucie zwolnionego upływu czasu,

7. automatyczne ruchy,

8. powrót zapomnianych wspomnień.

Są to stany adaptacyjne w celu poradzenia sobie z trudna sytuacją. Mają człowiekowi pomóc w uporaniu się z lękiem, w odwróceniu uwagi od tego co najgorsze, aby mógł skupić siły na chwili obecnej w celu przetrwania.

Doznania, które towarzyszą człowiekowi podczas traumy są bardzo silne i mogą wywołać nawet Reakcje biochemiczne: zaburzenia w jedzeniu, potliwość, spadek odporności, alergia, przyspieszenie akcji serca. Dodatkowo: nadmierne pobudzenie, problemy ze snem, płaczliwość, hiperwentylację . przyspieszony oddech, reakcje odrętwienia, ucieczka w chorobę, zaburzenia koncentracji i pamięci, nadmierna czujność i przesadna troska o swych bliskich, nadmierna strachliwość, przewlekły ból, depresja, poczucie winy i obwinianie się.

Istnieją cztery grupy zdarzeń najbardziej traumatyzujących dla człowieka:

1. wypadki komunikacyjne,

2. inne: pożary, eksplozje gazu, porażenia prądem, wypadki ekologiczne,

3. klęski żywiołowe: trzęsienia ziemi, powodzie, huragany, wulkany, lawiny,

4. przemoc i przestępstwa (maltretowania fizyczne, wykorzystania, gwałty, tortury, wojny, strzelaniny, uprowadzenia, zamachy).

Flashback to nagłe i realne przeżywanie traumy, czemu towarzyszą bardzo silne emocje. Doznania te są tak silne, że może się wydawać, iż znów przeżywamy traumatyczne wydarzenie. Podczas flashbacku można odczuwać to, czego wtedy się doznało słyszeć dźwięki, czuć zapach, smak.

Traumatyczne wydarzenia mogą mieć wpływ na dzieci. Ich uczucia są podobne do uczuć dorosłych, jednak ich sposób wyrażania jest odmienny, dziecko może nie mieć wystarczających zdolności językowych, aby rozmawiać o tym, co je gnębi. Zamiast tego, może okazywać swe uczucia. Nie wolno bagatelizować skutków traumatycznego wydarzenia u dziecka.

Od czego zależy reakcja dziecka na traumatyczne wydarzenie? (wg W. Badury-Madej):

1. Od tego, co dziecko widziało i przeżyło w czasie wydarzenia.
   Jeżeli ktoś bliski zginął, czy został zniszczony jego dom np. w czasie pożaru, to tym większe prawdopodobieństwo, że dziecko będzie miało poważniejsze objawy.

2. Od reakcji rodziców, obserwowanej i interpretowanej przez dziecko.
   Dzieci są szczególnie wyczulone na zachowania rodziców w czasie kryzysu, toteż rodzice powinni mówić o swoich niepokojach, ale jednocześnie dać dzieciom pewność, że są w stanie poradzić sobie z tą sytuacją.

3. Od wieku dziecka.
   Trauma wpływa na przebieg dalszego rozwoju psychicznego dziecka, zaostrza problemy emocjonalne związane z dana fazą rozwojową. Ekspresja uczuć zmienia się z wiekiem- młodsze dzieci bardziej uzewnętrzniają swój lęk, a nastolatki mogą pomniejszać lub prezentować wręcz odmienne objawy nie związane z urazem.

 

Bardzo często wydarzenie traumatyczne może nasilić inne objawy zaburzeń emocjonalnych dzieci:

• nadpobudliwość psychoruchową,

• zaburzenia jedzenia,

• fobie,

• zaburzenia depresyjne,

• zaburzenia lękowe.

PDSD- zespół stresu pourazowego

Jeżeli ten stan się utrzymuje, a wydarzenie zostaje wypchnięte ze świadomości, to prawdopodobnie pierwotny czynnik stresu będzie powracał w postaci rozmaitych objawów, nawet wiele lat po zdarzeniu. Zespół tych objawów, utrzymujących się powyżej czterech tygodni, określamy jako zespół stresu pourazowego, inaczej PTSD.

Nie każdy człowiek musi mieć PDSD, około 60% osób wraca samoistnie do równowagi po zdarzeniu urazowym.

Powrót do zdrowia po traumie będzie polegać na zaakceptowaniu tego, że niczego nie można odwrócić, uświadomieniu sobie, że pewnych rzeczy nie da się zmienić. Trzeba zdobyć się na to, by poczuć ten ból jeszcze raz i go przepracować. Ostatecznym celem traumy jest odbudowa swego życia, mimo doświadczenia traumy.

Bibliografia:

• Zrozumieć traumę. Poradnik dla osób, które doznały urazu i dla ich rodzin. C. Herbert, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

• Katarzyna Jaworska, nauczyciel/ konsultant ROM-E Metis w Katowicach, Internet.

M. Scheller- Wojtasik

---

Skuteczne uczenie gwarantem sukcesu?

Każdy Rodzic chce, aby jego dziecko osiągnęło sukces w szkolnej karierze. Jak tego dokonać podpowiadają nam najnowsze badania naukowe.

Uczenie się jest procesem zdobywania wiadomości, umiejętności i nawyków, silnie związanym z pamięcią. Nie jest ono możliwe bez udziału pamięci. To, czego się uczymy, najpierw przechowujemy w pamięci krótkotrwałej. W niej informacja jest zapamiętywana od kilkunastu sekund do kilkudziesięciu minut. Poprzez powtórki i utrwalanie, informacje przechodzą do pamięci długotrwałej, gdzie stanowią naszą wiedzę.

Półkule ważna rzecz

Człowiek posiada dwie półkule mózgowe odpowiedzialne za różne obszary wiedzy i umiejętności. Zintegrowana praca obu półkul ułatwia uczenie się i zapamiętywanie. Powszechnie uważa się, że w lewej logicznej znajdują się ośrodki mowy, logicznego, racjonalnego myślenia, wspiera ona liczenie, czytanie. Z kolei prawa odpowiada za emocje, kojarzenie, pomysłowość, twórczość, wyobraźnię, intuicję.

Wydajność mózgu znacznie wzrasta kiedy jesteśmy umiarkowanie pobudzeni. Badania wykazują, że stanem umysłu, w którym myślenie odbywa się za pomocą zarówno prawej jak i lewej półkuli są fale alfa.

Aby mózg pracował w stanie alfa wystarczy posłuchać muzyki relaksacyjnej, wykonać kilka ćwiczeń oddechowych czy skorzystać z wizualizacji.

By nauka była efektywna warto zadbać o pozytywne nastawienie, odpowiednią motywację, świadomość, że chcę się uczyć. Niczego nie zapamiętamy będąc pod wpływem silnego stresu lub doświadczając ból.

Najlepszym sposobem osiągnięcia sukcesów w nauce jest wiara w swoje możliwości i poczucie własnej wartości.

Jednym z najbardziej skutecznych metod wspomagania swojej pamięci jest robienie notatek. Według badań kiedy piszemy odręcznie, zapamiętujemy lepiej niż używając klawiatury komputera.

Trzy fazy uczenia się

1. Aktywizacja, wprowadź swój umysł w stan gotowości, skoncentruj się,

2. Informacja, bądź skupiony na tym, czego się uczysz, intensywnie pracuj,

3. Odpoczynek, po skończeniu nauki lub przyswojeniu partii materiału odpręż się, aby zregenerować siły.

Wyznacz sobie czas w ciągu dnia przeznaczony tylko na naukę. Wybierz te pory dnia, w których masz najwięcej energii, łatwo się koncentrujesz, najlepiej w godzinach 8.00 do 12.00 oraz 17.00 do 20.00.

Jeśli uczysz się co dzień przez kilka minut, odniesiesz lepsze rezultaty, niż poświęcając na to wiele godzin raz w tygodniu.

Ucz się małych części materiału, ale za to rób to częściej i regularnie. Powtarzaj w myślach lub na głos- jest to skuteczne, ponieważ włącza się do nauki zmysł słuchu i lepiej się skupiamy. W ten sposób zwiększamy też możliwości własnej pamięci.

Rozpoznaj swój styl uczenia się

Uczenie odbywa się za pomocą wszystkich zmysłów. Zazwyczaj jeden z nich jest jednak dominujący.

Badania wskazują, że wśród uczniów są

30% wzrokowcy

15% słuchowcy

15% dotykowcy

15% kinestetycy

Wzrokowcy

• Lubią czytać, oglądać rysunki,

• Utrzymują porządek w swoim otoczeniu,

• Sporządzają staranne notatki,

• Uczą się poprzez patrzenie, czytanie i oglądanie,

• Chętnie robią notatki.

Słuchowcy

• Poznają za pomocą słuchu,

• Lubią słuchać opowieści,

• Mogą mieć problemy z ortografią – piszą tak, jak słyszą,

• Uczą się poprzez słuchanie,

• Zabierają głos i chętnie się wypowiadają.

Dotykowcy

• Uczą się poprzez dotyk,

• Chętnie piszą i rysują,

• Biorą do rąk pomoce naukowe,

• Angażują się w doświadczenia na konkretach.

Kinestetycy

• Występuje aktywność ruchowa- stukanie w ławkę, wiercenie się. Częsta zmiana pozycji.

• Nie lubią czytać, słuchać,

• Charakteryzuje ich nauka poprzez działanie,

• Pismo ich może być mało czytelne.

Trening czyni mistrza

Do dyscyplin wspomagających naukę należą>

• Ping- pong,

• Tenis ziemny,

• Bieganie,

• Taniec,

• Spacer, nordic walking,

• Piesze wędrówki,

• Koszykówka, siatkówka,

• Aerobik,

• Sztuki walki.

Menu dla małego Einsteina

• Jagody, jeżyny, maliny,

• Orzechy włoskie, pestki dyni,

• Banany,

• Awokado,

• Winogrona,

• Pieczywo razowe,

• Płatki owsiane,

• Brokuły, szpinak,

• Łosoś,

• Oliwa z oliwek,

• Papryka – wszystkie kolory,

• Pomidory.

Monika Scheller- Wojtasik, Lidia Nawrot

---

Mamo- nie słyszę!

Dziecko, które źle słyszy, może mieć problem z mówieniem, mieć złe wyniki w nauce i doświadczać izolacji społecznej.

Światowa Organizacja Zdrowia WHO szacuje, że na świecie prawie 32 mln dzieci cierpi z powodu niedosłuchu i że aż 60% przypadków z tej liczby można byłoby uniknąć.

Niektóre z przyczyn niedosłuchu u dzieci ma podłoże genetyczne- 40%, inną przyczyną są infekcje- 31%, powikłania okołoporodowe stanowią 17%.

Najbardziej znane są przyczyny z powodu infekcji- zapalenia opon mózgowych, odry, ospy, świnki, różyczki, zapalenia ucha środkowego, urazu głowy itd. Przyczyną problemów ze słuchem może być także antybiotyk zwany streptomycyną. Do powikłań okołoporodowych mogą należeć przedwczesny poród, niska waga urodzeniowa oraz żółtaczka noworodków.

Należ zwrócić uwagę na kilka symptomów, które wskazują, że dziecko źle słyszy:

• Dziecko osiąga gorsze oceny w szkole lub nauczyciel skarży się, że dziecko nie reaguje na jego polecenia,

• Komunikuje wprost, że nie słyszy, co jest mówione,

• Zachowuje się tak, jakby nie zwracało uwagi, ignorowało,

• Zaczyna mówić głośniej niż zwykle,

• Intensywnie patrzy na rozmówcę,

• Często na pytania odpowiada- co?

• Najczęściej nadstawia jedno ucho nasłuchując, lub narzeka, że słyszy tylko jednym uchem.

Jeżeli rodzic domyśla się, że dziecko źle słyszy powinien skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu, by następnie w razie potrzeby udać się do lekarza laryngologa.

Monika Scheller-Wojtasik

---

Co wiemy o stresie?

                Stres to naturalna reakcja organizmu polegająca na jego mobilizacji  w sytuacji zagrożenia lub zaistnienia trudnych do pokonania przeszkód. Nadmierne obciążenie stresem może prowadzić m.in. do stanów lękowych,  załamania psychicznego, chorób psychosomatycznych itd.

               Według Philipa G. Zimbardo stres to zespół specyficznych i niespecyficznych reakcji organizmu na bodźce zakłócające jego równowagę oraz wystawiające na próbę lub przekraczające jego możliwości radzenia sobie.

U dzieci do objawów przeciążenia stresem zaliczyć można

• Bóle głowy,

• Suchość w ustach,

• Wzmożone napięcie mięśni,

• Drażliwość,

• Płaczliwość,

• Apatia, poczucie utraty siły,

• Koszmary senne,

• Swędzenie skóry,

• Chandrę,

• Zachowania agresywne,

• Skłonność do pesymizmu,

• Zaniedbywanie obowiązków,

• Niechęć do chodzenia do szkoły,

• Wagarowanie,

• Spadek zdolności do koncentracji uwagi,

• Utratę apetytu,

• Bóle brzucha, torsje, biegunki,

• Zaburzenia snu ,

• Trudności z oddychaniem, 

• Brak odporności, częste przeziębienia,

• Pogorszenie się samopoczucia

Jak dziecku pomóc?

Wskazówki dla Dorosłego

• Interesuj się karierą szkolną dziecka- rozmawiaj, obserwuj,  słuchaj uważnie, chwal, staraj się nie karcić. Nie stawiaj wysokich wymagań, nie oceniaj, nie krytykuj, nie porównuj go z kolegami lub rodzeństwem,

• Spędzajcie razem czas na wspólnych posiłkach, rozmowach, wypoczynku, nauce. Pomagaj, ale nie wyręczaj. To ważne!

• Zapewnij dziecku relaks i odskocznię od szkoły, 

• Ogranicz czas spędzony przez dziecko przed telewizorem i komputerem. Przeładowanie informacyjne i emocjonalne obniża zdolności adaptacyjne i zwiększa podatność na złe skutki stresu,

• Zaaplikuj dziecku dawkę ruchu. Wysiłek fizyczny powoduje uwalnianie się w mózgu endorfin, zwanych hormonami szczęścia lub  radosnymi molekułami, które poprawiają nastrój,

• W razie potrzeby udaj się do wychowawcy klasy, spytaj o atmosferę panującą w szkole, o relacje koleżeńskie w klasie. Można skorzystać z pomocy szkolnego pedagoga  lub psychologa.

• Okazuj dziecku miłość. Bądź z nim blisko w jego kłopotach, smutkach, lękach.

• W razie konieczności udaj się dzieckiem do lekarza.

 

Rady dla dziecka

• Spróbuj spokojnie podsumować swój stan, selekcjonuj uczucia i emocje to znaczy oddziel rzeczy ważne od błahostek, 

• Zajmij się czymś co wymaga od Ciebie wysiłku fizycznego, Postaw na sport!

• Zrelaksuj się. Posłuchaj ulubionej muzyki, pospaceruj, spotkaj z kimś przy kim Ci jest miło i dobrze. Porozmawiaj.

 

Bibliografia

• Encyklopedia nastolatki, wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 2010,

• Encyklopedia Rodzice i dzieci, wydawnictwo Park, Bielsko- Biała 2002,

• Psychologia i życie, Philip G. Zimbardo, Richard J. Gerrig, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.

M. Scheller- Wojtasik

---

Jak się pakować do szkoły?

 

Codziennie wieczorem zrób przegląd plecaka. Noś tylko to, co jest potrzebne. Wyrzuć pogniecione kartki. Śniadanie najlepiej umieszczać w szczelnie zamkniętych pojemnikach, dobrze zakręcone butelki w służącej do tego celu przegródce lub kieszonce w plecaku.

Zdrowy kręgosłup preferuje plecaki, a nie torby, torebki, teczki. Zdrowa postawa jest ważna zwłaszcza w przedziale wiekowym 6-12 lat. Noszenie zbyt ciężkich plecaków powoduje u uczniów zaokrąglone plecy, odstające łopatki, zapadniętą klatkę piersiową. Prowadzi do skoliozy, uszkadza stawy biodrowe, kolana i stawy skokowe. W konsekwencji dziecko wolniej się rozwija.

Zajmijmy się teraz wobec tego właściwym pakowaniem plecaka. Przedmioty w tornistrze powinny być umieszczone obok siebie. Największe z książek powinny być po tej stronie plecaka, która przylega do pleców, a mniejsze po przeciwnej stronie. Tornister posiada przegródki i kieszenie. Zwłaszcza w tych drugich dzieciaki mogą umieszczać jakieś drobiazgi na przykład klucze, portfel itd.

Monika Scheller- Wojtasik

 

---

PALENIE SZKODZI !!!

Wszyscy wiemy, że palenie wywołuje mnóstwo chorób (m.in. układu krążenia, układu oddechowego, odpornościowego etc.etc) w konsekwencji prowadzi do powolnej śmierci.

Od lat w wyniku wdrażania programów edukacyjnych statystyki ulegają zmianie.

W naszej szkole już drugi rok przy współpracy z Powiatową Stacją Sanitarno- Epidemiologiczną w Kłobucku jest realizowany Program Antytytoniowej Edukacji Zdrowotnej „Bieg po zdrowie”. Koordynatorami programu są: Monika Scheller- Wojtasik i pan Mariusz Sikorski. Program realizowany jest w klasach czwartych (wychowawca klasy IVa- Reagina Siutaj- Berska oraz Agnieszka Pelikan- wychowawca klasy IVb).

Czwartoklasiści otrzymali zeszyty ćwiczeń, których autorami są: dr Kamila Bargiel- Matusiewicz oraz mgr Rafał Dziurla.

W niniejszych ćwiczeniach dzieci: kolorują i wymyślają hasła związane z szeroko rozumianą profilaktyką uzależnień, obliczają koszt wypalanych papierosów, przyswajają sobie wiedzę na temat składników dymu papierosowego, wykonują komiksy dotyczące szkodliwości palenia tytoniu, trenują zachowania asertywne.

- Papierosy są niebezpieczne, ponieważ szkodzą zdrowiu i wyniszczają organizm. Na lekcjach dowiedziałam się, że papierosy szkodą również osobom, które nie palą, a przebywają w towarzystwie palaczy- mówi Weronika Krok.

- Na zajęciach przeliczaliśmy koszt paczki papierosów. Są one bardzo drogie- mówi Maciej Wróbel.

Od niedawna w szkołach istnieje Program Antytytoniowej Edukacji Zdrowotnej „Bieg po zdrowie”, którego honorowy patronat objęły: Minister Edukacji Narodowej, Ministerstwo Zdrowia oraz rzecznik Praw Dziecka-Marek Michalak.

Nad całością czuwa Główny Inspektorat Sanitarny.

 

W naszej szkole się NIE PALI! ;)

Podczas zajęć dzieci dowiadują się, że palenie jest niezwykle szkodliwe, łatwo się od niego uzależnić. Dzieci wykonują plakaty, piszą hasła związane z profilaktyką, organizują wernisaże. Rodzice zapoznawani są m.in. z filmami edukacyjnymi na niniejszy temat.

 

CO GROZI PALACZOWI?

W wyniku palenia tytoniu możemy zachorować między innymi na raka płuc, raka krtani, raka języka, rozwijają się choroby dziąseł i zębów, choroby układu krążenia, udar mózgu, katarakta, zawał serca, nowotwory trzustki i nerek, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. W Polsce ponad 24 miliony osób dorosłych nie pali!!!

 

Palenie w liczbach

 

Od roku 2009 liczba palących osób w Polsce maleje, jednak nadal 24% nie może, albo nie chce uwolnić się od tego nałogu. Wśród nich jest 31% mężczyzn i 18% kobiet.

opracowanie: M. Scheller- Wojtasik, L.Nawrot

---

NIEBIESKA KARTA-

Co to jest przemoc w rodzinie?

 

Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych, a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

 

Kto może być ofiarą przemocy w Rodzinie?

 

• współmałżonkowie,

• dzieci,

• osoby starsze,

• osoby chore i niepełnosprawne,

• partnerzy w związkach nieformalnych.

 

PRAWO ZABRANIA STOSOWANIA PRZEMOCY I KRZYWDZENIA SWOICH BLISKICH.

 

Jak to możliwe, że jednej jednostce może się wydawać, że jest nieomylna i ma absolutną władzę nad inną osobą?

 

Wszyscy jesteśmy równi w świetle prawa. Nikt nie ma prawa znęcać się nad drugą osobą, zwłaszcza bliską.

 

Najczęstsze formy przemocy w rodzinie to:

 

• przemoc fizyczna: bicie, popychanie, kopanie, duszenie, bicie przedmiotami, parzenie.

• przemoc psychiczna: wyśmiewanie, szydzenie, lżenie, karanie przez odmowę uczuć, okazywanie braku szacunku, poddawanie stałej krytyce, kontrolowanie i ograniczenie kontaktu z bliskimi.

• przemoc ekonomiczna: zmuszanie do oddawania uzyskiwanych środków finansowych, uniemożliwienie podjęcia pracy, niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych.

   

   

  Procedury zakładania Niebieskiej Karty

  w Szkole Podstawowej nr 2

  im. Adama Mickiewicza

  w Kłobucku

  Wszczęcie procedury Niebieska Karta, następuje w sytuacji podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie- poprzez wypełnienie formularza Niebieska Karta- A.

  Prowadzenie ww. procedury nie wymaga zgody osoby, co do której istnieje podejrzenie,

  że została dotknięta przemocą.

  Rozpoznanie przemocy w rodzinie i wypełnienie Niebieskiej Karty to przyczyna do uruchomienia procesu wspierania ofiary.

  Karta stanowi ważny element w walce z przemocą w rodzinie.

  Nie można podejmować decyzji o założeniu Niebieskiej Karty bez namysłu.

  W całym postępowaniu wymagana jest szczególna staranność, rzetelność w obserwacji

  i w kojarzeniu faktów, obiektywizm, wrażliwość, empatia i zrozumienie, dyskrecja.

  Do uzasadnionych podejrzeń występowania przemocy w rodzinie można zaliczyć:

   

• ślady uderzeń, oparzeń, siniaki, rany, opuchlizny, złamania, zwichnięcia itd.

• brudny strój, nieodpowiedni do tej pory roku, brak opieki lekarskiej mino przewlekłej choroby itd.

• bóle, zaburzenia mowy, tiki nerwowe, które nagle się pojawiły bez „wyraźnej przyczyny”, nadmierna potliwość, moczenie itd.

• niska samoocena, wycofanie, lęki, płaczliwość, depresje, agresja, apatia, nieufność, uzależnienia, zastraszenie, unikanie rozmów itd.

   

• Wypełnienie formularza dokonuje pedagog lub wyznaczony do tego zadania nauczyciel, który pierwszy powziął informację o przemocy w rodzinie- podejrzenia powinny być uzasadnione informacją z domu rodzinnego dziecka lub powinny być ślady wskazujące na zaistnienie przemocy lub wyraźna zmiana zachowania ucznia.

  Wszczęcie procedury i wypełnienie formularza oprócz pedagoga lub wyznaczonego nauczyciela mogą dokonać poza szkołą również funkcjonariusz policji, pracownik pomocy społecznej, służby zdrowia lub przedstawiciel Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

• Podczas pierwszego kontaktu z uczniem doznającym przemocy należy przekazać formularz Niebieska Karta- B osobie doznającej przemocy po uprzednim wypełnieniu rubryk dotyczących instytucji pomocowych.

• W przypadku, w którym osobą doznającą przemocy jest dzieckiem, Niebieską Kartę- B należy przekazać osobie zgłaszającej lub dorosłemu członkowi rodziny, który nie jest sprawcą przemocy.

• Zawiadomienia policji lub prokuratury dokonuje osoba inicjująca procedurę Niebieskiej Karty, czyli pedagog szkolny lub wyznaczony nauczyciel.

• Po wypełnieniu Niebieskiej Karty- A, należy niezwłocznie, w ciągu 7 dni (datę wpływu do Zespołu Interdyscyplinarnego należy uznać za datę przekazania) przekazać ją do siedziby Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie z siedzibą w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Kłobucku, przy ul. Zamkowej 12

  (tel. 34 37 35 100, e-mail: gops klobuck@pro.onet.pl. Wraz z wnioskiem o powołanie grupy roboczej (w aktach należy pozostawić kopię dokumentu).

• Osoba, która wypełniła formularz Niebieska Karta- A w czasie od wszczęcia procedury do powołania grupy roboczej- podejmuje działania zmierzające do realizacji obowiązków zawartych w rozporządzeniu.

• W czasie trwania procedury uruchomionej w związku ze zgłoszeniem, pedagog obejmuje dziecko opieką.

 

Po uzyskaniu akceptacji członków Zespołu Interdyscyplinarnego zwoływane jest posiedzenie grupy roboczej z udziałem osoby doznającej przemocy oraz osoby stosującej przemoc celem uzupełnienia informacji życia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, demonstrowanie zazdrości.  

 

opracowanie: M. Scheller- Wojtasik

---

Przewodnik po rozwodzie

Żyjemy w czasach, w których niestety zdarza się coraz więcej rozwodów. Zazwyczaj nikomu decyzja o definitywnym rozstaniu się nie przychodzi łatwo. W wyniku rozwodu cierpią dorośli i cierpią dzieci. Mamy dla Państwa przewodnik, który, może być pomocnikiem i doradcą w trudnych chwilach- zwłaszcza jeśli chodzi o postępowanie i dobro dzieci.

przewodnik_po_rozwodzie.pdf

---

Etyka ulotka dla rodziców

Etyka (z greckiego éthikós – zwyczajny; éthos – obyczaj, zwyczaj),

1. zespół norm i ocen moralnych charakterystycznych dla danej zbiorowości społ. (np. grupy społecznej, klasy, warstwy, środoiska);
2. filozoficzna nauka o moralności, zajmująca się wyjaśnieniem i ustalaniem takich kategorii, jak dobro i zło, odpowiedzialność, sumienie, powinności oraz wytyczaniem zasad i norm moralnego postępowania. Dzieli się na aksjologię (teorię wartości) i deontologię

DEONTOLOGIA to dział etyki— teoria powinności. Zajmuje się głównie zagadnieniami norm etycznych oraz czynników decydujących o moralnej wartości czynów ludzkich.

 

Deontologia (gr. deon, deontos – obowiązek) to dział etyki normatywnej, zwany inaczej teorią powinności. Zajmuje się głównie zagadnieniami norm etycznych oraz czynników decydujących o moralnej wartości czynów ludzkich. Termin ten został wprowadzony przez J. Benthama. Deontologia nauczycielska to teoria powinności nauczyciela. Wyrasta ona z etyki, a przede wszystkim z założeń i ustaleń etyki zawodowej.

W świetle refleksji deontologii nauczycielskiej podstawowymi wyznacznikami postaw moralnych i powinności etycznych nauczyciela są jego godność, prawość i odpowiedzialność. W przypadku nauczyciela do pierwszoplanowych sprawności moralnych deontologia nauczycielska zalicza:  samodyscyplinę, subordynację, sumienność oraz pracowitość (A.M. de Tchorzewski).

Deontologia przybiera często formę kodeksu etycznego danego zawodu, opisującego akceptowany społecznie ideał. W zawodzie nauczyciela obowiązują następujące normy etyczne:

• obowiązki moralne wobec wychowanków i uczniów;

• obowiązki moralne wobec własnej grupy zawodowej;

• obowiązki moralne wobec środowiska lokalnego i całego społeczeństwa.

Na rolę zawodową nauczyciela składają się trzy podstawowe funkcje: dydaktyczna, związana z przekazywaniem wiedzy, rozwijaniem i doskonaleniem umiejętności; wychowawcza, czyli kształtowanie umiejętności społecznych, systemu wartości i tożsamości; oraz opiekuńcza, polegająca na trosce o zaspokojenie potrzeb biologicznych i psychicznych uczniów, zapewnieniu im poczucia bezpieczeństwa. Z tych trzech funkcji wynikają konkretne powinności wychowawcze.

Istnieje wiele teorii powinnościowych dotyczących pracy nauczycielskiej. W większości z nich można odnaleźć następujące wspólne elementy:

• Najważniejszą wartością dla nauczyciela i jego społecznej misji powinien być człowiek.

• Celem pracy nauczyciela winno być ukształtowanie człowieka do współżycia z innymi ludźmi poprzez rozwój intelektualny i wpływ wychowawczy.

• Kierowanie się odpowiedzialnością i sprawiedliwością winno być podstawą istnienia i współżycia nauczyciela z uczniami i wychowankami.

Powinności nauczyciela w dużym stopniu da się ukonkretnić. Wyodrębnić można przynajmniej kilka powinności nauczycielskich (Pielachowski):

- Wiem, że przyszłość moich wychowanków w dużym stopniu zależy ode mnie.

- Nigdy nie poniżam godności ucznia.

- Jestem cierpliwy, uczniowie mają prawo myśleć i działać wolniej ode mnie.

- Lekcja jest dla uczniów - nie dla mnie. Mój sukces powstaje tylko z sukcesów moich uczniów.

-  Nie jestem nieomylny. Mądrość polega na przyznaniu się do błędu.

- Autorytet nie polega na wzbudzeniu strachu, lecz na kompetencji i sprawiedliwości.

-  Wymagania nie wykluczają życzliwości.

Nauczyciel jest zawodem zaufania społecznego. Charakteryzuje go przede wszystkim praca z i dla drugiego człowieka – ucznia. Deontologiczny wymiar pracy nauczyciela jest szczególnym elementem etosu wychowawcy. Zatem deontologia nauczycielska wskazuje na konieczność respektowania moralnych zasad i norm, którymi nauczyciel powinien się kierować w ramach swojej profesjonalnej działalności.

opracowanie: M. Scheller- Wojtasik

---

NIEPOWODZENIA SZKOLNE

1. Niepowodzenia szkolne to przeszkody uniemożliwiające uczniom opanowanie wiedzy, umiejętności, sprawności i nawyków przewidzianych w programie nauczania dostosowanym do potrzeb i możliwości rozwojowych określonej grupy wiekowej.

2. Proces pojawiania się i narastania rozbieżności między oczekiwaniami i wymaganiami szkoły, a zachowaniami postępami uczniów w nauce.

   Czesław Kupisiewicz dzieli przyczyny niepowodzeń szkolnych na :

1. społeczno-ekonomiczne – obejmujące całokształt warunków materialnych, które powodują niekorzystną sytuację życiową  (złe warunki materialne i mieszkaniowe, rozpad rodziny, niski poziom intelektualny i kulturalny rodziców, niewłaściwa postawa rodziców wobec dziecka, brak zrozumienia i zaspokojenia potrzeb dziecka),
2. biopsychiczne – dotyczące złego stanu zdrowia, wad fizycznych, zaburzeń w funkcjonowaniu systemu nerwowego, niedorozwoju umysłowego itd,
3. pedagogiczne – tkwiące w samym procesie dydaktycznym i związane z niedoskonałą pracą nauczycieli, ich niedostatecznym przygotowaniem, popełnianiem błędów dydaktycznych, wadliwą postawą wobec ucznia,

Halina Filipczuk dzieli przyczyny sukcesów i porażek szkolnych na:

1. wewnętrzne – związane z rozwojem fizycznym i psychicznym dziecka, z jego indywidualnymi właściwościami,
2. zewnętrzne – do których należą warunki życia dziecka, oddziaływanie otoczenia

                                                          

Społeczno-ekonomiczne przyczyny niepowodzeń

    Środowisko, w którym rozwija się dziecko, ma bardzo duży wpływ na późniejsze efekty edukacji. Sytuacja materialna rodziców, właściwa atmosfera w domu, wartości uznawane w rodzinie, zaspokajanie potrzeb dziecka są warunkiem prawidłowego rozwoju osobowości.

    Istotnym czynnikiem powodzenia szkolnego jest atmosfera w rodzinie. Uczeń, w którego domu panuje przykra atmosfera, ma duże trudności w osiąganiu dobrych wyników w nauce. Dziecko takie nie jest w stanie pracować na lekcji, gdyż jego myśli są skierowane na przeżycia związane z sytuacją w domu. Alkoholizm rodziców jest częstą przyczyną niepowodzeń uczniów w szkole, gdyż brak im zaspokojenia podstawowych potrzeb psychofizycznych, a zwłaszcza potrzeby bezpieczeństwa.

    W obrębie przyczyn środowiskowych pojawia się śmierć lub opuszczenie przez rodziców. W szczególnie trudnej sytuacji znajdują się dzieci wychowujące się w domach dziecka.

    Nie sprzyja także powodzeniu szkolnemu atmosfera nerwowości, ciągłego pośpiechu, chaosu i nieporządku.

    Decydujące znaczenie w kształtowaniu niepowodzeń szkolnych mają:

• niekorzystna atmosfera wychowawcza w domu,
• złe warunki materialne (brak przyborów szkolnych, podręczników),
• złe warunki mieszkaniowe (brak miejsca do nauki),
• rozłąka rodziców,
• brak zainteresowania dzieckiem ze strony rodziców,
• brak pomocy wynikający z niskiego poziomu wykształcenia rodziców,
• zbyt dużo obowiązków domowych,
• niezaradność wychowawcza rodziców,
• nadopiekuńczość, nadmierne zainteresowanie dzieckiem,
• zbyt wysokie wymagania stawiane dziecku.

 

Biopsychiczne przyczyny niepowodzeń

    Biopsychiczne przyczny niepowodzeń szkolnych to przyczyny „tkwiące w uczniu”:

stan zdrowia, wady fizyczne (np. wady wzroku lub słuchu, zaburzenia mowy, leworęczność, itp.),

ogólny poziom rozwoju umysłowego ucznia, zaburzenia układu nerwowego (niestabilność emocjonalna, agresywność, apatia, brak cierpliwości i wytrwałości w pracy, itp.), zaburzenia w funkcjonowaniu procesów poznawczych (niezdolność skupienia uwagi, brak motywów uczenia się, zbyt wolne tempo myślenia, skłonność do powierzchownego uogólniania, szybkie męczenie się wykonywaną pracą umysłową, itp.), cechy temperamentu i charakter ucznia, uzdolnienia wykazywane przez ucznia.

    Dysleksja, dysgrafia i dysortografia

 oznacza niemożność opanowania umiejętności prawidłowego czytania i pisania w przewidzianym czasie i przy pomocy normalnie stosowanych metod. Dzieci z takimi mikrodeficytami stanowią 15% całej populacji szkolnej, natomiast wśród uczniów z niepowodzeniami szkolnymi odsetek ten wynosi 70-90%. Nauczyciel zauważając nieprawidłowości, powinien włączyć dziecko do zespołu wyrównawczego lub skierować na zajęcia reedukacyjne.

A oto kilka wskazówek, jak rozpoznać „ucznia dyslektycznego” w szkole:

1. Trudności w pisaniu:

kłopoty w pisaniu ze słuchu, mylenie liter b-p, d-b, d-g, u-n, m.-w, ł-l, a-ą, itp., trudności w pisaniu wyrazów ze zmiękczeniami, dwuznakami, głoskami tracącymi dźwięczność, brak różnicowania ę-en-e, ą-om, opuszczanie drobnych elementów liter, gubienie liter, opuszczanie końcówek i cząstek wyrazów, przestawianie liter w wyrazach, błędy typowo ortograficzne wynikające ze słabszej pamięci wzrokowej, wolne tempo pisania,

2. Trudności w czytaniu:

wolne tempo czytania, błędy w czytaniu: zamiana liter, opuszczanie, zamiana brzmienia, nieprawidłowe odczytywanie całych wyrazów, trudności we właściwej intonacji czytanych tekstów, słabe rozumienie czytanej treści, opuszczanie całych linijek w czytaniu, niechęć do czytania, zwłaszcza głośnego.

Dodatkowym objawem dysleksji jest nierównomierna koncentracja uwagi i wolne tempo pracy.

    Nie można pominąć wpływu stanu zdrowia dziecka na wyniki nauczania. Jedną z przyczyn powstawania opóźnień w nauce stanowią częste choroby, powodujące absencję uczniów i piętrzenie się zaległości.

Każdy przypadek uczniowskiego niepowodzenia należy rozpatrywać indywidualnie.

    Co mogą zrobić rodzice, aby dziecko uniknęło trudności w nauce?

1. Otaczać dziecko troskliwą opieką od najmłodszych lat.
2. Dbać o prawidłowy rozwój fizyczny (leczyć przewlekłe choroby, wady fizjologiczne, mieć stały kontakt z lekarzem).
3. Troszczyć się o prawidłowy rozwój dziecka we wszystkich jego sferach.
4. Przygotować dziecko do nauki szkolnej poprzez rozwijanie samodzielności, zainteresowań poznawczych, chęci do pracy.
5. Przez lata nauki dbać o zdrowie fizyczne i psychiczne dziecka.
6. Troszczyć się o dobrą atmosferę w rodzinie, o zaspokojenie potrzeb emocjonalnych, zwłaszcza potrzeby bezpieczeństwa.
7. Dbać o prawidłowe stosunki swego dziecka z rówieśnikami, a także nauczycielami.
8. Stawiać dziecku wymagania dostosowane do jego możliwości.
9. Utrzymywać systematyczny kontakt ze szkołą i wychowawcą.
10. Zapewnić jak najlepsze warunki do odrabiania lekcji, tj. miejsce, czas i spokój.
11. Systematycznie interesować się sprawami szkolnymi dziecka.

Anny Karpińskiej „Drugoroczność. Pedagogiczne wyzwania dla współczesności” (wyd. „Trans Humana” Białystok 1999),  publikacja Bogumiły Łuczak „Niepowodzenia w nauce. Przyczyny, skutki, zapobieganie” (Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2000), Mariola Cabaj „Niepowodzenia szkolne”, Słownik pedagogiczny Kupisiewicz Czesław, Wydawnictwo Naukowe PWN, Pedagogika i psychologia, zagadnienia, pojęcia, terminy, Buchmann, Warszawa 2006.

opracowanie: M. Scheller- Wojtasik

---

PIJ NA ZDROWIE...

Podczas narodzin składamy się z 90 % wody. W czasie całego życia ta ilość wody się zmniejsza. Starzejemy się. Naukowcy alarmują- należy pić 2-2,5 litra wody dziennie. Przetwarzana przez organizm woda jest głównym składnikiem substancji międzykomórkowej. Warto pamiętać, że wody nigdy nie bywa zbyt dużo. Jej nadmiar jest łatwo i szybko wydalany z organizmu. Jedną z najlepszych wód do spożycia jest woda jonizowana, utworzona podczas elektrolizy. W czasie tego procesu sole mineralne w niej rozpuszczone rozpadają się na jony metali o ładunkach dodatnich (sód, wapń, potas, magnez) i niemetali o ładunkach ujemnych (chlor, siarka, fosfor) i rozdzielają się na dwie części w naczyniu. Po ukończeniu elektrolizy, w krótkim czasie wszystkie parametry  wracają do zwykłych wartości. Chcąc, aby woda jonizowana na dłuższy czas zatrzymała swe właściwości do elektrolizy są używane specjalne urządzenia- jonizatory wody.

            Zdrowa jest również woda ozonowa, czysta, pozbawiona związków chemicznych, bakterii, drobnoustrojów i kamienia. Woda ozonowa, to idealny sposób na  uzupełnienie płynów w organizmie. Nie zawiera żadnych związków chemicznych. Woda ozonowa jest znacznie zdrowsza od wody butelkowej, mineralnej czy źródlanej. Wody ozonowej nie kupimy w sklepie, ponieważ nie można jej butelkować. Z tego powodu, że ozon ulatnia się w ciągu 15-20 minut, nie łączy się trwale z wodą. Jeśli ktoś chce mieć wodę ozonową to powinien zamontować urządzenie zwane generatorem wody ozonowej, który bezpośrednio ozonuje wodę.

            Woda jest niezbędna również dla reprezentantów KINEZJOLOGII  EDUKACYJNEJ (Educational Kinesiology)

w skrócie Edu-K, - (kinesis- ruch, logos- nauka), której twórcą był Paul Dennison.

Jest ona metodą rozwojowej, wychowawczej i terapeutycznej pracy

z ciałem i umysłem. Edu-K jest stosunkowo nową nauką, która zajmuje się ruchem i jego wpływem na uczenie się. Wspiera naturalne zasoby człowieka, wykorzystuje wzajemne zależności rozwoju fizycznego, emocjonalnego i intelektualnego.

Ważnym elementem ćwiczeń jest picie wody, ponieważ pobudza energię. Woda jako najlepszy elektrolit zapewnia efektywne przyswajanie, przetwarzanie i przechowywanie informacji, a także sprawny przebieg elektrycznych i chemicznych procesów w mózgu w całym ciele.

Picie wody powinno się odbywać zarówno przed jak i w trakcie ćwiczeń. Woda zwiększa ilość tlenu w mózgu, przyspiesza przewodzenie impulsów nerwowych. Wodę pije się małymi łyczkami. Może być przegotowana lub mineralna niegazowana.

Czasem niektórzy zastanawiają się nad tym, czy przechowywanie wody w plastikowych butelkach, nie ma ujemnego wpływu na nasz organizm. Bo przecież pod wpływem wysokiej temperatury z butelek ze sztucznego tworzywa, prawdopodobnie uwalniają się szkodliwe dla zdrowia substancje. Niestety produkcja butelek z tego tworzywa jest znacznie tańsza, niż produkcja butelek szklanych, które z całą pewnością są zdrowsze. Jednak za produkcją i sprzedażą wody

w butelkach mniej zdrowych przemawia kapitał wielkich koncernów, które „nastawione są” na maksymalny zysk, nawet kosztem utraty zdrowia olbrzymiej rzeszy ludzi. 

M.Scheller- Wojtasik